Μισέλ Οσελό: «Ένα διασκεδαστικό animation μπορεί να είναι ταυτόχρονα εκπαιδευτικό και πολιτικό»

Ένα από τα σπουδαιότερα ονόματα του σύγχρονου animation («Ο Κιρικού και η Μάγισσα», «Αζούρ και Ασμάρ») μιλάει για την «Dilili στο Παρίσι», ένα φαντασμαγορικό ταξίδι στην μπελ επόκ και στις διάσημες προσωπικότητές της αλλά και μια πρωτότυπη ιστορία μυστηρίου με πολιτικά μηνύματα.

Πρέπει να κάνετε συχνότερα ταινίες.
Πρέπει, πράγματι, αλλά η αλήθεια είναι ότι τέτοιου είδους παραγωγές χρειάζονται γύρω στα έξι χρόνια για να ολοκληρωθούν. Και αυτά τα έξι χρόνια τα μετράμε από τη στιγμή που ολοκληρώνεται το σενάριο, το οποίο σε ένα animation δεν μπορείς να το αλλάξεις άπαξ και ξεκινήσεις τα γυρίσματα, καθώς το κόστος είναι απαγορευτικό.
Όταν το σενάριο περνάει στη φάση που ζωγραφίζω τα storyboards ή μάλλον στη διαδικασία του animatic, την κινηματογράφηση δηλαδή των storyboards, μπορώ ακόμη να αλλάξω πράγματα, όπως να επιμηκύνω ή να μικρύνω σκηνές, και να αλλάξω διαλόγους, για να έχω την αίσθηση της επιθυμητής αφήγησης. Μόλις αυτά τελειώσουν, παρότι έπονται χρόνια δουλειάς από πολλούς ανθρώπους, νιώθω πως μέσα μου όλα είναι έτοιμα· τότε μπορώ να... ­πεθάνω.

Η «Dilili στο Παρίσι» είναι ένα ταξίδι στη γαλλική πρωτεύουσα της μπελ επόκ και ταυτόχρονα ένα detective story, καθώς παρακολουθούμε την προσπάθεια ανεύρεσης ενός απαγωγέα κοριτσιών. Από ποια από τις δύο ιδέες ξεκινήσατε πρώτα; Ποια σας ενδιέφερε περισσότερο;
Ξεκίνησα από κάτι πολύ σκοτεινό: όλα όσα έχουν υποφέρει οι γυναίκες από τους άντρες εδώ και χιλιετίες. Πρόκειται για μια βίαιη συμπεριφορά με αμέτρητα θύματα, κάτι για το οποίο αποφεύγουμε να μιλάμε ενώ θα έπρεπε. Αυτό ήταν το βασικό και στη συνέχεια προχώρησα στο Παρίσι, μια πόλη που αγαπώ πολύ. Η μπελ επόκ ήταν η τελευταία περίοδος που οι γυναίκες φορούσαν μακριές φούστες –πολύ κομψή εικόνα–, μιλώντας πιο ουσιαστικά όμως, πρόκειται για μια ξεχωριστή περίοδο του σύγχρονου πολιτισμού. Κοινωνικά, καλλιτεχνικά, αισθητικά, τεχνολογικά... Υπήρχε ελευθερία έκφρασης του Τύπου και θέληση για κατάκτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Τέλος, έπρεπε να εφευρεθεί και μια συναρπαστική για τον θεατή ιστορία, που να τραβήξει το ενδιαφέρον του, οπότε όλα αυτά δέθηκαν σε μια υπόθεση με μυστήριο, έρευνα και αγωνία. Άλλωστε ένα διασκεδαστικό animation μπορεί να είναι ταυτόχρονα εκπαιδευτικό και πολιτικό.

Γιατί σε αυτήν την ταινία επιλέξατε να δουλέψετε και με αληθινές φωτογραφίες, κυρίως των εξωτερικών παρισινών χώρων, τις οποίες έχετε εντάξει στη σκιτσαρισμένη δράση;
Για τέσσερα χρόνια γύριζα το Παρίσι κι έβγαζα φωτογραφίες για να διαλέξω τους κατάλληλους χώρους. Κατέληξα να χρησιμοποιήσω πολλές από αυτές για να ενισχύσω την αίσθηση του ρεαλισμού και να τονίσω πως όλα αυτά τα υπέροχα αρχιτεκτονήματα κι έργα τέχνης που βλέπετε είναι αληθινά, υπάρχουν ακόμη, δεν τα σχεδίασα εγώ.

Και η επιλογή η μικρή πρωταγωνίστρια να είναι ιθαγενής από τη Νέα Καληδονία;
Εκείνη την εποχή όλοι στο Παρίσι ήταν λευκοί και αυτό με εκνεύρισε. Κάτι μου έλειπε λοιπόν. Βρήκα τον Σοκολά, έναν Τυνήσιο ποιητή, έβαλα ένα γκαρσόνι Κινέζο και αυτοί ήταν όλοι. Πάλι κάτι έλειπε όμως κι έτσι έφερα σε πρώτο πλάνο ένα κορίτσι Κανάκ από τη Νέα Καληδονία, γαλλική αποικία εκείνη την εποχή. Αυτή θα ήταν η ηρωίδα μας.

Πώς εκτιμάτε το επίπεδο του σύγχρονου κινηματογραφικού animation;
Είναι πολύ υψηλότερο απ’ όταν ξεκίνησα. Τότε υπήρχε μόνον η Disney, η οποία είχε βρει μια πολύ αποδοτική φόρμουλα, που την ενίσχυε με τη μονοπωλιακή της πολιτική. Αν μια αίθουσα δεχόταν να παίξει animation της Disney, δεν θα μπορούσε να προβάλει άλλο animation κάποιους μήνες πριν και άλλους τόσους μετά.
Η επιτυχία του «Ο Κιρικού και η Μάγισσα» άρχισε να αλλάζει τα πράγματα στη Γαλλία και τώρα πια υπάρχουν πολλές εταιρείες που γυρίζουν animations, από διαφορετικές χώρες, και νέοι σχεδιαστές εξαιρετικά ταλαντούχοι... Η Pixar έχει κάνει, είναι η αλήθεια, μερικές πολύ ενδιαφέρουσες δουλειές, αν κι εγώ προτιμώ πιο μικρά φιλμ με μεγάλη ψυχή, όπως το «Περσέπολις» αν θυμάστε. Να κάτι φτηνό, πρωτότυπο και πραγματικά ξεχωριστό.

Οι καλύτερες ταινίες του

«Ιστορίες της Νύχτας» (2011)

Έξι ιστορίες για τη νύχτα, τη φαντασία και τη δύναμη του έρωτα, οι οποίες διασχίζουν το χώρο και το χρόνο, από το Θιβέτ και τους Αζτέκους στην Αφρική και τη μεσαιωνική Ευρώπη. Συμμετοχή στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου.

«Αζούρ και Ασμάρ» (2006)

Παραμυθένια πλοκή, διαφυλετικές σχέσεις κι ένα ζωηρό, φαντασμαγορικό σχέδιο εμπνευσμένο από την αραβική παράδοση συνδυάζονται στην περιπετειώδη και συγκινητική ιστορία ενός Γάλλου ευγενούς, του γιου της Αφρικανής γκουβερνάντας του και της νεράιδας των ονείρων του.

«Ο Κιρικού και η Μάγισσα» (1998)

Ένα νεογέννητο σώζει ένα αφρικάνικο χωριό από την κατάρα της πανίσχυρης μάγισσας Καραμπά σε ένα αντιρατσιστικό, παραμυθένιο (βασισμένο σε αφρικανικούς θρύλους) και τολμηρό παραδοσιακό κινούμενο σχέδιο, το οποίο γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία.

Δείτε το τρέιλερ της «Dilili στο Παρίσι»