Ο Ιταλός σκηνοθέτης μιλά την ταινία που αποκαλύπτει το ζοφερό κόσμο της μαφίας, με το οποίο κέρδισε συνολικά 9 Ντονατέλο (τα ιταλικά Όσκαρ) καθώς και τέσσερις διακρίσεις στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας.
Αλήθεια, τι καινούργιο έχει να πει ένας σκηνοθέτης σε μια κορεσμένη κινηματογραφική θεματική όπως η ιταλική μαφία;
Ήξερα ότι έπρεπε να αναμετρηθώ με πολλά και καλά φιλμ. Ωστόσο η ιδέα της διερεύνησης μιας τόσο ιδιαίτερης μαφίας όπως η Ντραγκέτα της Καλαβρίας, φιλτραρισμένης μέσα από το πρωτότυπο μυθιστόρημα του Τζιοακίνο Κριάκο, με ώθησε στο να πάρω αυτό το ρίσκο.
Το βιβλίο του Κριάκο υπήρξε η αφορμή ή η αιτία για να γυρίσετε τη συγκεκριμένη ταινία;
Η ανάγνωση των «Σκοτεινών Ψυχών» ήταν αυτή που ουσιαστικά με ώθησε στο να αποτυπώσω τις αλληλένδετες ιστορίες μιας μαφιόζικης οικογένειας στην οθόνη. Βέβαια, όπως συμβαίνει συχνά με τα λογοτεχνικά κείμενα που μας αρέσουν, προσπάθησα να προσθέσω τη δική μου ματιά στο τελικό αποτέλεσμα, τη δική μου ποιητική. Μου άρεσε η ιδέα της αφήγησης μιας ιστορίας εγκλήματος, φιλτραρισμένη μέσα από τη προσωπική ματιά των πρωταγωνιστών, φτάνοντας εντέλει στα αρχέτυπα της κλασικής τραγωδίας.
Έχετε κάνει μια εξαιρετική επιλογή φυσικών χώρων στην ταινία. Βρήκατε μόνος σας τους χώρους αυτούς; Ήταν εύκολα να γυρίσετε την ταινία στη γενέτειρα της ιταλικής μαφίας;
Κατά τη διάρκεια της ερευνάς μου για τη συγγραφή του σεναρίου, ανακάλυπτα συνάμα μέρη εξαιρετικά. Είναι οι φυσικοί χώροι, όπου εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα. Ένιωσα ότι ήταν απαραίτητο να κάνω τα γυρίσματα της ταινίας εκεί, επιστρέφοντας στις αισθήσεις που μου είχαν μεταδώσει αυτά τα μέρη κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Είναι ένας τόπος πολύ δύσκολος. Ένας τόπος που βασιλεύει η μαφία. Ευτυχώς, καταφέραμε να εμπλέξουμε τους ντόπιους, κάμπτοντας τις οποίες επιφυλάξεις τους. Στο τέλος, πιστεύω ότι καταφέραμε να κάνουμε, έστω και λίγο, τις «Σκοτεινές Ψυχές» δική τους ταινία.
Στην ταινία σας συνυπάρχουν, με έναν παράδοξο τρόπο, η παλιά και η νέα Ιταλία...
Προσπάθησα να μαζέψω πραγματικές μαφιόζικες συνήθειες, σαν να γύριζα ντοκιμαντέρ. Έκανα μια λεπτομερή πολιτισμική έρευνα στους τόπους όπου γυρίστηκε η ταινία, στην Καλαβρία και στο Ασπρομόντε. Ανακάλυψα π.χ. ότι υπάρχει ακόμη το εξής έθιμο: οι μαφιόζοι που ζουν στο Μιλάνο της χρηματοοικονομικής ακμής επιστρέφουν στο χωριουδάκι καταγωγής τους για να σφάξουν ένα κατσίκι, να καθίσουν σε ένα τραπέζι με την οικογένειά τους και να το φάνε όλοι μαζί, σαν μια συλλογική και απελευθερωτική τελετουργία.
Κάνατε προσωπική έρευνα πάνω στο ρόλο της μαφίας; Εντοπίσατε κάτι ενδιαφέρον σε αυτήν;
Αφιερώσαμε πολύ χρόνο στην έρευνα μαζί με τον συγγραφέα του βιβλίου Τζιοακίνο Κριάκο. Πήρα συνεντεύξεις από απλούς πολίτες και φορείς. Αυτό που έμαθα είναι ότι δεν πρέπει ποτέ να βάζουμε ταμπέλες σε ένα ολόκληρο χωριό ότι αποτελεί «τόπο εγκληματιών», όπως κάνει ο Τύπος συχνά, διότι η αλήθεια είναι πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται.
Η Ιταλία περνά μια μεγάλη οικονομική –και όχι μόνον- κρίση, όπως και η Ελλάδα. Μήπως, οι παθογένειες που βλέπουμε ότι τυραννούν την μικρο-κοινωνία της Καλαβρίας (κύκλος βίας, νόμος της ζούγκλας, αδυναμία των ανθρώπων να καθορίσουν τη μοίρα τους) αντικατοπτρίζουν τις βαθύτερες αιτίες αυτής της πολυεπίπεδης κρίσης;
Δεν είμαι κοινωνιολόγος, ούτε πολιτικός. Δοκίμασα να αφηγηθώ μια οικογενειακή ιστορία που περιέχει αισθήματα. Αυτό που κατάλαβα από την όλη διαδικασία, είναι ότι η μαφία τροφοδοτείται από τη δυσπιστία που έχουν οι πολίτες απέναντι σε θεμελιώδεις θεσμούς, όπως το Κράτος και η πολιτική. Είναι, επίσης, ξεκάθαρο ότι σε στιγμές μεγάλης κρίσης η μαφία ισχυροποιείται.
Περιμένατε να κερδίσετε όλα αυτά τα βραβεία; Τι ετοιμάζεται για το μέλλον;
Όχι, δεν περίμενα όλα αυτά τα βραβεία και είμαι πραγματικά ευτυχισμένος. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων σκεφτόμουνα μόνο την ταινία και πως να τη γυρίσω σωστά. Για τα μελλοντικά μου σχέδια, για προληπτικούς λόγους, προτιμώ να μη μιλήσω…
Περισσότερες πληροφορίες
Σκοτεινές Ψυχές
Ο νεαρός Λέο χτυπά με την καραμπίνα του την τζαμαρία ενός μπαρ, ξυπνώντας έτσι μια παλιά βεντέτα σε ένα χωριό της Καλαβρίας. Το αίμα του ατίθασου νεαρού βράζει: περιφρονεί τις αγροτικές εργασίες που κάνει ο πατέρας του κι έχει ως πρότυπο τους θείους που έχουν χτίσει το χρυσό βασίλειο της ανομίας τους στο Μιλάνο. Το ταξίδι του στην ιταλική μεγαλούπολη τον βάζει στα κόλπα της οικογενειακής «επιχείρησης». Μόνον που η αποστολή ενός πολύτιμου φορτιού στον τόπο καταγωγής τους εξελίσσεται σε θρυαλλίδα αιματηρών εξελίξεων.