«Ο Μικρός Πρίγκιπας»: πώς το λογοτεχνικό αριστούργημα ζωντανεύει στη μεγάλη οθόνη

Η animation μεταφορά του βιβλίου του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί στην οθόνη μάς συστήνει εκ νέου τον αξιαγάπητο κάτοικο του πλανήτη B-612, επαναφέροντάς μας στον άφθαρτο λογοτεχνικό κόσμο ενός αξεπέραστου αριστουργήματος. Ήρθε η ώρα να ξυπνήσουμε στην κινηματογραφική αίθουσα το παιδί που κοιμάται μέσα μας.

Δεν μπόρεσα να μη χαμογελάσω διαβάζοντας το λήμμα της Wikipedia για τον «Μικρό Πρίγκιπα», ο οποίος, σύμφωνα με τον ηλεκτρονικό παντογνώστη, «έχει μεταφραστεί σε 250 γλώσσες και έρχεται τρίτο σε πωλήσεις βιβλίο στην παγκόσμια ιστορία, μετά τη Βίβλο και το ‘‘Κεφάλαιο’’ του Καρλ Μαρξ». Σκέφτηκα πόσο θα εξόργιζε τον Εξιπερί μια τέτοια στεγνή μαθηματική ανάγνωση του λογοτεχνικού του έργου.

Θυμήθηκα τότε τα λόγια του Μικρού Πρίγκιπα, ότι δηλαδή «οι μεγάλοι αγαπούν τους αριθμούς. Αν τους πείτε ότι “είδα ένα ωραίο σπίτι από κόκκινα τούβλα, με γεράνια στα παράθυρα και περιστέρια στη στέγη...”, δεν θα μπορέσουν να φανταστούν αυτό το σπίτι. Πρέπει να τους πεις: “Είδα ένα σπίτι που στοιχίζει ένα εκατομμύριο” και τότε θα φωνάξουν: “Πρέπει να είναι πολύ ωραίο!”».

Ένας λογοτεχνικός θησαυρός

Θα μπορούσε κάποιος να γράψει χιλιάδες σελίδες για τον «Μικρό Πρίγκιπα», τους εύστοχους συμβολισμούς του, την επαναστατική δομή του και τη μοναδική διαχρονικότητά του. Και πάλι, όμως, θα μπαίναμε σε μια πεζή ενήλικη ανάγνωση, που θα ακύρωνε τον πυρήνα της σκέψης του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί. Ο Γάλλος συγγραφέας υπήρξε λάτρης της ενεργούς εξερεύνησης που οδηγούσε, σύμφωνα με την άποψή του, στην πνευματική ολοκλήρωση – δηλαδή στο πηγάδι με το νερό που κρύβεται κάτω από την έρημο της ορθολογικής ενήλικης σκέψης. Η βαρύτητα ήταν για τον ίδιο ένας αφόρητος καταλύτης της φαντασίας.

Ο πλούτος του «Μικρού Πρίγκιπα» πηγάζει από την ελευθερία που προσφέρει η ανάγνωσή του. Η συναρπαστική λογοτεχνική πτήση που σκαρφίστηκε ο Εξιπερί δεν εμπεριέχει ίχνος υπεροψίας και διδακτισμού.

Γι’ αυτό από πολύ μικρή ηλικία μαγεύτηκε από την απελευθερωτική γοητεία της νεογέννητης τότε αεροπλοΐας. Οι πάμπολλες πτώσεις και τα σοβαρά ατυχήματα δεν κατάφεραν όμως να κρατήσουν στο έδαφος τον ακούραστο αεροπόρο. Ο θαρραλέος Γάλλος πάντα έβρισκε τον τρόπο να ξεπερνά τα εμπόδια και να πετάξει, μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του... Κανείς δεν απορεί, λοιπόν, που ο άνθρωπος ο οποίος ανακαλύπτει το αξιαγάπητο παιδάκι με τα χρυσά μαλλιά στον «Μικρό Πρίγκιπα» είναι ένας αεροπόρος που βρέθηκε μετά από ατύχημα στη μέση της ερήμου.

Το λογοτεχνικό αριστούργημα του Εξιπερί περιλαμβάνει πολλά βιογραφικά στοιχεία και ακόμη περισσότερους συμβολισμούς: Από το όνομα του πλανήτη που κατοικεί, τον περίφημο Β-612, το δηλητηριώδες φίδι, την αλεπού, το τριαντάφυλλο, τα μπαομπάμπ, την έρημο, το νερό και δεκάδες ακόμη παιχνιδιάρικες αλληγορίες, ο Γάλλος λογοτέχνης άφησε τον εγκέφαλο του αναγνώστη να εξασκήσει την αγύμναστη φαντασία του για να ξετρυπώσει τα κρυμμένα νοήματα.

Εντάξει, οι έννοιες της ζωής και του θανάτου, της τραυματικής ενηλικίωσης, της πλάνας όψης και του περιεκτικού περιεχομένου και των σπόρων του καλού και του κακού που ενυπάρχουν στην ανθρώπινη ψυχή βρίσκονται διάσπαρτες στις σελίδες του βιβλίου.

Ο πλούτος, όμως, του «Μικρού Πρίγκιπα» πηγάζει από την ελευθερία που προσφέρει η ανάγνωσή του. Η συναρπαστική λογοτεχνική πτήση που σκαρφίστηκε ο Εξιπερί δεν εμπεριέχει ίχνος υπεροψίας και διδακτισμού, παρά μόνο σκίτσα που διευρύνουν και εμπλουτίζουν το διάβασμα. Μέσα από απλές και όχι απλοϊκές ερωτήσεις, όπως «Τι σημαίνει θαυμάζω;», «Σε τι χρησιμεύει να είσαι πλούσιος;», ο Γάλλος πρωτοπόρος αποδόμησε την έννοια του δυτικού πολιτισμού, σπέρνοντας το ζιζάνιο της αμφιβολίας στην τυφλή πίστη των σύγχρονων κοινωνιών στην «ανάπτυξη» και στην «πρόοδο».

Μια επικίνδυνη μεταφορά

Ελάχιστοι προσπάθησαν να μεταφέρουν το εύφλεκτο λογοτεχνικό φορτίο του «Μικρού Πρίγκιπα» στην οθόνη. Η οπτικοποίηση της νουβέλας του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί αποτελούσε ανέκαθεν έναν δυσεπίλυτο κινηματογραφικό γρίφο που ελάχιστοι θέλησαν να ακουμπήσουν...

Αλήθεια, πώς μπορεί μια σύντομη, αποσπασματική παραβολή να αποκτήσει αφηγηματικό ψαχνό που να θρέψει το ενδιαφέρον του κοινού για ένα δίωρο; Το 1974, ο Στάνλεϊ Ντόνεν του «Τραγουδώντας στη Βροχή» οραματίστηκε τον «Μικρό Πρίγκιπα» ως μιούζικαλ φαντασίας με πρωτοκλασάτους πρωταγωνιστές, όπως ο Ρίτσαρντ Κάιλι, ο Μπομπ Φόσι και ο Τζιν Γουάιλντερ.

Το αποτέλεσμα, όμως, δεν τον δικαίωσε απόλυτα. Δύο ακόμη μεταφορές που προβλήθηκαν στις αίθουσες, δηλαδή αυτές του Αρούνας Ζεμπριούνας (1966) και του Ζαν-Λουί Γκιγερμού (1990), δεν άφησαν πίσω τους κάποια σπουδαία κινηματογραφική προίκα στον αγαπημένο ήρωα. Τώρα, μια γαλλική παραγωγή υπόσχεται να προσφέρει στον «Μικρό Πρίγκιπα» έναν κινηματογραφικό ρεμβασμό αντάξιο της λογοτεχνικής του αξίας.

Ο Μαρκ Όσμπορν («Kung Fu Panda») είναι ο σκηνοθέτης-λεγεωνάριος που άφησε τις ΗΠΑ για να δημιουργήσει από την αρχή τον νέο και συναρπαστικό animation σύμπαν που στοίχισε 80 εκατομμύρια ευρώ! Το φιλμ εκσυγχρονίζει την ιστορία του Σεντ-Εξιπερί, έχοντας ως πρωταγωνίστρια ένα πολυάσχολο κορίτσι που διαβάζει όλη μέρα για να μπει στο καλύτερο κολέγιο. Ένας περίεργος γερο-αεροπόρος που ζει στο διπλανό σπίτι θα της αφηγηθεί τη γνωριμία του με τον Μικρό Πρίγκιπα, αλλάζοντάς της τη ζωή.

Το φιλόδοξο γαλλικό animation προβάλλεται στη χώρα μας τόσο με ελληνική μεταγλώττιση όσο και σε αγγλική βερσιόν με υπότιτλους (τις φωνές χαρίζουν στους ήρωες οι Τζεφ Μπρίτζες, Μαριόν Κοτιγιάρ, Τζέιμς Φράνκο, Μπενίσιο ντελ Τόρο, Πολ Ραντ και πολλοί ακόμη σταρ). Εβδομήντα και κάτι χρόνια από τότε που ο Εξιπερί άφησε το «γέρικο τσόφλι» του στη θάλασσα της Μεσογείου, το πνεύμα του παραμένει ζωντανό, θυμίζοντάς μας ότι μόνο με τα «μάτια της καρδιάς βλέπει κανείς καθαρά»... Καλό ταξίδι.

Prince’s pop culture

Το κόμικς
Το Ινστιτούτο Εξιπερί πρότεινε στον κορυφαίο Γάλλο κομίστα Τζοάν Σφαρ να δημιουργήσει ένα κόμικς βασισμένο στα αυθεντικά κείμενα του έργου. Αυτός αποδέχτηκε την πρόταση δημιουργώντας ένα graphic κομψοτέχνημα. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Το μουσείο
Στη μικρή πόλη του Χανόκε της Ιαπωνίας λειτουργεί από το 1999 το Μουσείο του Μικρού Πρίγκιπα, με τα 10.000 τ.μ. του να ζωντανεύουν τον μαγικό κόσμο του Εξιπερί. Highlight το γλυπτό του μικρού ήρωα πάνω στον Β-612.

Μονοκούκι Lego
Οι απανταχού φαν του μικρού πρίγκιπα θέλησαν να τον δουν επιτέλους σε Lego τουβλάκι. Μάζεψαν τους απαιτούμενους 10.000 υποστηριχτές στο σάιτ της εταιρείας και τώρα περιμένουν να τον δουν στα καταστήματα.