Βραβευμένος στις Κάνες για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του «The Snowtown Murders», ο 41χρονος Αυστραλός Τζάστιν Κερζέλ επέστρεψε στην Κρουαζέτ με τη διασκευή ενός αιματοβαμμένου σαιξπηρικού αριστουργήματος. Τι σχέση έχει όμως ο «Macbeth» του με το γουέστερν, τα «Καλά Παιδιά» και το «Αποκάλυψη, Τώρα!»;
Δεν φοβηθήκατε να αναμετρηθείτε, στη δεύτερη κιόλας ταινία σας, με ένα τόσο εμβληματικό θεατρικό έργο;
Ευτυχώς δεν το πολυσκέφτηκα. Ήμουν στο Λονδίνο και δούλευα πάνω σε ένα άλλο σχέδιο, το οποίο δεν προχωρούσε, όταν με πλησίασε ο παραγωγός Ίεν Κάνινγκ και μου πρότεινε τον «Μάκβεθ». «Μάκβεθ με Μάικλ Φασμπέντερ», μου είπε και απάντησα αμέσως: «Βεβαίως, εννοείται». Διάβασα το σενάριο, το οποίο είναι απόλυτα κινηματογραφικό, και προχώρησα γεμάτος αυτοπεποίθηση.
Ένα από τα πιο κινηματογραφικά στοιχεία της ταινίας είναι η έντονη παρουσία του άγονου και άγριου φυσικού τοπίου.
Είναι το σενάριο που μου έδωσε την ιδέα να προσεγγίσουμε το έργο σαν γουέστερν. Διάβαζα τη διασκευή και νόμιζα πως ήμουν στον κόσμο των «Ασυγχώρητων», σε έναν τόπο πέρα από το νόμο και το σύγχρονο πολιτισμό. Τα γυρίσματα είναι σε μεγάλο βαθμό εξωτερικά και το αφιλόξενο τοπίο μάς δίνει πολλά στοιχεία για να καταλάβουμε τη Σκοτία, όπου εκτυλίσσεται το δράμα, αλλά και τους ανθρώπους, άμεσα δεμένους με αυτή την άγρια γη. Μου άρεσε που μέσα απ’ αυτή τη διάσταση μπορεί να καταλάβει κανείς και το πνεύμα του ηρωικού πολεμιστή, αλλά και το πόσο μικρός είναι μπροστά στον κόσμο που τον περιβάλλει.
«Ο Μάκβεθ είναι ένας χαρακτήρας που έλκεται από τη βία. Πρέπει να δείξεις τον κόσμο του γυμνό, αλλά όχι γραφικό. Οφείλεις να του δώσεις μια γοητεία, αλλά πρέπει να πεις διακριτικά στον θεατή πως αυτός ο δρόμος είναι μια καταστροφική επιλογή.»
Στο γουέστερν, όμως, έχουμε συνήθως μια πιο ρεαλιστική σκηνοθετική προσέγγιση. Εδώ το ονειρικό και μεταφυσικό στοιχείο είναι πιο έντονο…
Από τη μια μεριά ήθελα να πετύχω έναν άμεσο ρεαλισμό, όμως η ίδια η ιστορία μας έχει, εκτός από το μεταφυσικό στοιχείο που δεν μπορείς να αγνοήσεις, κάτι bigger than life. Κάτι που υπερβαίνει τη ρεαλιστική ιστορία μερικών καουμπόηδων. Οπότε επιχείρησα να δω στιλιζαρισμένα ορισμένες σκηνές, όπως αυτές με τις μάγισσες ή εκείνες της μάχης, για τις οποίες εμπνεύστηκα από πολεμικές φωτογραφίες. Από τη μια μεριά οι «Ασυγχώρητοι», λοιπόν, και από την άλλη το «Αποκάλυψη, Τώρα!», το οποίο είχα διαρκώς ως αναφορά του ταξιδιού που κάνει ο Μάκβεθ στην καρδιά του σκοταδιού, στον «κόσμο του Κουρτζ» στην ταινία του Κόπολα, η οποία έχει κι αυτή έντονο το ονειρικό στοιχείο.
Η μουσική που έχει γράψει ο αδελφός σας συνεισφέρει πολύ σ’ αυτή την ατμόσφαιρα.
Έχουμε δουλέψει μαζί στο «The Snowtown Murders» και γνωρίζω πολύ καλά τις δυνατότητές του. Όταν ολοκληρώθηκε το πρώτο χέρι του μοντάζ, καθίσαμε μαζί κι αρχίσαμε να ψάχνουμε μουσικές εμπνευσμένες από το τοπίο. Ακούσαμε voodoo music, κρουστά, percussion και, όταν καταλήξαμε στο ύφος που μας ταίριαζε, ο Τζεντ προχώρησε και συνέθεσε ένα πολύ ατμοσφαιρικό σκορ.
Πώς χειριστήκατε το θέμα της πιστότητας στο κείμενο;
Οι ατάκες είναι στην πλειοψηφία τους αυθεντικές, αλλά προσαρμοσμένες στη λογική του διαλόγου και πιο κοντά σε μια σύγχρονη εκδοχή της αμεσότητας. Όσο το δυνατόν λιγότερος θεατρικός μονόλογος δηλαδή. Επίσης, η κάμερα κινείται πολύ κοντά στα πρόσωπα, κι έτσι τα λόγια τους αποκτούν ζωντάνια που δεν θυμίζει απαγγελία. Ήθελα οι πολεμιστές, πατώντας στο κλασικό κείμενο, να μιλούν μεταξύ τους σαν γκάνγκστερ – κάτι σαν τα «Καλά Παιδιά» του Σαίξπηρ δηλαδή…
Η αναπαράσταση της βίας είναι κι αυτή σκορσεζική.
Ο Μάκβεθ είναι ένας χαρακτήρας που έλκεται από τη βία. Πρέπει να δείξεις τον κόσμο του γυμνό, αλλά όχι γραφικό. Οφείλεις να του δώσεις μια γοητεία, αλλιώς ο θεατής δεν θα καταλάβει την ψυχολογία και τα κίνητρα των χαρακτήρων. Από την άλλη, πρέπει να πεις διακριτικά στον θεατή πως αυτός ο δρόμος είναι μια καταστροφική επιλογή. Μην ξεχνάμε όμως πως μιλάμε για μια άλλη εποχή. Δεν μπορείς να αποκρύψεις την αγριότητά της, αλλά μπορείς να αναρωτηθείς αν την έχουμε αφήσει πίσω μας ή αν η βία είναι κάτι το οποίο κουβαλάμε διαχρονικά μέσα μας.
Πώς εξελίχτηκε η συνεργασία σας με τον Μάικλ Φασμπέντερ;
Τον θαύμαζα ανέκαθεν ως ηθοποιό και η παρουσία του ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίο δέχτηκα να συμμετάσχω στο πρότζεκτ, όπως σας είπα και πριν. Είναι αρρενωπός ως παρουσία και ταυτόχρονα εσωτερικός ως ερμηνευτής, με έντονα σκοτεινό βλέμμα που ταιριάζει απόλυτα στο συγκεκριμένο ήρωα. Έχει την απαραίτητη γοητεία του κακού. Έχει, επίσης, αυτό το έντονα τραγικό και τραυματικό πάνω του, το οποίο χρειάζεται να εκπέμπεται καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ, που ξεκινάει άλλωστε με την απώλεια του παιδιού του.
Γιατί διαλέξατε για το ρόλο της Λαίδης Μάκβεθ τη γαλλόφωνη Μαριόν Κοτιγιάρ;
Η Μαριόν είναι μια από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς στον κόσμο αυτήν τη στιγμή. Διαθέτει πολύ δυναμική αύρα, την οποία πραγματικά χρειαζόμουν σ’ αυτή την ταινία. Το ότι δεν προέρχεται από το αγγλόφωνο θέατρο και δοκιμάστηκε για πρώτη φορά σ’ αυτό το ρόλο νομίζω πως πρόσθεσε φρεσκάδα και μια διαφορετική, λιγότερο ακαδημαϊκή προσέγγιση στην ερμηνεία της.
Με τους Φασμπέντερ και Κοτιγιάρ θα συνεργαστείτε και στην επόμενη ταινία σας, τη μεταφορά του βιντεογκέιμ «Assassin’s Creed».
Θα είναι μια περιπέτεια που δεν απευθύνεται στους video game addicts. Ο Μάικλ έχει εμπλακεί από την αρχή του σχεδίου ως παραγωγός και μου μίλησε γι’ αυτό μόλις τελειώσαμε το «Macbeth». Η Μαριόν δέχτηκε αμέσως να συμμετάσχει, κάτι που με χαροποίησε ιδιαίτερα, γιατί δείχνει πως, πέρα απ’ όλα τα άλλα, το πολύ ενδιαφέρον σενάριο για παράδειγμα, οι πρωταγωνιστές της ταινίας μου με εμπιστεύτηκαν και στην επόμενη, άρα έμειναν ευχαριστημένοι με τη συνεργασία μας. Όταν αυτό το εισπράττεις από τον Φασμπέντερ και την Κοτιγιάρ…
Περισσότερες πληροφορίες
Macbeth
Μετά το θρίαμβό του στη μάχη, ο Σκοτσέζος πολέμαρχος Μάκβεθ συναντά τρεις μάγισσες, οι οποίες του προφητεύουν πως σύντομα θα ανέβει στο θρόνο. Κυριευμένος από φιλοδοξία και ενθαρρυμένος από τη γυναίκα του, δολοφονεί το βασιλιά και παίρνει τη θέση του.
