«Το Παιχνίδι της Μίμησης», «Η Θεωρία των Πάντων»: 2 μαθηματικά μυαλά για Όσκαρ

Δύο φιλόδοξες βιογραφίες Άγγλων επιστημόνων πρωταγωνίστησαν στην ανακοίνωση των φετινών υποψηφιοτήτων των Χρυσών Σφαιρών. Το «Παιχνίδι της Μίμησης», που αφηγείται την ιστορία του παραγνωρισμένου μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ, και η «Θεωρία των Πάντων», που αποκαλύπτει την προσωπική ζωή του κοσμολόγου Στίβεν Χόκινγκ, μας αναγκάζουν να πάμε στη φετινή οσκαρική μάχη πολύ καλά διαβασμένοι...

Το σινεμά ανέκαθεν λάτρευε τους αφανείς ήρωες. Μοναχικούς τύπους που πήγαιναν κόντρα σε κάθε είδους δυσκολίες, φέρνοντας εις πέρας τον ακατόρθωτο στόχο τους. Πόσο μάλλον σήμερα, που βρισκόμαστε εν μέσω σαρωτικών κοινωνικοπολιτικών αλλαγών, όπου τα προνόμια του δυτικού κόσμου ροκανίζονται με λυσσαλέα μανία. Οι θεατές έχουν ανάγκη να αντλήσουν ελπίδα από αληθινές ιστορίες και ηρωικά κατορθώματα, που είτε εκτυλίσσονται μέσα σε ακόμη πιο εχθρικές συνθήκες από τις τωρινές (πόλεμος ή καθεστώς κατοχής/σκλαβιάς/ολοκληρωτισμού) είτε ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια (αιχμαλωσία/αποκλεισμός/αναπηρία). Ταυτόχρονα η προφανής τάση για μεταφορά αληθινών ιστοριών στην οθόνη διαπνέεται από το δυνατό αέρα φιλελευθερισμού που έχει φέρει­ η διακυβέρνηση Μπαράκ Ομπάμα στις ΗΠΑ.

Το mainstream σινεμά­, μετά τη συντηρητική καταιγίδα της προεδρίας Τζορτζ Μπους, νιώθει την ανάγκη να αποκαταστήσει μια σειρά από καταπιεσμένες κοινωνικές ομάδες που γέννησαν τους δικούς τους παραγνωρισμένους ήρωες. Αν παραμένετε επιφυλακτικοί στην παραπάνω διαπίστωση, απλώς θυμηθείτε τους πρόσφατους οσκαρικούς based on a true story θριαμβευτές: ένας τραυλός βασιλιάς που μετατράπηκε σε ηγέτη, ένας μεξικανικής καταγωγής πράκτορας της CIA που εφάρμοσε ένα ανορθόδοξο σχέδιο διάσωσης, ένας σκλάβος που απελευθερώθηκε χάρη στη βοήθεια λευκών προοδευτικών...
Φέτος η μοίρα (;) φέρνει δύο πολυεπίπεδες βιογραφίες Άγγλων επιστημόνων να ταιριάζουν απόλυτα στα νέα οσκαρικά γούστα. Το «Παιχνίδι της Μίμησης», που κυκλοφορεί αυτήν την εβδομάδα στις αίθουσες, και η «Θεωρία των Πάντων», που θα δούμε σε τρεις εβδομάδες στην Ελλάδα, δεν αποκλείεται να στείλουν αρκετά αγαλματίδια αεροπορικώς στη Μεγάλη Βρετανία, όπως έκανε λίγα χρόνια νωρίτερα ο «Λόγος του Βασιλιά».

Σπάζοντας τον κώδικα
Η ιστορία του Άλαν Τούρινγκ διαθέτει όλα τα στοιχεία μιας συναρπαστικής βιογραφίας οσκαρικών προδιαγραφών. Αν κάποιος ήθελε να συνοψίσει τη ζωή του Λονδρέζου μαθηματικού σε μια πρόταση, θα έλεγε ότι ήταν ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε τον πανίσχυρο γερμανικό­ κώδικα επικοινωνιών «Enigma» στον Β΄ Παγκόσμιο, με τη μεταπολεμική Βρετανία να «ανταμείβει» τη συμβολή του στη νίκη των συμμάχων με την καταδίκη του για «σεξουαλική διαστροφή» λόγω των ομοφυλοφιλικών του προτιμήσεων! Με οδηγό τη βιογραφία του Άντριου Χότζις «Alan Turing: The Enigma», ο 34χρονος Γκράχαμ Μουρ κάνει το εντυπωσιακό του ντεμπούτο γράφοντας το σενάριο του «Παιχνιδιού της Μίμησης». Η καλο­δουλεμένη ιστορία που παρέδωσε υπήρξε η κατάλληλη πρώτη ύλη για μια ταινία η οποία θα έσκαβε πιο βαθιά από το προφανές της σκανδαλώδους διαπόμπευσης μιας διάνοιας.

Παρά τις αναμενόμενες μελοδραματικές ευκολίες και την πλήρη απουσία ομοφυλοφιλικών σκηνών­ (λόγω του οσκαρικού παθήματος του «Brokeback Mountain»), το «Παιχνίδι της Μίμησης» μπλέκει την κατάφωρη αδικία που υπέστη ο πατέρας του ηλεκτρονικού υπολογιστή και της τεχνητής ευφυΐας Άλαν Τούρινγκ με ζητήματα σεξισμού, διαφορετικότητας, κοινωνικών προκαταλήψεων αλλά και με μια πικρή αλήθεια που εμπεριέχει μέσα της μια (αρχαιοελληνική) τραγική ειρωνεία. αυτή που θέλει τους πραγματικούς ήρωες να θυσιάζονται στο βωμό της απερίγραπτης ανθρώπινης ανοησίας (σε αυτήν­ την ταινία εκπροσωπείται από τον μέτριας νοημοσύνης ντετέκτιβ Νοκ) ή των πολιτικών σκοπιμοτήτων (όπως ο πράκτορας της MI6 Στιούαρτ Μένζις).
Οι παραγωγοί γνώριζαν ότι αν σε αυτό το σενάριο πρόσθεταν τους κατάλληλους συντελεστές, θα μπορούσαν να ελπίζουν –έστω και κρυφά– σε μια οσκαρική πορεία. Παρότι στο τραπέζι έπεσαν τα βαριά ονόματα Ρον Χάουαρντ («Rush») και Ντέιβιντ Γέιτς («Χάρι Πότερ»), τελικά προτιμήθηκε ένα από τα πιο πιο ελπιδοφόρα ονόματα της σκανδιναβικής κινηματογραφικής άνοιξης, ο Μόρτεν Τίλντουμ («Κυνηγοί Κεφαλών»). Όσο για το ρόλο του Άλαν Τούρινγκ, η εμφάνιση του 38χρονου Μπένεντικτ Κάμπερμπατς ως τηλεοπτικού Σέρλοκ Χολμς δεν άφηνε καμία αμφιβολία για το ποιος θα μπορούσε να ερμηνεύσει καλύτερα μια ανυπότακτη εκκεντρική ευφυΐα. Κερδίζοντας το βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ του Τορόντο και πέντε υποψηφιότητες στις Χρυσές Σφαίρες, το «Παιχνίδι της Μίμησης» είναι πλέον ένα από τα φαβορί της φετινής οσκαρικής κούρσας.

Ξεπερνώντας κάθε όριο
Η ιστορία του κορυφαίου θεωρητικού φυσικού Στίβεν Χόκινγκ είναι­ εξίσου εξωπραγματική με εκείνη του Άλαν Τούρινγκ. Στα 21 του χρόνια κι ενώ αποτελούσε ένα από τα μεγάλα επιστημονικά ταλέντα του πανεπιστημίου του, του Κέιμπριτζ, ο Χόκινγκ παρουσίασε αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση, με τους γιατρούς να του δίνουν δύο χρόνια ζωής. Μπορεί η ασθένεια να του προκάλεσε σταδιακά πλήρη παράλυση καθώς και αδυναμία γραφής ή ομιλίας, όμως ο Βρετανός παραμένει στα 72 του χρόνια ένας από τους κορυφαίους ενεργούς επιστήμονες του πλανήτη.
Ο Νεοζηλανδός σεναριογράφος και θαυμαστής του Χόκινγκ, ο Άντονι Μακάρτεν, διάβασε το 2004 τη βιογραφία της πρώην συζύγου του διάσημου φυσικού, της Τζέιν, με τίτλο «Ταξιδεύοντας στο άπειρο: Η ζωή μου με τον Στίβεν». Ο Μακάρτεν, παρότι δεν είχε εξασφαλίσει τα δικαιώματα, άρχισε να διασκευάζει το βιβλίο σε σενάριο. Ύστερα από περίπου μία δεκαετία ο πεισματάρης σεναριογράφος είδε το παράτολμο κινηματογραφικό του εγχείρημα να παίρνει σάρκα και οστά.

Με την Τζέιν Χόκινγκ να έχει δώσει έπειτα από μακροχρόνιο αγώνα τη συγκατάθεσή της, τον Οκτώβριο του 2013 η βρετανική Working Title μπήκε στην παραγωγή της «Θεωρίας των Πάντων». Ο βραβευμένος με Όσκαρ για το ντοκιμαντέρ «Σε Τεντωμένο Σκοινί» Τζέιμς Μαρς ανέλαβε τη σκηνοθεσία και ο Λονδρέζος ηθοποιός­ Έντι Ρεντμέιν­ («Οι Άθλιοι») τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο 32χρονος ηθοποιός ερμηνεύει τον Χόκινγκ σε όλα τα στάδια της ζωής του –από τη ζωηρή μετεφηβεία μέχρι τη σχεδόν πλήρη ακινησία του–, παραδίδοντας ένα συγκλονιστικό υποκριτικό ρεσιτάλ. Η «Θεωρία των Πάντων», που αναμένεται να κυκλοφορήσει στις 29/1 στην Ελλάδα, κέρδισε τέσσερις υποψηφιότητες για Χρυσές Σφαίρες, αποτελώντας έτσι ένα από τα ισχυρά αουτσάιντερ των φετινών Όσκαρ, τα οποία θεωρούνται πλέον μια δυσεπίλυτη κινηματογραφική εξίσωση...

3 Αγαπημένοι Κινηματογραφικοί Επιστήμονες

Σ.A. Ρότβανγκ («Metropolis»)
Ο Ρούντολφ Κλάιν-Ρόγκε ενσάρκωσε τη διαβολική ιδιοφυΐα που φτιάχνει ένα θηλυκό ρομπότ κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν της νεκρής συζύγου του στο sci fi αριστούργημα του Φριτς Λανγκ (1927). Ο ρόλος αυτός θεμελίωσε την όψη του τρελο­επιστήμονα που βλέπουμε μέχρι σήμερα στις αίθουσες.

Δρ Έμετ Ντοκ Μπράουν («Επιστροφή στο Μέλλον»)
Μετατρέποντας μια Ντελόριαν σε χρονομηχανή, ο φωνακλάς επιστήμονας ταξίδεψε τον Μάικλ Τζ. Φοξ σε άλλες εποχές. Την ίδια στιγμή όμως μετατράπηκε στην ξεμαλλιασμένη καλτ φιγούρα που φέρνει αυτόματα στο μυαλό μία από τις πιο απολαυστικά ένοχες κινηματογραφικές στιγμές.

Δρ Στρέιντζλαβ («SOS, Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα»)
Το πολυπρόσωπο ερμηνευτικό σολάρισμα του Πίτερ Σέλερς στην ξέφρενη αντιπολεμική κωμωδία που σκηνοθέτησε ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ περιλαμβάνει και τον απερίγραπτο ναζί πυρηνικό επιστήμονα.