Με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας του Τζον Τορτούρο «Ερασιτέχνης Ζιγκολό», στην οποία πρωταγωνιστεί ο 78χρονος Νεοϋορκέζος χωρίς να υπογράφει τη σκηνοθεσία ή το σενάριο, κάνουμε μια απολαυστική ανακεφαλαίωση στις κορυφαίες –αυστηρά και μόνο– ερμηνευτικές στιγμές του Γούντι Άλεν στην οθόνη αλλά και στις συναρπαστικότερες πτυχές του αδιάκοπου φλερτ του με τις άλλες τέχνες.
Φτάνει να βάλεις ένα ζευγάρι μαύρα κοκάλινα γυαλιά και μια αριστερόστροφη χωρίστρα πάνω σε ένα ασκητικό τριγωνικό πρόσωπο για να χαμογελάσεις ενστικτωδώς σαν εκπαιδευμένο σινεφίλ σκυλί του Παβλόφ φέρνοντας την εικόνα του Γούντι Άλεν στο μυαλό. Το σπασικλο-λουκ του λειτουργεί εδώ και περίπου μισό αιώνα ως παγκόσμιο κωμικό σήμα κατατεθέν. Ο Αμερικανός μάστερ του αυτοσαρκασμού από την αρχή χρησιμοποίησε την αντιεμπορική εξωτερική του εμφάνιση για να φτιάξει την ξεκαρδιστική νευρωτική κινηματογραφική περσόνα του, που δεν λέει να ξεθωριάσει.
Μάλιστα, ο πολυπράγμων Γούντι Άλεν δανείζει κατά καιρούς την αναγνωρίσιμη εικόνα του σε άλλους σκηνοθέτες, κάνοντας ένα ωφέλιμο break από τις απανωτές προσωπικές δουλειές του. Έπειτα από δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια ο αγαπημένος Νεοϋορκέζος ξαναπρωταγωνιστεί σε μια ταινία άλλου δημιουργού, ερμηνεύοντας τον Μάρεϊ στο «Ερασιτέχνης Ζιγκολό» του Τζον Τορτούρο, και μας δίνει ακόμη ένα λόγο να σκαλίσουμε τις ενδιαφέρουσες παράλληλες πολιτιστικές δράσεις του, που είναι καταδικασμένες να βρίσκονται στη σκιά της σπουδαίας φιλμογραφίας του.
Ηθοποιός σημαίνει... νευρωτικός
Είναι γνωστό ότι ο Γούντι είναι από τους πιο εργασιομανείς δημιουργούς του παγκόσμιου σινεμά. Έχει κοκκινίσει τα κινηματογραφικά κοντέρ σκηνοθετώντας και γράφοντας πάνω από 45 ταινίες, πρωταγωνιστώντας μάλιστα σε αρκετές από αυτές. Σπανίως έχει χρόνο να σηκώσει το κεφάλι του από τις προσωπικές του δουλειές. Οι στιγμές όμως που εμφανίστηκε μπροστά από την κάμερα χωρίς να έχει το σκηνοθετικό κουμάντο είναι από τις χαρακτηριστικότερες στην καριέρα του. Στο σεναριακό κι ερμηνευτικό του ντεμπούτο «Χαρέμι Για Δυο» (1965) είδαμε για πρώτη φορά και αγαπήσαμε τη λεπτοκαμωμένη φιγούρα του στην οθόνη. Μόλις δύο χρόνια αργότερα εμφανίζεται στη μετριότατη συλλογική κατασκοπική παρωδία «Casino Royale» (1967), ερμηνεύοντας με το γνωστό κουλ νευρικό του στιλ ένα από τα alter ego του Τζέιμς Μποντ. Η καλύτερη στιγμή του ως ηθοποιού όμως είναι σίγουρα στο «Ωραίος και Σέξι» (1972), την κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου θεατρικού του έργου που σκηνοθέτησε ο Χέμπερτ Ρος. Η παροιμιώδης συνομιλία του με τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ –και με το παλιό Χόλιγουντ εν γένει– αποτελεί μία από τις πλέον εμπνευσμένες σινεφίλ στιγμές στην ιστορία του σύγχρονου αμερικανικού σινεμά.
Στη «Βιτρίνα» (1976) του Μάρτιν Ριτ συναντάμε έναν από τους σοβαρότερους Γούντι Άλεν που έχουμε δει ποτέ, στο ρόλο ενός υπαλλήλου εστιατορίου που δανείζει το όνομά του σε δημιουργούς οι οποίοι έχουν μπει στη μακαρθική μαύρη λίστα. Θα περάσουν δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια για να τον ξαναδούμε να πρωταγωνιστεί σε ταινία άλλου δημιουργού, και πιο συγκεκριμένα στο αδιάφορο «Scenes from a Mall» (1991) δίπλα στην Μπέτι Μίντλερ. Σε μια ερμηνευτικά γεμάτη δεκαετία (1991-2000) θα ξεχωρίσει η «αόρατη» ερμηνεία του στο πρωτοπόρο animation «Antz» (1998), όπου θα δανείσει τη φωνή του στο συμπαθέστατο μυρμήγκι Ζ. Μετά το «Η Γυναίκα μου... Κομμάτια να Γίνει!» (2000) του Αλφόνσο Αράου, ο Γούντι Άλεν επιστρέφει στην ηθοποιία ενσαρκώνοντας στον «Ερασιτέχνη Ζιγκολό» τον μπατίρη Μάρεϊ που βγάζει στο κλαρί τον φίλο του Φιοβαράντε για να καλύψει τα χρέη του.
..Και αυτός το κλαρινέτο του
Φανατικός μουσικόφιλος, ο Γούντι Άλεν παίζει από μικρό παιδί κλαρινέτο, κάνοντας μάλιστα συχνά πυκνά εμφανίσεις με την ορχήστρα του New Orleans Jazz Band. Σολάροντας τις περισσότερες φορές με κλειστά μάτια, ο Νεοϋορκέζος δείχνει απελευθερωμένος στα –συνήθως sold out– λάιβ του. Όμως η πολιτιστική υπερδραστηριότητα του Γούντι δεν σταματά εκεί: από τις πρώτες stand up κωμικές παραστάσεις, τα θεατρικά μονόπρακτα (ξεχωρίζουν τα δύο «Without Feathers»), τα ολοκληρωμένα θεατρικά έργα του («Don’t Drink The Water», «The Floating Light Bulb») μέχρι και τη θαρραλέα του απόπειρα να σκηνοθετήσει την όπερα «Τζιάνι Σκίκι» του Πουτσίνι, ο πολυπράγμων καλλιτέχνης αποδεικνύει ότι στη σκιά του Χόλιγουντ μπορούν να ανθήσουν μια εναλλακτική πολιτιστική Αμερική και οι μύωπες ήρωές της.
Περισσότερες πληροφορίες
Ερασιτέχνης Ζιγκολό
Για χάρη του χρεοκοπημένου φίλου του Μάρεϊ, ο Φιοραβάντε δέχεται να ξεκινήσει καριέρα ζιγκολό, προσπάθεια που στέφεται με απόλυτη επιτυχία. Μέχρι που θα γνωρίσει την Άβιγκεϊλ, τη χήρα ενός φανατικού χασιδιστή και μητέρα έξι παιδιών.
