Ο Ούλριχ Ζάιντλ μιλά για τον «Παράδεισο της Πίστης»

Ο Αυστριακός σκηνοθέτης του «Παράδεισου της Πίστης» μιλάει στον Χρήστο Μήτση για τη δεύτερη ταινία της πικρής κοινωνικής τριλογίας του, η οποία του χάρισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας.

Γιατί επιλέξατε όλοι οι κεντρικοί ήρωες της τριλογίας να είναι γυναίκες;
Και οι τρεις μοιάζουν σε πολλά πράγματα, διαφέρουν όμως και σε άλλα τόσα, καθώς ήθελα σε κάθε ταινία να υιοθετώ μια διαφορετική οπτική πάνω στην πραγματικότητα. Έτσι τις έφερα όσο πιο κοντά μπορούσα, τις έκανα τα θηλυκά μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά δείτε τις δύο αδερφές, τις πρωταγωνίστριες των πρώτων δύο ταινιών. Μοιράζονται την απογοήτευσή τους απέναντι στους άντρες, την αδυναμία τους να επικοινωνήσουν σωστά με το περιβάλλον, αλλά η μία αναζητά τον έρωτα στην Κένια με νεότερους άντρες και η άλλη είναι φανατική θρησκευόμενη. Στην τρίτη ταινία πρωταγωνίστρια είναι η έφηβη κόρη της πρώτης γυναίκας, η οποία εγκλείεται σε μια κατασκήνωση αδυνατίσματος.
Πόση ειρωνεία υπάρχει

στον τίτλο «Παράδεισος»;

Από τον τουρισμό μέχρι τη θρησκευτική πίστη, ο παράδεισος είναι η υπόσχεση για έναν ευτυχισμένο, μακριά από προβλήματα τόπο. Είναι ένας τίτλος φανερά αλληγορικός και άλλο τόσο ειρωνικός…
Σε σχέση με τον «Έρωτα»,

η «Πίστη» είναι πολύ πιο σκοτεινή ταινία…

Από την ηλιόλουστη Κένια επιστρέφουμε εδώ στη Βόρεια Ευρώπη, σε έναν τόπο κοινωνικά πολύ πιο αυστηρά δομημένο και ηθικά αποστειρωμένο. Τα πλάνα είναι εξίσου γεωμετρικά και στατικά, αλλά τα χρώματα είναι διαφορετικά και οι χώροι πιο κλειστοφοβικοί, πιο ασφυκτικοί. Στην αρχή η «Πίστη» ήταν σχεδιασμένη ως η τελευταία ταινία της τριλογίας, καθώς είναι πράγματι η πιο σκοτεινή, ίσως και η πιο απαισιόδοξη. Λειτουργεί όμως πολύ καλύτερα ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην «Πίστη» και την «Ελπίδα», αφήνοντας στο τέλος χώρο για μια χαραμάδα φωτός.
Είναι αλήθεια ότι η πρωταγωνίστρια Μαρία Χοφστάτερ αυτο-μαστιγωνόταν πραγματικά στα γυρίσματα; Γιατί απαιτείτε μια τόσο επώδυνη αληθοφάνεια;
Ο τρόπος που προσεγγίζω τις ιστορίες μου είναι κοντά σε αυτόν του ντοκιμαντέρ, χωρίς να αρνούμαι φυσικά ότι πρόκειται για μια μυθοπλαστική κατασκευή. Μια κατασκευή βγαλμένη όμως από τον αληθινό κόσμο, γι’ αυτό και κάθε φορά προηγείται μεγάλη έρευνα από εμένα και τους ηθοποιούς, πρόβες, ανταλλαγή απόψεων και πολλές σεναριακές αλλαγές ακόμη και κατά τη διάρκεια του γυρίσματος. Με τη Μαρία όχι μόνο συζητήσαμε εξαντλητικά, αλλά επί μήνες παρακολουθήσαμε ανθρώπους που γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και προσηλυτίζουν, ενώ κατόπιν κάναμε κι εμείς ακριβώς το ίδιο. Για να είναι πειστικότερη, η Μαρία αποφάσισε να είναι αληθινή η αυτο-μαστίγωσή της. Νομίζω όμως πως το να ταυτιστεί ψυχολογικά με αυτήν τη γυναίκα και να ανεβεί τον ίδιο Γολγοθά, καθώς έχει άσχημες αναμνήσεις από τη θρησκευτική της ανατροφή, ήταν για εκείνη πολύ πιο επώδυνο.