Ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα Ρουμάνος σκηνοθέτης του «4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες» επιστρέφει στις Κάνες με το «Πίσω από τους Λόφους», το οποίο απέσπασε τα βραβεία σεναρίου και γυναικείας ερμηνείας, και μιλάει στον Χρήστο Μήτση για την πραγματική ιστορία ενός εξορκισμού.
Όπως και η προηγούμενη ταινία σας, έτσι και αυτή έχει δύο πρωταγωνίστριες και θέμα την καταπίεση την οποία υφίστανται από κάποια εξουσία.
Με ενδιαφέρουν ιστορίες μέσα από τις οποίες μπορώ να σχολιάζω κοινωνικά θέματα, αλλά το πόσο μοιάζει η μία με την άλλη δεν αποτελεί συνειδητή επιλογή. Εδώ ο χώρος είναι ένα ορθόδοξο μοναστήρι και η ιστορία αληθινή – τουλάχιστον ο σκελετός της. Η περίπτωση του εξορκισμού, ο οποίος κατέληξε στο να χάσει μια κοπέλα τη ζωή της, ήταν μια υπόθεση που απασχόλησε πολύ έντονα την κοινή γνώμη στη Ρουμανία, όπου το 90% του πληθυσμού δηλώνει ότι πιστεύει^ όχι μόνο χριστιανοί ορθόδοξοι, αλλά πιστοί σε ένα χριστιανικό δόγμα. Αυτό που βλέπεις όμως είναι μια γενική αδιαφορία. Και για τον πλησίον, και για το κοινό καλό. Πώς συμβαδίζουν αυτά; Στη χώρα υπάρχουν 20.000 εκκλησίες, αλλά μονάχα 500 νοσοκομεία και άλλα τόσα σχολεία.
Η ταινία, πάντως, δεν είναι ένα θρησκευτικό «κατηγορώ».
Δεν είναι καν σχόλιο για τη θρησκεία. Η συγκεκριμένη ιστορία είχε διχάσει τον κόσμο, καθώς πολλοί κατηγόρησαν το μοναστήρι και τους παπάδες, ενώ οι άλλοι μισοί υποστήριζαν ότι μόνο οι άνθρωποί του προσπάθησαν να κάνουν κάτι^ ούτε η αστυνομία ούτε το νοσοκομείο… Η ταινία δεν ψάχνει για ενόχους. Αυτό που αναζητά είναι η αλήθεια των ηρώων και θέλει να αποκαλύψει στον θεατή πώς είδε ο καθένας τους τα πράγματα. Και μιλώ για τους κινηματογραφικούς χαρακτήρες, όχι απαραίτητα για τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της ιστορίας. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν αναζήτησα τους αληθινούς ήρωες και δεν μίλησα μαζί τους. Η ταινία είναι μυθοπλαστική. Έχει τη δική της αλήθεια και δεν επιδιώκει να αναπαραστήσει τα γεγονότα, για τα οποία φυσικά υπάρχουν ένα σωρό διαφορετικές ερμηνείες.
Οι προλήψεις και ο θρησκευτικός φανατισμός έχουν ισχυρή παρουσία στη ρουμανική κοινωνία;
Ο φανατισμός μάλλον όχι, αλλά οι προλήψεις σίγουρα. Βλέπεις έναν ολόκληρο κόσμο ο οποίος προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ λογικής και μεταφυσικής, κάτι που οφείλεται κυρίως στην έλλειψη παιδείας. Στην ταινία αυτό το βλέπουμε στο περιστατικό με τον γιατρό, ο οποίος θέλει να κάνει καλό, αλλά αφήνει χώρο για θρησκευτικές πρακτικές αντίθετες με τις δικές του επιστημονικές πεποιθήσεις.
Νιώθετε ότι σε αυτήν την ταινία έχετε επιλέξει το ίδιο ή ένα διαφορετικό σκηνοθετικό ύφος σε σχέση με το «4 Μήνες, 3 Εβδομάδες και 2 Μέρες»;
Ούτε εδώ υπάρχει μουσική, ενώ κάθε σκηνή είναι γυρισμένη μόνο με ένα πλάνο, το οποίο στο «Πίσω από τους Λόφους» είναι στημένο πιο «γεωμετρικά». Δίνει μεγαλύτερη σημασία στην εσωτερική δομή του κάδρου, στο πώς δηλαδή διαρρυθμίζονται οι άνθρωποι και τα αντικείμενα στο χώρο. Το «4 Μήνες…» όμως είχε περισσότερο την ατμόσφαιρα θρίλερ, ενώ εδώ η πλοκή εξελίσσεται σαν μυθιστόρημα, όπου για να κατανοήσουμε το βασικό δραματικό γεγονός πρέπει να καταλάβουμε καλά τους κανόνες που διέπουν το περιβάλλον και την ψυχολογία των χαρακτήρων.
Πώς επιλέξατε τον τίτλο «Πίσω από τους Λόφους»;
Ο τίτλος αναφέρεται σε πράγματα που γίνονται μακριά από την κοινή θέα. Επιπλέον, σε ιδέες και απόψεις οι οποίες δεν βρίσκονται κοντά μας και μπορεί να είναι απειλητικές ή γοητευτικές, λυτρωτικές ή επικίνδυνες. Είναι πάντως υπαρκτές και με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μάς επηρεάζουν. Είναι ταυτόχρονα τόσο κοντά και τόσο μακριά μας. Θα μπορούσα να βάλω ως τίτλο το όνομα του μοναστηριού, αλλά δεν ήθελα την άμεση σύνδεση με το πραγματικό γεγονός, διότι θα μπορούσε να δημιουργήσει παρερμηνείες.
Ο Χρυσός Φοίνικας και η επιτυχία της προηγούμενης ταινίας σάς δημιούργησαν πίεση και άγχος; Δεν νιώσατε ότι οι προσδοκίες όλων θα ήταν υψηλότερες;
Πώς μπορείς να το αποφύγεις αυτό; Πολλοί περίμεναν ακόμη έναν Χρυσό Φοίνικα. Είναι αλήθεια ότι τα βραβεία συνοδεύονται από απαιτήσεις, δυστυχώς όμως δεν συνοδεύονται από έμπνευση. Είναι μια περίεργη κατάσταση… Προσπαθείς κάθε φορά να βρεις κάτι πρωτότυπο, κάτι διαφορετικό, αλλά είσαι ο ίδιος άνθρωπος, δεν μπορείς να κάνεις κάτι εντελώς ξένο με οτιδήποτε έχεις κάνει μέχρι τώρα.
Τα βραβεία δεν βοηθούν τουλάχιστον να βρεθούν πιο εύκολα χρήματα;
Το Ρουμάνικο Κέντρο Κινηματογράφου δεν βοήθησε ιδιαίτερα. «Αφού πήρες τον Φοίνικα δεν θα δυσκολευτείς να βρεις χρήματα από αλλού», σκέφτηκαν. Τελικά η συμπαραγωγή είναι η μόνη λύση, αλλά είναι δύσκολη. Θέλει πολύ κόπο, πολλή γραφειοκρατία, πράγματα τα οποία σε αποσπούν και σε εξουθενώνουν. Παράλληλα τα τελευταία πέντε χρόνια κόπηκαν πολλές χρηματοδοτικές πηγές σε όλη την Ευρώπη. Έτσι το να απευθυνθούμε ο ένας στον άλλον και να βοηθηθούμε μεταξύ μας είναι ευτυχώς αναπόφευκτο…
Περισσότερες πληροφορίες
Πίσω Από τους Λόφους
Η νεαρή Αλίνα επιστρέφει από τη Γερμανία στη Ρουμανία και τη φίλη της Βοϊτσίτα, η οποία όμως είναι τώρα καλόγρια σε ένα απομονωμένο ορθόδοξο μοναστήρι.
