Τα Δυο Πρόσωπα του Ιανουαρίου: το Χόλιγουντ επιμένει Ελλάδα

Η μεταφορά του γνωστού μυθιστορήματος της Πατρίσια Χάισμιθ στην οθόνη φέρνει τους χολιγουντιανούς σταρ Βίγκο Μόρτενσεν, Κίρστεν Ντανστ και Οσκαρ ­Άιζακ, στην Ακρόπολη και στο παλάτι της Κνωσού, δίνοντας ελληνικό άρωμα σε ένα καλοκουρδισμένο θρίλερ. Μυστήριο, φόνοι, πλαστές ταυτότητες, ζήλια και κρυφά ερωτικά πάθη ζωντανεύουν στην Αθήνα και στα Χανιά της δεκαετίας του ’60, με τα «Δυο Πρόσωπα του Ιανουαρίου».

Χωματόδρομοι στο κέντρο της Αθήνας, ρεσεψιονίστ με φθαρμένα κουστούμια, δωμάτια χωρίς­ θέρμανση, νυχτερινά κέντρα με ορχήστρες και πίστες, Μπλε Οδηγός, εφημερίδες με απογευματινή έκδοση, ανέμελα αεροπορικά ταξίδια χωρίς ταυτότητα κι έλεγχο αποσκευών. Το μυθιστόρημα «Τα δυο πρόσωπα του Ιανουαρίου», το οποίο έγραψε η Πατρίσια Χάισμιθ το 1964, μας μεταφέρει σε μια Ελλάδα που έχει πλέον χαθεί. Η ιδιόρρυθμη Αμερικανίδα συγγραφέας προτιμούσε να ταξιδεύει τους αντιήρωές της –στους οποίους τις περισσότερες φορές κληροδοτούσε τα ελαττώματά της– μακριά από την πατρίδα της.
Οι συμπαθείς απατεώνες της χάνονταν στα αρώματα των μπαχαρικών στις αγορές της Ανατολικής Μεσογείου, στο χάος των υπαίθριων παζαριών και σε ύποπτα νάιτ κλαμπ του ευρωπαϊκού Νότου. Τις περισσότερες φορές η ίντριγκα των βιβλίων της εξελισσόταν σε μια συναρπαστική συνάντηση της αμερικανικής κουλτούρας με την πολιτισμικά ξένη, μποέμ Ευρώπη που δεν χωρούσε στο συμμετρικό και γυαλισμένο κάδρο των καρτ ποστάλ. Έτσι και στα «Δυο πρόσωπα του Ιανουαρίου», ένα από τα πιο ζοφερά αστυνομικά μυθιστορήματά της, η Χάισμιθ αφηγείται την ιστορία του αμφιλεγόμενου ήρωά της Τσέστερ ΜακΦάρλαντ, με φόντο όχι μόνο την Ακρόπολη και το παλάτι της Κνωσού, αλλά και αυτό των πλανόδιων πωλητών, των ποτισμένων με ούζο καφενείων, των φτηνών ξενοδοχείων...

Ιδανικό κινηματο­γραφικό υλικό
Τα αστυνομικά μυθιστορήματα της Πατρίσια Χάισμιθ, που μυρίζουν από μακριά αλκοόλ, υπαρξιακή αγωνία και σκοτεινό ερωτισμό, υπήρξαν ανέκαθεν εξαιρετικό σεναριακό υλικό. Μόλις ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου το 1950, ο Άλφρεντ Χίτσ­κοκ μεταφέρει στην οθόνη τον συναρπαστικό «Άγνωστο του Εξπρές». Το 1960 ο Ρενέ Κλεμάν διασκευάζει τις περιπέτειες του πιο διάσημου ήρωά της, του κ. Ρίπλεϊ, στο «Γυμνοί στον Ήλιο», την ταινία που ανέδειξε το αστέρι του Αλέν Ντελόν. Περίπου δύο δεκαετίες αργότερα ο Βιμ Βέντερς μεταφέρει για δεύτερη φορά τον απατεώνα με τα χίλια πρόσωπα στην οθόνη με το «Ένας Αμερικανός Φίλος», ενώ ακολουθεί η γνωστή ταινία του Άντονι Μιγκέλα «Ο Ταλαντούχος κ. Ρίπλεϊ» το 1999. Η «Κραυγή της κουκουβάγιας­» μεταφέρεται δύο φορές στο σινεμά – από τον Κλοντ Σαμπρόλ (1987) και πιο πρόσφατα από τον Τζέιμι Θρέιβς (2009), ενώ το «Γυάλινο κελί» γνωρίζει μια εξαιρετική γερμανική μεταφορά το 1978. Κρατώντας τους αντιήρωές της μακριά από ηθικές αξιολογήσεις και την ψευδαίσθηση της ορθοφροσύνης, η Πατρίσια Χάισ­μιθ προσφέρει μια παράδοξη ζεστασιά στους άνομους πρωταγωνιστές της.

Ο Ιρανοάγγλος έμπειρος σεναριογράφος Χοσεΐν Αμίνι («Τα Φτερά της Αγάπης», «Drive»), που για χάρη των «Δυο Προσώπων του Ιανουαρίου» περνάει για πρώτη φορά πίσω από την κάμερα­, πρωτοδιάβασε το μυθιστόρημα πριν από 20 χρόνια. «Η Χάισμιθ δεν βάζει απλώς τους αναγνώστες στη θέση των κακών, αλλά σε κάνει να νιώσεις περιέργως συμπονετικά απέναντί τους», λέει ο Αμίνι, ο οποίος μετέτρεψε τη μεταφορά του μυθιστορήματος στην οθόνη σε προσωπική του υπόθεση. Ύστερα από πολλές καραμπόλες και αναβολές, το αστυνομικό θρίλερ εποχής πήρε τελικά εμπρός ως μια φιλόδοξη παραγωγή με πρωτοκλασάτους σταρ και budget που ξεπέρασε τελικά τα 20 εκατ. δολάρια.

Ο Μόρτενσεν στην Ελλάδα
Ο Ιρανοάγγλος σεναριογράφος-σκηνοθέτης δεν έκρυψε από την αρχή ότι ήθελε τον Βίγκο Μόρτενσεν («Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών», «Ο Δρόμος») ως πρωταγωνιστή. Ο Αμερικανός σταρ δεν άργησε να πει το «ναι», ενώ στη συνέχεια προστέθηκαν στο καστ τα ηχηρά ονόματα της Κίρστεν Ντανστ και του Οσκαρ Άιζακ. Αυτοί είναι οι τρεις πρωταγωνιστές του αγγλόφωνου θρίλερ, που θα ερμηνεύσουν τον Τσέστερ, την Κολέτ και τον Ράινταλ αντίστοιχα. Η ιστορία μάς μεταφέρει στα 1962, όταν ο Τσέστερ ΜακΦάρλαντ βρίσκεται στην Ευρώπη μαζί με τη σύζυγό του Κολέτ για να ξεφύγει από τη μέγγενη της αμερικανικής δικαιοσύνης που έχει αρχίσει να σφίγγει γύρω του. Επόμενος σταθμός του τουριστικού ταξιδιού τους είναι η Ελλάδα, όπου γνωρίζουν τον μικρο-απατεώνα ξεναγό Ράινταλ Κίνερ. Ο νεαρός συναντά το ζευγάρι στο δωμάτιο του ξενοδοχείου πριν από το δείπνο που έχουν προγραμματίσει, αλλά ένας νεκρός άντρας αλλάζει τα σχέδιά τους.

Μόλις ξεφορτωθούν το πτώμα, οι τρεις τους ζουν μια πρωτόγνωρη περιπέτεια, η οποία περιλαμβάνει ταξίδια με πλαστές ταυτότητες, έρωτες, ζήλιες, απωθημένα, έναν ειδεχθή φόνο στην Κνωσό και μια αγωνιώδη αρσενική μονομαχία. Η έναρξη των γυρισμάτων για το αστυνομικό θρίλερ είχε προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2012, μια περίοδο ιδιαίτερα ταραγμένη για τη χώρα μας. Μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης και των δυναμικών κινητοποιήσεων της εποχής εκείνης, οι συντελεστές της ταινίας έκαναν δεύτερες σκέψεις για το αν έπρεπε να επισκεφθούν την Ελλάδα για τα γυρίσματα. Με τον Χοσεΐν Αμίνι να επιμένει ότι θέλει να κάνει γυρίσματα στους φυσικούς χώρους, οι παραγωγοί πήραν το ρίσκο και δικαιώθηκαν απόλυτα.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο άνοιξε χωρίς χρονοτριβές τις πόρτες στα εμβληματικά μνημεία του Παρθενώνα και του παλατιού της Κνωσού, όπου τραβήχτηκαν μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας. Για τις ανάγκες των γυρισμάτων ο σύγχρονος φωτισμός και οι σημάνσεις του χώρου της Ακρόπολης καλύφθηκαν με ειδικά πολυεστερικά υλικά, ενώ δύο γερανοί στήθηκαν δίπλα στους κίονες για να επιτευχθούν τα πανοραμικά πλάνα που είχε στο μυαλό του ο τελειομανής Αμίνι. Το μεγαλύτερο μέρος των γυρισμάτων όμως έγινε στα Χανιά, όπου για σχεδόν τρεις εβδομάδες η περιοχή πίσω από το Γυαλί Τζαμισί είχε μετατραπεί σε ένα τεράστιο κινηματογραφικό πλατό. Σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι αλλά κι εκατοντάδες τεχνικοί και ντόπιοι κομπάρσοι έβαλαν την πόλη των Χανίων στη χρονομηχανή, ταξιδεύοντας την μισό αιώνα πίσω.

Ο Όμηρος Πουλάκης στο καστ
Αρκετοί ήταν οι Έλληνες ηθοποιοί που κλήθηκαν να παίξουν βοηθητικούς ρόλους στο αγγλό­φωνο φιλμ. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και ο Όμηρος Πουλάκης, ο οποίος ερμηνεύει τον Νίκο, έναν άνθρωπο της πιάτσας που αναλαμβάνει να βρει –για λογαριασμό του Ράινταλ– πλαστά διαβατήρια στον Τσέστερ και στη γυναίκα του Κολέτ. Το πρώτο από τα δύο γυρίσματα στα οποία συμμετείχε ο νεαρός Έλληνας ηθοποιός έγινε στην Κρήτη κι εξελίχτηκε σε ένα δυνατό κινηματογραφικό τετ-α-τετ με τον Βίγκο Μόρτενσεν. «Στη σκηνή καθόμασταν σε ένα τραπέζι.

Ο Βίγκο –που μέχρι τότε δεν τον ήξερα καθόλου– κάθισε απέναντί μου και είχε το κεφάλι του κατεβασμένο στο τραπέζι μουρμουρίζοντας. Με το που φώναξε ο Αμίνι “πάμε” σήκωσε το κεφάλι και το βλέμμα του με κάρφωσε στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μου. Κόλλησα. Δεν είχε καμία ανάγκη να μιλήσουμε για να “βρεθούμε” στο πλατό. Κορυφαίος επαγγελματίας». Στη συνέχεια ο Όμηρος Πουλάκης ταξίδεψε στην Αγγλία, για εσωτερικά γυρίσματα στο στούντιο Ealing, όπου συναντήθηκε και με τον Όσκαρ Άιζακ: «Ήταν μια σπάνια εμπειρία, από αυτές που δεν κωδικοποιούνται σε λόγια, αλλά σε τροφοδοτούν με γνώση στο χρόνο».

ΤΑ ΤΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΘΡΙΛΕΡ

ΤΣΕΣΤΕΡ ΜΑΚΦΑΡΛΑΝΤ
Φιλόδοξος κι επιτήδειος απατεώνας, ο μεσήλικος Αμερικανός αλλάζει όνομα για κάθε του απάτη. Το ταξίδι του στην Ελλάδα μετατρέπεται σε λαβύρινθο, από τον οποίο δύσκολα θα μπορέσει να ξεφύγει.

ΚΟΛΕΤ ΜΑΚ ΦΑΡΛΑΝΤ
Η σύζυγος του Τσέστερ είναι μια όμορφη και μοιραία γυναίκα, κατά πολλά χρόνια νεότερή του. Παρότι γνωρίζει τις απάτες του συζύγου της, συνεχίζει να μένει μαζί του και να απολαμβάνει τα «αγαθά» της σχέσης τους.

ΡΑΪΝΤΑΛ ΚΙΝΕΡ
Ο νεαρός Αμερικανός ξεναγός είναι το πιο αινιγματικό κομμάτι του τρίο. Έχει μετοικήσει στην Ελλάδα προσπαθώντας να ξεπεράσει την ερωτική προδοσία της Άγκνες και τη σκληρότητα του πατέρα του.