To νέο πρόσωπο του Τζέιμς Μποντ
Εδώ και 44 χρόνια έχει αλλάξει πέντε πρόσωπα και τώρα θα τον δούμε με ακόμα ένα καινούργιο. Το όνομά του όμως παραμένει Μποντ, Τζέιμς Μπόντ, πράκτωρ 007, στην υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητας – και κυρίως των εκατομμυρίων θαυμαστών του.
Έκανε την εμφάνισή του το 1953 ως λογοτεχνικός ήρωας του Γιαν Φλέμινγκ και τυπικό προϊόν της εποχής του ψυχρού πολέμου, απέκτησε όμως διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου χάρη στην κινηματογραφική ενσάρκωσή του. Το 1962, με τον Δρ. Νο, ο Σον Κόνερι βάζει την προσωπική του σφραγίδα σε ένα ρόλο που θα τον κυνηγά σε όλη την καριέρα του και λανσάρει τη μυθολογία του Τζέιμς Μποντ: Βρετανός μυστικός πράκτορας ναι, αλλά και κοσμοπολίτης play boy, γοητευτικός, φλεγματικός, πλην όμως κυνικός, σκοτώνει με σαδιστικό χιούμορ πράκτορες και πρόσκαιρες ερωμένες του αντιπάλου στρατοπέδου, bon viveur, τέλειος γνώστης του πόκερ, του μπακαρά και άλλων τυχερών παιχνιδιών, με αγαπημένο ποτό το martini (κουνημένο και όχι χτυπημένο). Εν ολίγοις, ένας κατάσκοπος όπως τον θέλει η λαϊκή φαντασία και όχι η πεζή γραφειοκρατική πραγματικότητα.
Ο Σον Κόνερι ενσάρκωσε τον 007 μέχρι το 1971 (Τα διαμάντια είναι παντοτινά), ενώ είχε προηγηθεί το 1969 η ατυχής απόπειρα αντικατάστασής του από τον Τζορτζ Λάζενμπι (Στην υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητας) που κανείς δεν θυμάται σήμερα (επίσης, το 1983 ο Κόνερι έπαιξε στο Ποτέ μην ξαναπείς ποτέ, που δεν συγκαταλέγεται στις «επίσημες» ταινίες της σειράς του Μποντ, αφού έγινε από άλλον παραγωγό). Το 1973 τον αντικαθιστά σχεδόν επάξια ο Ρότζερ Μουρ, με 7 ταινίες που τονίζουν ίσως υπερβολικά τα στοιχεία της αυτoπαρωδίας (Η κατάσκοπος που μ’ αγάπησε), ενώ το 1987 έχουμε ένα δεύτερο αποτυχημένο πείραμα με τον Τίμοθι Ντάλτον, ο οποίος επιχειρεί να επαναφέρει το μύθο του Τζέιμς Μποντ στα πρότυπα του Σον Κόνερι, χωρίς όμως ο ίδιος να πείθει ότι είναι το κατάλληλο πρόσωπο. Οι φαν του 007 υποδέχτηκαν με ανακούφιση τον Πιρς Μπρόσναν στη διαδοχή, καθότι ο Ιρλανδός ηθοποιός διέθετε γοητεία, δυναμισμό και φλέγμα, ώστε να βαδίσει επάξια στην παράδοση του μύθου και να καθιερωθεί ως ο καλύτερος ηθοποιός – φυσικά, μετά τον πρώτο διδάξαντα που ενσάρκωσε τον Μποντ. Και με δεδομένη την αγάπη του γι’ αυτό το ρόλο, ήταν άξιον απορίας, ακόμα και στον ίδιο, γιατί οι παραγωγοί του Μποντ (η Μπάρμπαρα Μπρόκολι, κόρη του μακαρίτη πια Άλμπερτ Μπρόκολι) αποφάσισαν την αντικατάστασή του.
Ένας παρθενικός 007
Είναι αλήθεια ότι ύστερα από 20 ταινίες, τα περιθώρια ανανέωσης του μύθου Τζέιμς Μποντ είχαν εξαντληθεί, ακόμα και ως τουριστική περιήγηση σε εξωτικά ή κοσμοπολίτικα μέρη της υφηλίου. Παίρνοντας ως παράδειγμα το «Batman begins», οι παραγωγοί του Τζέιμς Μποντ αποφάσισαν να κάνουν κι αυτοί ένα νέο ξεκίνημα και να δουν τον πράκτορα 007 εν τη γενέσει του, σαν να μην υπήρξε η περίοδος Σον Κόνερι.
Ως εκ τούτου, χρειάζονταν ένα νέο πρόσωπο, μη ταυτισμένο με το ρόλο, κατά προτίμηση γνωστό ηθοποιό, όχι όμως σταρ. Ακούστηκαν διάφορα ονόματα (Κλάιβ Όουεν, Ορλάντο Μπλουμ, Χιου Τζάκμαν, Τζέραλντ Μπάτλερ κ.ά.), τελικά όμως επιλέχτηκε ο Ντάνιελ Κρεγκ. Ξανθός, γαλανομάτης, μάλλον ασκημούλης, καλός για να ενσαρκώσει φιγούρα «κακού», όχι όμως κι ένα στιλάτο κατάσκοπο – ήταν η πιο απρόσμενη και αμφισβητούμενη μέχρι τώρα επιλογή για τον αγαπημένο μας ήρωα.
Ωστόσο, η Μπάρμαρα Μπρόκολι εξηγεί ότι πρόθεσή της με τη νέα ταινία της σειράς Casino Royale είναι να δείξει έναν κάπως διαφορετικό 007: «Ο Τζέιμς Μποντ, όπως αρχικά τον συνέλαβε η πένα του Γιαν Φλέμινγκ, είναι ένας αρκετά σκοτεινός και περίπλοκος χαρακτήρας. Η ταινία “Casino Royale” διερευνά στοιχεία του χαρακτήρα που μέχρι τώρα δεν είχαν παρουσιαστεί στην οθόνη. Το κοινό σίγουρα θα εκπλαγεί όταν τα δει». Και ο συμπαραγωγός Μάικλ Τζ. Γουίλσον, συμπληρώνει: «Είδαμε τον Τζέιμς Μποντ να περνά από διάφορες φάσεις αλλαγών. Στη δεκαετία του ’70, οι ταινίες γίνονταν όλο και πιο “γιγάντιες”, με στοιχεία του φανταστικού, ώσπου στο Moonraker στείλαμε τον 007 στο φεγγάρι! Καταλάβαμε ότι ήταν λάθος και με το Για τα μάτια σου μόνο (1981) προσπαθήσαμε να ξαναγυρίσουμε στις βάσεις του μύθου. Το ίδιο συνέβη με το Πέθανε μια άλλη μέρα. Αρχίσαμε να πετάμε ξανά στα ύψη (διάστημα, αόρατα αυτοκίνητα), η τεχνολογία ισοπέδωνε σενάριο και χαρακτήρες. Και νιώσαμε ότι έπρεπε να προσγειώσουμε τον Τζέιμς Μποντ ξανά στη Γη».
Πράκτωρ 007, επιχείρηση πόκερ
Το «Casino Royale», αν και τοποθετημένο στη σύγχρονη εποχή, μας παρουσιάζει ένα νεόφερτο στην υπηρεσία Τζέιμς Μποντ, πριν ακόμα αποκτήσει το βαθμό του 00 που του επιτρέπει να σκοτώνει κατά τη δική του βούληση. Η πρώτη του αποστολή, η παρακολούθηση ενός τρομοκράτη στη Μαδαγασκάρη, δεν είναι ακριβώς επιτυχής κι αποφασισμένος να δράσει πέρα των οδηγιών της υπηρεσίας (γνωστής με τον κωδικό ΜΙ6), πηγαίνει στις Μπαχάμες, ακολουθώντας έναν άλλο τρομοκράτη, ονόματι Δημήτριο και την όμορφη σύζυγό του Σολάνζ (Κατερίνα Μουρίνο). Εκεί ανακαλύπτει ότι ο Δημήτριος δρα για λογαριασμό του τραπεζίτη Λε Σιφρ (Μαντς Μίκελσεν), χρηματοδότη της διεθνούς τρομοκρατίας, ο οποίος και πρόκειται να συλλέξει ένα τεράστιο ποσό στο Καζίνο Ρουαγιάλ του Μαυροβουνίου. Ο Μποντ, ως ο πράκτορας με την καλύτερη γνώση χαρτοπαιγνίων, διατάσσεται να παίξει ενάντια στον Λε Σιφρ και να τον κερδίσει, ώστε να τον καταστρέψει οικονομικά, σε ένα παιχνίδι που θα έχει βέβαια πολλά βρόμικα κόλπα και ανατροπές. Στο πλευρό του 007 τίθεται ένας τοπικός πράκτορας (Τζιανκάρλο Τζιανίνι), ο πράκτορας της CIA Φίλιξ Λάιτερ (Τζέφρι Ράιτ) και η πανέμορφη Βέσπερ Λαντ (Εύα Γκριν), η οποία δεν γνωρίζουμε τι είδουςβοήθεια μπορεί να του παρέχει ακριβώς (εκτός από ερωτική), αλλά σίγουρα θα τον φέρει σε δύσκολη θέση όταν θα πέσει στα χέρια του Λε Σιφρ και μάλιστα θα βασανιστεί απ’ αυτόν (πέρασε η εποχή που οι κακοί του Μποντ δολοφονούσαν με «ιπποτισμό» τις γυναίκες, όπως ο Χρυσοδάκτυλος και τα «χρυσά» θύματά του).
Ένας Μποντ... πολλά βαρύς
Αυτά λοιπόν συμβαίνουν στο «Casino Royale» που σκηνοθετεί ο Μάρτιν Κάμπελ, ο άνθρωπος που με το Golden Eye λάνσαρε την εποχή Πιρς Μπρόσναν και τώρα καλείται να επιβάλλει την εποχή Ντάνιελ Κρεγκ. Κάτι όχι και τόσο εύκολο, καθώς ο 38χρονος Βρετανός ηθοποιός έχει πίσω του μια σχετικά λαμπρή θεατρική και τηλεοπτική καριέρα, όμως στον κινηματογράφο μάς έχει συνηθίσει είτε σε ρόλους-ρίσκο άκρως καλλιτεχνικών ταινιών (ο εραστής του Φράνσις Μπέικον στο «Η αγάπη είναι διάβολος», ο χτίστης-εραστής της 65χρονης χήρας στη «Μητέρα»), είτε σε δεύτερους ρόλους χολιγουντιανών παραγωγών («Λάρα Κροφτ», «Μόναχο»). Ωστόσο, η επιτυχημένη εμφάνισή του στη βρετανική γκανγκστερική κωμωδία «Layer Cake», έκανε τους παραγωγούς του Τζέιμς Μποντ να πειστούν ότι είναι ο πιο κατάλληλος για το ρόλο: να ενσαρκώσει, δηλαδή, έναν πράκτορα αρκετά βίαιο και τραχύ, χωρίς τους αριστοκρατικούς τρόπους του Σον Κόνερι (ο Κρεγκ λέει χαρακτηριστικά ότι δεν φορά καθόλου σμόκιν στην ταινία, μολονότι έχει φωτογραφηθεί με ανάλογη αμφίεση), τους οποίους υποτίθεται θα αποκτήσει σταδιακά. Επίσης, παρουσιάζεται αρκετά ευαίσθητος συγκινησιακά και η τύχη της ερωτικής του σχέσης με τη Βέσπερ θα είναι διαφωτιστική ως προς τη μετέπειτα εργένικη και σχεδόν μισογυνική στάση του. Εντούτοις, η επιλογή του Ντάνιελ Κρεγκ ξεσήκωσε θύελλα αρνητικών αντιδράσεων στο διαδίκτυο κι ακόμα και τώρα φανατικοί λάτρεις του Τζέιμς Μποντ δηλώνουν ότι δεν θα δουν το «Casino Royale» σαν διαμαρτυρία για μια επιλογή την οποία προεξοφλούν ότι θα έχει την τύχη του Τζορτζ Λάζενμπι.
Ο Ντάνιελ, τα κορίτσια του και οι «κακοί»
Προβληματική, πάντως στάθηκε και η επιλογή των James Bond’s girls – άγνωστο γιατί, αφού η αναγγελία των ονομάτων τους έγινε αφού είχαν ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα. Είναι αλήθεια ότι έγιναν συζητήσεις με διάφορες γνωστές σταρ (Αντζελίνα Τζολί, Σαρλίζ Θερόν, Θάντι Νιούτον, Σκάρλετ Γιόχανσον, Ναόμι Γουότς κ.ά.), πλην όμως για τον κεντρικό ρόλο της Βέσπερ Λαντ προτιμήθηκε τελικά η γαλλίδα Εύα Γκριν. Κόρη της ηθοποιού Μαρλέν Ζομπέρ (όχι, δεν μοιάζει καθόλου στη μητέρα της) κι ενός Σουηδού οδοντίατρου, η 26χρονη Εύα έκανε ένα εντυπωσιακό (και σούπερ σέξι) κινηματογραφικό ντεμπούτο στην ταινία «Οι ονειροπόλοι» του Μπερτολούτσι, πριν την αγκαλιάσει το Χόλιγουντ με το «Βασίλειο των Ουρανών». Ως Βέσπερ Λαντ, υποδύεται μια υπάλληλο του Υπουργείου Οικονομικών, εξουσιοδοτημένη να ελέγχει τα ποσά που ο Μποντ μπορεί να ξοδέψει στην αναμέτρησή του με τον Λε Σιφρ και, σε αντίθεση με τον 007, είναι ήδη μια διαμορφωμένη ως προσωπικότητα γυναίκα-κατάσκοπος. Αντίζηλός της είναι η Σολάνζ, η σύζυγος του τρομοκράτη Δημήτριου, την οποία ο Τζέιμς Μποντ αποφασίζει να κατακτήσει, μη ικανοποιημένος από το ότι έχει μόλις κερδίσει στα χαρτιά την Άστον Μάρτιν του άντρα της. Για το ρόλο αυτό επιλέχτηκε η Ιταλίδα Κατερίνα Μουρίνο, μια πολύγλωσση ηθοποιός και χορεύτρια (μιλά ιταλικά, γαλλικά, αγγλικά), που έχει ήδη μια μικρή καριέρα κυρίως στη γαλλική κωμωδία («Les bronzes 3: Φίλοι για πάντα», «Περιπέτεια στην Κορσική»). Τυπικά μεσογειακή καλλονή, μπορεί να ήρθε τέταρτη το 1994 στο διαγωνισμό ομορφιάς για τον τίτλο της Μις Ιταλία, πού να φανταζόταν όμως ότι 12 χρόνια αργότερα θα είχε στην αγκαλιά της τον Τζέιμς Μποντ και μάλιστα σε πολυτελές ξενοδοχείο στις Μπαχάμες!
Ο Τζέιμς Μποντ, εκτός από το να περιστοιχίζεται από καλλονές, χρειάζεται κι έναν καλό αντίπαλο. Κάποιες ταινίες της σειράς είναι πρώτες στην προτίμηση των φαν, εξαιτίας της αξέχαστης φιγούρας του «κακού», όπως είναι ο Χρυσοδάκτυλος ή ο Σαγώνας. Για το ρόλο του Λε Σιφρ επιλέχτηκε παραδόξως ο Δανός ηθοποιός Μαντς Μίκελσεν, τον οποίο θαυμάσαμε στο «Ανοιχτές καρδιές», αλλά και στο «Βασιλιά Αρθούρο», ενώ θα τον δούμε φέτος στο «Μετά το γάμο». Από τους πιο περιζήτητους ηθοποιούς της Σκανδιναβίας, δεν μας συνήθισε για την ώρα σε ταινίες δράσης, αν και ο χαρακτήρας του Λε Σιφρ είναι αρκετά εγκεφαλικός. Και μια μικρή λεπτομέρεια: στο βιβλίο του Φλέμινγκ, ο Λε Σιφρ είναι λάτρης του μπακαρά, ενώ στην ταινία θα τον δούμε να αντιμετωπίζει τον Τζέιμς Μποντ σε μια παραλλαγή του πόκερ, το Texas Hold ‘Em poker, για το οποίο δυστυχώς δεν είμαστε ειδικοί να σας μιλήσουμε.
Το υπόλοιπο καστ απαρτίζουν η Τζούντι Ντεντς, πάντα στο ρόλο της Μ, της αρχηγού του γραφείου κατασκοπίας ΜΙ6, ο Τζέφρι Ράιτ και ο Τζιανκάρλο Τζιανίνι από την πλευρά των «καλών» και οι Ισαάκ ντε Μπανκολέ, Σιμόν Αμπκαριάν και Σεμπαστιάν Φουκάν από το στρατόπεδο των «κακών». Τα γυρίσματα έγιναν στην Πράγα, στις Μπαχάμες, στη Βενετία και στα βρετανικά Pinewood Studios.
Το «Casino Royale» στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη
Το 1954, η Columbia αγόρασε για $ 1.000 τα δικαιώματα του Casino Royale, που έγινε ωριαία τηλεταινία για τη σειρά «Climax Mystery Theater», της οποίας τα γυρίσματα πραγματοποιούνταν παρουσία κοινού. Το ρόλο του Τζέιμς Μποντ (που είχε αμερικανική ταυτότητα) κράτησε ο Μπάρι Νέλσον και του κακού Λε Σιφρ ο γραφικός Πέτερ Λόρε. Στη συνέχεια, ο Φλέμινγκ πούλησε τα δικαιώματα του βιβλίου στον ηθοποιό Γκρέγκορι Ράτοφ, όταν όμως αυτός πέθανε το 1960, η χήρα του τα μεταβίβασε στον παραγωγό Τσαρλς Φίλντμαν. Μην μπορώντας να κάνει μια κανονική ταινία της σειράς Τζέιμς Μποντ, εκείνος προτίμησε την ομότιτλη παρωδία «Casino Royale» (1967), που την υπέγραψαν οι Τζον Χιούστον, Κεν Χιουζ, Ρόμπερτ Πάρις, Τζο ΜακΓκραθ και Βαλ Γκεστ. Ο Ντέιβιντ Νίβεν υποδυόταν ένα συνταξιούχο Τζέιμς Μποντ, τον οποίο αντικαθιστούσε ο Πίτερ Σέλερς, ο Όρσον Γουέλς ήταν ο Λε Σιφρ, αλλά την παράσταση έκλεβε ένας ακόμα άγνωστος κωμικός, ονόματι Γούντι Άλεν, που ήταν ο κομπλεξικός ανιψιός του 007!
Μπάμπης Ακτσόγλουbabis@athinorama.gr
