Έχοντας σβήσει τα 88 κεράκια στα προηγούμενα γενέθλιά σου, είναι πλέον αργά για να αλλάξεις τις συνήθειες μιας ζωής. Έτσι κι ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ο οποίος πριν τρία χρόνια κάθισε ξανά στη σκηνοθετική καρέκλα για ένα ακόμα σινε-δοκίμιο πάνω στα θέματα τα οποία τον απασχολούν την τελευταία εικοσαετία («Η Δική μας Μουσική», «Socialism», «Αποχαιρετισμός στη Γλώσσα»): την κυριαρχία του μεταπολεμικού καπιταλισμού, την κρίση του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού και τη σχέση εικόνας - λέξης στην εποχή της τεχνολογικής/ψηφιακής επικοινωνίας.
Βαθιά ρομαντικός, ο Γκοντάρ εξεγειρόταν από τις πρώτες κιόλας ταινίες του («Ο Μικρός Στρατιώτης») απέναντι σε ένα πολιτικό και πολιτιστικό «σύστημα» το οποίο είναι ικανό για το απόλυτο καλλιτεχνικό κάλλος (η μουσική του Μπετόβεν, οι πίνακες του Ρέμπραντ) και ταυτόχρονα για τη φρικωδέστατη μαζική βαρβαρότητα. Συνεχίζει λοιπόν να αναρωτιέται για αυτές τις «οντολογικές» αντιφάσεις του με ένα ντοκιμαντέρ-κολάζ υλικού αρχείου, επικαίρων, λογοτεχνικών τσιτάτων και κινηματογραφικών αποσπασμάτων σχολιασμένων (από τον ίδιο) με φωνή off. Η προσπάθειά του να υπερασπιστεί μια κινηματογραφική γλώσσα όπου η μορφή, η ίδια η αφήγηση δηλαδή, είναι και το περιεχόμενο παραμένει αξιοθαύμαστη. Η διαπίστωσή του πως όχι μόνον οι λέξεις έχουν πλέον αντικατασταθεί από εικόνες (εξ ου και ο τίτλος της ταινίας), αλλά οι μνήμες και η συλλογική συνείδησή μας έχει αποικιστεί από κινηματογραφικά κι ειδησεογραφικά καρέ είναι οδυνηρά αποκαλυπτική. Η προσπάθειά του να αναδείξει τον προπαγανδιστικό και ρατσιστικό (η δυτικά ματιά απέναντι στον αραβικό κόσμο) χαρακτήρα του νεωτερικού θεάματος εντυπωσιάζει και συγκινεί.
Αντιφατικό, προκλητικό, απαιτητικά σινεφίλ και βαθιά πολιτικό, το «Βιβλίο των Εικόνων» υπερασπίζεται ένα ανήσυχο σινεμά του στοχασμού και της εγρήγορσης. Με επώδυνες ερωτήσεις και χωρίς ευχάριστες απαντήσεις, είναι καταδικασμένο να απευθύνεται σε λίγους.
Ελβετία, Γαλλία. 2018. Διάρκεια: 88΄. Διανομή: WEIRD WAVE.
Περισσότερες πληροφορίες
Το Βιβλίο της Εικόνας
Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ σχολιάζει τα αδιέξοδα του σύγχρονου πολιτισμού, εστιάζοντας στην παντοδυναμία της εικόνας και τη σχέση του δυτικού με τον αραβικό κόσμο.