Με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας «Υπόθεση Κολλίνι» του Μάρκο Κροϊζπάιντνερ, θυμόμαστε τις συναρπαστικότερες δίκες της μεγάλης οθόνης στις οποίες παραβρεθήκαμε ως μάρτυρες.
Ως κινηματογραφικό είδος, τα δικαστικά δράματα, αν και έδωσαν σπουδαία δείγματα στο ευρωπαϊκό σινεμά, στην πραγματικότητα άνθισαν στο Χόλιγουντ. Εξέλιξη διόλου τυχαία, αν αναλογιστούμε τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει το νομικό σύστημα στη ζωή των Αμερικανών. Με αυτό δεν εννοούμε μόνο την υποχρέωσή τους να παρίστανται σε δίκες ως ένορκοι, αλλά και την ευκολία με την οποία καταφεύγουν σε αγωγές και μηνύσεις ώστε να διευθετηθούν υποθέσεις συχνά ήσσονος σημασίας.
Παράλληλα, όμως, η δικαστική αίθουσα στη συλλογική αμερικανική συνείδηση έχει καταγραφεί ως ύψιστο πεδίο ιδεολογικοπολιτικής μάχης, εκεί όπου δικηγόροι και δικαστές μπορούν να αναδειχθούν σε πραγματικούς ήρωες. Αρκεί να θυμηθούμε τον μαζικό τρόπο με τον οποίο αποχαιρέτησαν πρόσφατα οι Αμερικάνοι την ανώτατη δικαστικό Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. Τα παρακάτω φιλμ μεταφέρουν τη σαγήνη, το δέος και την ένταση που προκαλεί στο κοινό η εκδίκαση μιας κρίσιμης υπόθεσης, τόσο εύστοχα ώστε όλα τους απέσπασαν υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ταινίας.
#1 «Οι Δώδεκα Ένορκοι» (1957) - Σίντεϊ Λιούμετ
Μάστορας του είδους, όπως απέδειξε στη συνέχεια και με την «Ετυμηγορία» (1982), ο Λιούμετ υπογράφει μια ταινία-σταθμό χάρη στη μοντέρνα για την εποχή σκηνοθεσία και το αριστοτεχνικά γραμμένο σενάριο του Ρέτζιναλντ Ρόουζ. Η υπόθεση, στημένη με τη λογική μιας ψυχωμένης κοινωνικής αλληγορίας, επικεντρώνεται στη σύσκεψη ενός σώματος ενόρκων οι οποίοι αποφασίζουν για μια υπόθεση ανθρωποκτονίας. Παρότι οι έντεκα είναι πεπεισμένοι για την ενοχή του κατηγορούμενου, ένας τους αμφιβάλλει και στα υπόλοιπα καθηλωτικά λεπτά της ταινίας επιχειρεί να τους αλλάξει τη γνώμη. Διαπεραστικά κλειστοφοβική και σε διαρκώς τεταμένη ατμόσφαιρα, η ταινία αποτελεί το υπόδειγμα χολιγουντιανού δικαστικού δράματος.
#2 «Η Δίκη της Νυρεμβέργης» (1961) - Στάνλεϊ Κρέιμερ
Ένα χρόνο αφότου παρέδωσε το εντυπωσιακό «Inherit the Wind» (1960), όπου ένας καθηγητής κατηγορείται επειδή διδάσκει τη θεωρία της εξέλιξης, ο Στάνλεϊ Κρέιμερ μεταφέρει στο σινεμά μία από τις διασημότερες δίκες όλων των εποχών. Τέσσερις ναζί βρίσκονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου για εγκλήματα πολέμου. Μαζί τους ο Κρέιμερ απογυμνώνει τόσο τις νομικές πολυπλοκότητες και τα ηθικά διλήμματα της δίκης, αλλά και την ιδεολογική διχοτόμηση που βίωσε ο κόσμος μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα κομψοτέχνημα που συνοδεύεται από τις σπουδαίες ερμηνείες των Σπένσερ Τρέισι και Μαξιμίλιαν Σελ (Όσκαρ Α΄ ρόλου).
#3 «Σκιές και Σιωπή» (1962) - Ρόμπερτ Μάλιγκαν
Δύο μόλις χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» (Χάρπερ Λι) απέκτησε μια αντάξια κινηματογραφική διασκευή. Όταν ένας Αφροαμερικανός κατηγορείται στον αμερικανικό Νότο της δεκαετίας του ’30 ότι βίασε μια λευκή γυναίκα, ένας φιλελεύθερος δικηγόρος αναλαμβάνει να τον υπερασπιστεί. Στο ρόλο ένας Γκρέγκορι Πεκ σε υποκριτικό ρεσιτάλ που του χάρισε το Όσκαρ και ανέδειξε τον αδιάφθορο Άτικους Φιντς σε σύμβολο δικαίου, ενώ πίσω από την κάμερα ο Ρόμπερτ Μάλιγκαν έφερε δυναμικά στο προσκήνιο ζωτικά ζητήματα κοινωνικής ισότητας που εν πολλοίς μένουν ακόμα αδικαίωτα.
#4 «Ανατομία ενός Εγκλήματος» (1959) - Ότο Πρέμινγκερ
Ο ξενοδόχος Μπεν Γκαζάρα είναι κατηγορούμενος για φόνο. Όμως όχι μόνο δεν έχει καμία ανάμνηση του γεγονότος, αλλά επιπλέον κατηγορεί το θύμα πως προηγουμένως είχε βιάσει τη γυναίκα του. Ο Πρέμινγκερ κάνει χειροπιαστή την αγωνία για την τελική έκβαση, αποκρύπτοντας τις πραγματικές προθέσεις των ηρώων. Την παράσταση ωστόσο κλέβουν το τολμηρό σενάριο και το απαράμιλλο νομικό coolness του δικηγόρου Τζέιμς Στιούαρτ.
#5 «Μάρτυρας Κατηγορίας» (1957) - Μπίλι Γουάιλντερ
Αρχικά διήγημα και εν συνεχεία θεατρικό της Αγκάθα Κρίστι, ο «Μάρτυρας Κατηγορίας» θα περάσει κατόπιν μπροστά από το φακό του Μπίλι Γουάιλντερ για να γίνει ένα απολαυστικό δικαστικό δράμα. Παρότι υιοθετεί τα κλισέ του είδους, ο Γουάιλντερ καταφέρνει να τα κάνει να δουλέψουν στην εντέλεια, όσο και να χειριστεί άρτια τις ανατροπές του σεναρίου και το ενδιαφέρον των χαρακτήρων, μέσα από τις περιπέτειες ενός Βρετανού δικηγόρου ο οποίος αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός διάσημου κατηγορούμενου για δολοφονία. Η ενδεχομένως καλύτερη σινε-μεταφορά έργου της Κρίστι, δεν υπολείπεται σε αφηγηματική μαγεία αλλά και έμμεσα αιχμηρά πολιτικά σχόλια.
Δείτε το τρέιλερ της «Υπόθεσης Κολλίνι» που κυκλοφορεί στις αίθουσες
Περισσότερες πληροφορίες
Υπόθεση Κολλίνι
Το 2001, ο Φαμπρίτσιο Κολίνι, Ιταλός που ζει χρόνια στη Γερμανία, δολοφονεί εν ψυχρώ τον πλούσιο επιχειρηματία Χανς Μέγιερ. Παραδίδεται, αλλά αρνείται να μιλήσει σε οποιονδήποτε, ακόμα και στον διορισμένο νεαρό δικηγόρο του Κάσπαρ Λέινεν. Ο τελευταίος, γνωστός του Μέγιερ και ερωτευμένος με την κόρη του, αρχίζει να αναζητά το κίνητρο του Κολίνι, επιστρέφοντας σε ένα παρελθόν γεμάτο σκοτεινά μυστικά.
