Το προφητικό βιβλίο «Η τυραννία της οικειότητας» (εκδ. Νεφέλη) του διάσημου Αμερικανού καθηγητή Ρίτσαρντ Σένετ, αποτελεί τη φετινή πηγή έμπνευσης του φετινού διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος του 61ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (5-15/11).
Το βιβλίο που γράφτηκε το 1977, διερευνά την ανισορροπία δημόσιου και ιδιωτικού βίου που σήμερα αποκτά νέες επίκαιρες διαστάσεις, σύμφωνα με το δελτίο τύπου, όπου αναφέρεται ακόμα το σκεπτικό της επιλογής του συγκεκριμένου έργου:
«Με την πανδημία, τον αναγκαστικό εγκλεισμό και την υπερβολική χρήση των τεχνολογιών διασύνδεσης, η ανάγκη για μοίρασμα, για αλληλεγγύη, για επιστροφή του ανθρώπου στον δημόσιο χώρο γίνεται επιτακτική. Γι’ αυτόν τον λόγο εμπνευστήκαμε από το βιβλίο “Η τυραννία της οικειότητας”, στο οποίο ο Σένετ σημειώνει ότι οι άνθρωποι δεν έρχονται αντιμέτωποι με την απομόνωση και την αποξένωση, αλλά βρίσκονται περισσότερο κοντά από ότι επιτρέπεται, γεγονός που εμποδίζει την ουσιαστική κοινωνική επαφή.
Το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί με την επικράτηση των social media και των τεχνολογιών διασύνδεσης που λειτουργούν επεκτατικά και απομακρύνουν το άτομο από τη δημόσια σφαίρα. Το έργο του Σένετ εκδόθηκε πολύ πριν από την εποχή του διαδικτύου, όμως όλα αυτά που αναφέρει αποκτούν σήμερα ιδιαίτερη βαρύτητα. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο, η σύγχρονη δυτική κοινωνία καλλιεργεί ένα ναρκισσιστικό πρότυπο που προωθεί την παθητικότητα και εμποδίζει το άτομο να συμμετάσχει ενεργά στον δημόσιο βίο. Μέσω της συνεχούς ενασχόλησης με το ιδιωτικό, οι αποστάσεις καταργούνται και οι άνθρωποι αντί να αναπτύσσουν υγιείς κοινωνικές σχέσεις, βιώνουν καταναγκαστικούς δεσμούς, με αποτέλεσμα η πλασματική αυτή οικειότητα να μοιάζει τυραννική. Η εγκατάλειψη του ναρκισσιστικού ιδιωτικού ανθρώπου δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Έχει γίνει κομμάτι της ζωής μας, της προσωπικότητάς μας. Ίσως, όμως, είναι η λύση για να επιστρέψουμε σε πιο αρμονικές σχέσεις, είτε διαπροσωπικές, είτε στο δημόσιο χώρο».
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν κινήθηκε η επιλογή των 12 ταινιών του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος, με τρεις από αυτές να έχουν ήδη γίνει γνωστές.
Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα («Identifying Features», Φερνάντα Βαλάντεζ)
Μια σύγχρονη οδύσσεια στα σύνορα Μεξικού κι Αμερικής στον ρυθμό ενός ψυχολογικού θρίλερ απόλυτα πολιτικού κι επίκαιρου που βρίσκει στόχο κατευθείαν στην καρδιά. Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ του Σάντανς.
Σπείρε τον Άνεμο («Sow the Wind», Ντανίλο Καπούτο)
Μια ταινία χωμάτινη, ποιητική για τις ρίζες, την Ιστορία και τον τόπο -γεωγραφικό ή συναισθηματικό- που μας ορίζει, ξετυλίγεται με την επιστροφή μιας νεαρής γυναίκας στην επαρχία της Ιταλίας και στις οικογενειακές καλλιέργειες ελιάς που νοσούν.
Γάζα Αγάπη μου («Gaza Mon Amour», Ταρζάν και Αράμπ Νασέρ)
Μια πολιτική αλληγορία για την κατάσταση στη Γάζα με τη φόρμα της ρομαντικής κομεντί. Ένας εξηντάρης ψαράς ερωτεύεται παράφορα μια γοητευτική χήρα που κάνει μεταποιήσεις ενδυμάτων. Η σύνθετη πραγματικότητα που μπορεί να κάνει τα πιο μικρά καθημερινά πράγματα να μοιάζουν αξεπέραστα.
Παράλληλα με τις ταινίες, οι άνθρωποι του φεστιβάλ επέλεξαν όπως και πέρσι 12 Έλληνες εικαστικούς οι οποίοι θα παρακολουθήσουν από μία ταινία του διαγωνιστικού τμήματος και θα φιλοτεχνήσουν ένα έργο εμπνευσμένο από αυτήν.
Η έκθεση, η οποία πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (ΜΟΜus), θα παρουσιαστεί όπως κάθε χρόνο στο MOMus - Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης), με την υποστήριξη του Outset Contemporary Art Fund Greece.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση είναι οι:
Ιλεάνα Αρναούτου
Μαρία Βαρελά
Ζωή Γαϊτανίδου
Πέτρος Ευσταθιάδης
Ιάσονας Καμπάνης
Βασίλης Καρούκ
Αριστείδης Λάππας
Ηλιοδώρα Μαργέλλου
Ιάσονας Μέγκουλας
Μαργαρίτα Μποφιλίου
Πάολα Παλαβίδη
Σοφία Ροζάκη
Ακόμη, τα έργα των 12 καλλιτεχνών θα εκτυπωθούν σε πολλαπλά αντίτυπα και θα τοποθετηθούν σε αναπάντεχους ανοιχτούς χώρους της Θεσσαλονίκης. Με αυτόν τον τρόπο, τα έργα θα συνομιλήσουν με το αστικό τοπίο, ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να τα απολαύσει, όποιες και αν είναι οι συνθήκες που θα επικρατήσουν στη ζωή μας τον Νοέμβριο. Το Φεστιβάλ προγραμματίζει και άλλες εκδηλώσεις στον δημόσιο χώρο που θα ανακοινωθούν σύντομα. Για πρώτη φορά, η έκθεση θα παρουσιαστεί, μετά την ολοκλήρωσή της στη Θεσσαλονίκη, και στην Αθήνα, στην The Project Gallery (Νορμανού 3, Μοναστηράκι).