Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη για το υποβλητικό «Ακίνητο Ποτάμι» για το οποίο έφτασε μέχρι την παγωμένη Σιβηρία.
Στο «Ακίνητο Ποτάμι» κατασκευάζεις έναν κόσμο που δεν θα μπορούσε να υπάρχει αλλού...
Σε κάθε ταινία με ενδιαφέρει να χάνομαι σε ένα σύμπαν πρωτόγνωρο. Στο «Ακίνητο Ποτάμι» ήθελα να πειραματιστώ με τους κανόνες της κλασικής δραματουργίας, όπως εφαρμόστηκαν στο αμερικάνικο σινεμά των ’70s, το οποίο αγαπώ πολύ. Τότε ο κινηματογράφος πέτυχε την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ματιά του δημιουργού και την καθιερωμένη γραμμική αφήγηση. Αυτό αντικατοπτρίζουν οι δουλειές Φράνσις Φορντ Κόπολα, Γουίλιαμ Φρίντκιν και Μάικλ Τσιμίνο για εμένα.
Επομένως, θέλοντας κι εγώ να ακολουθήσω αυτό το ύφος, δεν άφησα κάποια ασάφεια στο σενάριο του «Ακίνητου Ποταμιού», ενώ σχεδιάσαμε προσεκτικά και όλα τα βήματα της παραγωγής. Έτσι, παρότι τα γυρίσματα ήταν τρομερά απαιτητικά, μπορώ να σου πω ότι αυτό που είχαμε στο μυαλό μας το πετύχαμε σε σχεδόν απόλυτο βαθμό.
Τη Σιβηρία πώς και την επέλεξες;
Η Ρωσία είναι ένα μέρος που ανέκαθεν με γοήτευε. Επειδή έχω ταξιδέψει εκεί πολλές φορές, βρίσκω κάτι συγκλονιστικό στην όψη της και στην ταινία ήθελα να δείξω τη Ρωσία μέσα από τα δικά μου μάτια. Ειδικά στη Σιβηρία με συνεπήρε η εικόνα των απέραντων λευκών από το χιόνι εκτάσεων, καθώς μπορούσε να λειτουργήσει στην ταινία και ως ένα είδος παραβολής πάνω στην παρθενία και την αγνότητα.
Τέτοιου είδους συμβολισμοί είναι διάχυτοι στην ταινία. Σε προβλημάτισε το ενδεχόμενο η μεταφυσική διάσταση του σεναρίου να ξεπεράσει την ίδια την αφήγηση;
Θα έλεγα πως στην ταινία υπάρχουν μεταφορές ενός ψυχικού κόσμου πάνω σε ένα τοπίο, όχι τόσο σύμβολα. Οποιαδήποτε λοιπόν υπερβατικότητα χαρακτηρίζει την αφήγηση, επιδίωξα να είναι κρυμμένη πίσω από τις συγκρούσεις των ηρώων. Ήθελα να δώσω την επιλογή στον θεατή να καταλήξει στις προσωπικές του ερμηνείες για την ιστορία, διότι έτσι πιστεύω ότι ένα έργο βρίσκει τη δύναμή του.
Οι συγκρούσεις που αναφέρεις προκύπτουν από τις αντιθέσεις μεταξύ των χαρακτήρων. Τα δίπολα γενικώς έχουν κεντρικό ρόλο στις ταινίες σου.
Η έννοια των δίπολων δε με απασχολεί εξαρχής. Βέβαια, με εκφράζει η ιδέα πως μέσω των αντιθέτων μπορεί κάτι να ανθήσει. Την ίδια στιγμή όμως αναζητώ κι εκείνα τα δίπολα που προκύπτουν από τις λανθασμένες εντυπώσεις. Η κόντρα του ζευγαριού στην ταινία αποκαλύπτει πράγματα που όσο αληθινά κι αν έδειχναν είχαν μεγάλη απόσταση από την αλήθεια.
Για αυτό και εσύ επιλέγεις να τους απεικονίσεις να αντιδρούν με τελείως διαφορετικό τρόπο σε όσα τούς συμβαίνουν.
Έτσι ακριβώς, θέλαμε να φανεί πόσο αγαπημένοι είναι, παρόλο που στην ταινία τους βλέπουμε διαρκώς σε κρίση. Με την Κάτια Γκουλιώνη και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου κάναμε πολύμηνες πρόβες δουλεύοντας αποκλειστικά στο παρελθόν του ζευγαριού, έτσι ώστε σε κάθε τους καβγά να είναι αισθητά όσα είχαν ήδη ζήσει οι χαρακτήρες τους. Η αγάπη τους σβήνει γιατί θέλουν να κρατηθεί η σχέση ζωντανή ο καθένας με τους δικούς τους όρους.
Πριν από όλα όμως υπάρχει η ιδέα μιας γυναίκας η οποία μένει έγκυος χωρίς σεξουαλική επαφή. Ήταν το πρώτο που σκέφτηκες και σε έπεισε να κάνεις την ταινία;
Αρχικά με γοήτευε η ιδέα ενός τρίτου προσώπου σε μια σχέση, το οποίο υπάρχει περισσότερο σα σκιά παρά σαν πρόσωπο. Στην ταινία το χρησιμοποιώ αμφίσημα, κάπου ανάμεσα στην αλήθεια και το όνειρο. Η ανεξήγητη εγκυμοσύνη έρχεται να κλονίσει την εμπιστοσύνη που έχουν ο ένας για τον άλλο.
Μήπως αυτό το μικρόβιο της αμφιβολίας ήταν που σε οδήγησε να τιτλοφορήσεις αρχικά ως «Virus» την ταινία;
Πράγματι τον επιλέξαμε ακριβώς για αυτόν το λόγο. Όμως τον αλλάξαμε γιατί δημιουργούσε μια sci-fi αίσθηση η οποία δεν ανταποκρινόταν με αυτό που υπηρετεί είναι η ταινία.
Το «Ακίνητο Ποτάμι» ως τίτλος αφορά κιόλας άμεσα το λόγο που ο Πέτρος (Ανδρέας Κωνσταντίνου) ταξιδεύει στη Σιβηρία...
Ναι, αλλά επίσης δίνει μια μεσσιανική διάσταση στην άφιξή του. Έρχεται ως ο σωτήρας που θέλει να εκτρέψει το ποτάμι. Η έννοια ακόμη του ίδιου του ποταμιού, παραπέμπει στην ανεξάντλητη ροή των πραγμάτων. Υπάρχουν πολλές αναγνώσεις που μπορούν να γίνουν...
Μήπως αυτή η ανάγκη να ανακαλύπτεις διαφορετικές ερμηνείες της πραγματικότητας σε οδηγεί στο να αλλάζεις ύφος σε κάθε ταινία σου;
Ξέρεις, φοβάμαι πολύ την εμφανή κινηματογραφική υπογραφή. Οι αλλαγές ύφους από ταινία σε ταινία με κρατάνε ζωντανό. Θέλω κάθε φορά να κάνω έρευνα, να ψάχνω διαφορετικούς δρόμους και άρα να διευρύνω το πεδίο της συνείδησής μου.
Είναι γνωστό πως από τη στιγμή που μια ελληνική παραγωγή αποφασίζει να ταξιδέψει στη Σιβηρία για γυρίσματα, θα συναντήσει διαδοχικά εμπόδια. Εσένα ως δημιουργό τι σε κρατούσε προσηλωμένο στο να ολοκληρωθεί η ταινία;
Η αφοσίωση είναι το δυσκολότερο πράγμα σε αυτές τις περιπτώσεις... Έχε υπόψη πως όταν ολοκληρώθηκε το σενάριο ξέσπασε η κρίση, οπότε χρειάστηκε πρώτα κάποιος χρόνος να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Από εκεί και έπειτα πάντα χρειάζεται πίστη, επιμονή και πείσμα. Αυτά είναι που φτιάχνουν ένα σκηνοθέτη, όχι μόνο το ταλέντο.
Σε είχε απασχολήσει ποτέ το ενδεχόμενο να δουλέψεις στο εξωτερικό;
Δε με ενδιαφέρει καθόλου να ζήσω στο εξωτερικό. Μου αρέσει πάρα πολύ η Αθήνα και η Ελλάδα. Έχω μείνει χρόνια στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες, και αντιλήφθηκα πως είναι κάτι που δε μου ταιριάζει. Η συναισθηματική αναρχία της Ελλάδας, και το κλίμα που απολαμβάνουμε, δεν τα αλλάζω με τίποτα.
Περισσότερες πληροφορίες
Ακίνητο Ποτάμι
Η Άννα και ο Πέτρος είναι ένα ζευγάρι Ελλήνων που μετακομίζει σε μια κωμόπολη της Σιβηρίας λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του τελευταίου. Κι ενώ αυτές μπαίνουν σε κρίσιμη φάση, η Άννα διαπιστώνει πως έχει μείνει έγκυος χωρίς οι δυο τους να έχουν τον τελευταίο καιρό ολοκληρωμένες σχέσεις.
