Ο Ιάπωνας βετεράνος σκηνοθέτης μίλησε στον Χρήστο Μήτση στο περασμένο Φεστιβάλ Κανών, για την αόρατη Ιαπωνία των αποκλεισμένων και το δικαίωμά τους στο όνειρο, λίγο προτού σηκώσει τον Χρυσό Φοίνικα με το γλυκόπικρο οικογενειακό δράμα του.
Από πού ξεκίνησε η βασική ιδέα του σεναρίου;
Από ένα συνδυασμό της επιθυμίας μου να συνεχίσω να ερευνώ τις σύγχρονες οικογενειακές σχέσεις και από ένα άρθρο που διάβασα κάποια στιγμή για μια συνταξιοδοτική απάτη: για μια οικογένεια η οποία απέκρυψε το θάνατο των παππούδων για να συνεχίσει να παίρνει το κρατικό επίδομα. Με την έννοια της οικογένειας όμως έχουν να κάνουν και άλλα φιλμ μου, όπως το «Κανείς δεν Ξέρει». Νομίζω πως τελικά αυτή είναι η ταινία μου με την οποία συγγενεύουν περισσότερο οι «Κλέφτες Καταστημάτων», καθώς και οι δύο εστιάζουν έντονα στην κοινωνική πραγματικότητα της Ιαπωνίας. Επίσης το ότι τώρα δεν εμπνεύστηκα από μια προσωπική ιστορία, όπως κάνω σταθερά από την εποχή του «Πατέρας και Γιος», με ξαναφέρνει πίσω στην κινηματογραφική λογική τού «Κανείς δεν Ξέρει».
Και η ιδέα της κλοπής από καταστήματα;
Ήθελα οι ήρωες να είναι συμπαθείς και ταυτόχρονα παραβάτες, μικροεγκληματίες. Μπορούμε άραγε να τους κρίνουμε; Μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί τους και να βρούμε δικαιολογίες γι’ αυτούς; Με ενδιέφερε να δω και τις δύο πλευρές του νομίσματος, ενώ η έννοια της κλοπής παίρνει διάφορες διαστάσεις μέσα στην ταινία, διότι όλα τα μέλη της οικογένειας είναι με έναν τρόπο «κλεμμένα».
Νιώθω λίγο παλιομοδίτης και μάλλον πιο ανεξάρτητος από τον κύριο κορμό της εθνικής κινηματογραφίας, αφού η βιομηχανία μοιάζει να προτιμά πιο μοντέρνα ή πιο επικά φιλμ. Εγώ, ο Τακέσι Κιτάνο και μερικοί άλλοι δουλεύουμε με μικρότερους προϋπολογισμούς, γράφουμε τα σενάρια και μοντάρουμε οι ίδιοι. Μου λένε συχνά πως οι ταινίες μου θυμίζουν αυτές του Όζου, αν και πιστεύω πως οι «Κλέφτες Καταστημάτων» βρίσκονται πιο κοντά στον πρώιμο Σοέι Ιμαμούρα. Μιλούν για παρόμοιες καταστάσεις, για την Ιαπωνία του περιθωρίου, στην οποία το σύγχρονο σινεμά δεν εστιάζει όσο θα έπρεπε.
Πόσο δύσκολο είναι να δουλεύετε με παιδιά;
Όταν διαλέγω ανήλικους ηθοποιούς τούς διαλέγω για την προσωπικότητά τους. Αντί να τους καθοδηγώ εγώ, λοιπόν, προσαρμόζω το σενάριο πάνω στη συμπεριφορά και στον τρόπο με τον οποίο μιλάνε και αντιδρούν. Έτσι, από το «Κανείς δεν Ξέρει» και μετά δεν τους δίνω το σενάριο. Τους λέω τις ατάκες λίγο προτού ξεκινήσει το γύρισμα κι εκείνοι αυτοσχεδιάζουν επάνω τους. Με ενδιαφέρει πρωτίστως το συναίσθημα των παιδιών και το να συλλάβω τη δυναμική που αναπτύσσουν μεταξύ τους ή με τους άλλους ηθοποιούς στο πλατό.
Στην ταινία η απόπειρα δημιουργίας μιας εναλλακτικής οικογένειας δεν έχει ευτυχές τέλος. Πρόκειται για μια απαισιόδοξη επιλογή;
Κάθε άλλο... Καταρχήν δεν πρόκειται για μια τελεσίδικη άποψη πάνω στα κοινωνικά γεγονότα όσο για μια αφορμή προς προβληματισμό και συζήτηση. Ύστερα, ακόμη κι αν το όνειρο δεν κρατήσει για πάντα, αυτό που έζησαν οι ήρωες ήταν για εκείνους αληθινό. Τους ένωσε το έγκλημα; Το περιθώριο; Η μοίρα; Δεν έχει σημασία, καθώς αυτοί ένιωσαν –έστω και για ένα εξάμηνο– πώς είναι μια ευτυχισμένη οικογένεια. Πρόκειται για μια αόρατη Ιαπωνία και το δικαίωμά της στο όνειρο.
Ακούγεται πως η επόμενή σας ταινία μπορεί να γυριστεί στην Ευρώπη.
Είναι μια ιδέα που βρίσκεται ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού και των συζητήσεων. Θα ήθελα να κάνω κάποια ταινία έξω από την Ιαπωνία· ίσως στην Ευρώπη ή τη Νότια Κορέα. Αν και νιώθω πολλαπλά συνδεδεμένος με την πραγματικότητα της πατρίδας μου, μου αρέσει να κοιτάζω πέρα από τα γεωγραφικά και πολιτιστικά σύνορα. Θα είναι σίγουρα ένα μεγάλο ρίσκο, αλλά νιώθω πως αξίζει τον κόπο να το πάρω.
Ο Κορεέντα στις Κάνες
«Κανείς δεν Ξέρει» (2004)
Βραβείο ερμηνείας για τον πρωτοεμφανιζόμενο 14χρονο Γιούγια Γιαγκίρα, ο οποίος υποδύεται τον Ακίρα, ένα μικρό αγόρι που αναλαμβάνει τη φροντίδα των μικρότερων αδερφών του όταν η μητέρα τους τους εγκαταλείπει.
«Πατέρας και Γιος» (2013)
Ένας αρχιτέκτονας μαθαίνει πως στο μαιευτήριο του παραδόθηκε «λάθος» νεογέννητο, σε μια διασκεδαστική δραματική σάτιρα της πατριαρχικά δομημένης Ιαπωνίας, η οποία απέσπασε το Βραβείο της Επιτροπής.
«Κλέφτες Καταστημάτων» (2018)
Χρυσός Φοίνικας για μια τρυφερή και συναισθηματικά ευαίσθητη ματιά στο περιθώριο του ιαπωνικού ονείρου μέσα από την ιστορία μιας... αντισυμβατικής οικογένειας που υιοθετεί ένα εγκαταλελειμμένο κοριτσάκι.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας «Κλέφτες Καταστημάτων»:
Περισσότερες πληροφορίες
Κλέφτες Καταστημάτων
Μια τετραμελής οικογένεια που επιβιώνει με εποχικές δουλειές και μικροκλοπές καταστημάτων βρίσκει στο δρόμο ένα εγκαταλελειμμένο κορίτσι, του οποίου αναλαμβάνει τη φροντίδα.
