Ενόψει του 18ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου (23-29/3) αναρωτιόμαστε πώς η γαλλική σινε-παραγωγή διατηρείται ανάμεσα στα εμπορικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Ευρώπης, δημιουργώντας ταυτόχρονα φεστιβαλικές τάσεις και ταινίες που γεμίζουν τα multiplex.
Eδώ και 122 χρόνια, από την πρώτη κινηματογραφική προβολή των αδελφών Λιμιέρ σε καφέ του Παρισιού μέχρι την υπερπαραγωγή του σήμερα, η Γαλλία εξακολουθεί να διατηρεί ηγετική θέση στο παγκόσμιο σινεμά, με την παραγωγή της να υπολείπεται μόνον αυτών των ΗΠΑ και της Ινδίας. Από τα πρώτα αριστουργήματα του βωβού σινεμά μέχρι τους τελευταίους Χρυσούς Φοίνικες («Η Ζωή της Αντέλ», «Dheepan. Ο Άνθρωπος Χωρίς Πατρίδα»), η κινηματογραφική βιομηχανία της παρουσιάζει αξιοζήλευτη αντοχή στο χρόνο, συνδυάζοντας την καλλιτεχνική πρωτοπορία, την εμπορική οξυδέρκεια, τη σικάτη αισθητική προσέγγιση κι ένα (σχεδόν μεταφυσικό) know how πάνω στο θαυμαστό κόσμο του σινεμά.
Το Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου αποτελεί την αγαπημένη σταθερή συνάντηση του αθηναϊκού κοινού με την πάντα ακμαία κινηματογραφία. Ένα πολυδιάστατο «τρικολόρ» event, το οποίο δεν μπορείς να αρνηθείς με τίποτα. Η φετινή 18η –και άρα ενήλικη– εκδοχή του Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου ξεκινά σήμερα Πέμπτη 23/3 για να αποκαλύψει τις καλύτερες ταινίες της φετινής παραγωγής, που εκτείνεται πέρα από τα σύνορα της Γαλλίας: από τον Καναδά μέχρι τη Βόρεια Αφρική και από τη Ρουμανία μέχρι τη Μέση Ανατολή. Το ραντεβού δίνεται στις αίθουσες του Δαναού, του Άστορ και στο Αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου για μία εβδομάδα γεμάτη συγκινήσεις. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, για να δούμε για ποιο λόγο το γαλλικό σινεμά δεν λέει να χάσει με τίποτα τη διαχρονική αίγλη του.
Σινεφίλ κοσμοπολιτισμός
Το γαλλικό κοινό ανέκαθεν αντιλαμβανόταν τον κινηματογράφο ως υψηλή τέχνη και ως πρώτης προτεραιότητας διασκέδαση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι, παρά την έκρηξη της διαδικτυακής πειρατείας, την περσινή χρονιά σημειώθηκε η δεύτερη καλύτερη επίδοση προσέλευσης στις αίθουσες εδώ και πενήντα χρόνια, με τον κόσμο να γεμίζει τα σινεμά για να δει γαλλικές ταινίες και όχι μόνο χολιγουντιανά μπλοκμπάστερ. Σκεφτείτε πως σχεδόν είκοσι ταινίες είχαν πάνω από 1 εκατομμύριο θεατές! Η επιτυχία αυτή οφείλεται στο διττό σύστημα παραγωγής και διανομής που συγκροτήθηκε από τους επαγγελματίες του κινηματογράφου και παγιώθηκε τη δεκαετία του ’60 με το ξέσπασμα της νουβέλ βαγκ.
Από τη μία πλευρά βρίσκονται οι μεγάλου προϋπολογισμού παραγωγές που απευθύνονται στο ευρύ εγχώριο κοινό, έχοντας εξασφαλισμένη εμπορική επιτυχία, και από την άλλη οι λεγόμενες σινεφίλ, που κυκλοφορούν μεν σε μικρό κύκλωμα αιθουσών εντός της χώρας, αλλά κερδίζουν φεστιβαλική καταξίωση και ως εκ τούτου ευρεία διανομή στο εξωτερικό. Αυτά τα φαινομενικά παράλληλα σύμπαντα στην πραγματικότητα συνυπάρχουν αρμονικά κι έτσι αλληλοτροφοδοτούνται τόσο σε επίπεδο συντελεστών όσο και χρηματοδότησης.
Κλέβοντας σπουδαίους auteurs από το εξωτερικό
Η Γαλλία είναι μία από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες που οικειοποιούνται πρωτοκλασάτους σκηνοθέτες μέσω συμπαραγωγών, ενώ την ίδια στιγμή ακολουθούν μια επεκτατική πολιτική προς άλλες χώρες με ανερχόμενη κινηματογραφία, όπως για παράδειγμα η δημιουργικά θαυμαστή Ρουμανία. Όσον αφορά την πρώτη περίπτωση, ξεχωρίζει ο Αυστριακός οσκαρούχος Μίκαελ Χάνεκε, μόλις δύο ταινίες του οποίου τα τελευταία 16 χρόνια δεν είναι γαλλόφωνες… Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν ότι η νέα του ταινία «Happy End» γυρίζεται επίσης στη Γαλλία, και συγκεκριμένα στο Καλέ, με προσυμφωνημένη τη διανομή στις γαλλικές αίθουσες.
Την ίδια ώρα οι «τρικολόρ» συνεργασίες με βραβευμένους σκηνοθέτες από ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους. Χαρακτηριστικά στο Διαγωνιστικό του περσινού Φεστιβάλ Κανών από τις συνολικά 22 ταινίες οι 12 ήταν γαλλικές συμπαραγωγές. ανάμεσά τους η «Αποφοίτηση» του Ρουμάνου Κριστιάν Μουντζίου και ο «Εμποράκος» τού δις πλέον νικητή του Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας Ασγκάρ Φαραντί! Μιλάμε για κανονικό σαφάρι καταξιωμένων auteurs…
Η αφρόκρεμα του γαλλικού σινεμά
Αρκετά όμως με τις θεωρίες. Ήρθε η ώρα να απολαύσουμε την αφρόκρεμα του γαλλικού σινεμά σε μια εβδομάδα γεμάτη συναρπαστικές κινηματογραφικές εμπειρίες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το 18ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου φέτος αποτελείται από το απρόβλεπτο Διαγωνιστικό Τμήμα, το Πανόραμα που εγγυάται συγκινητικές ερμηνείες, τη λευκή κάρτα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου με μοναδικές προτάσεις για να ανακαλύψετε, τις ξεχωριστές ειδικές προβολές, τα κλασικά αριστουργήματα του γαλλικού σινεμά στην ενότητα «Η μουσική στον κινηματογράφο» και την περφόρμανς-έκπληξη «Paralaxe». Τη φεστιβαλική αυλαία θα σηκώσει η ταινία «Ciao Amore... Dalida», η βιογραφία της διάσημης τραγουδίστριας από την Αίγυπτο, με πρωταγωνίστρια το μοντέλο Σβέβα Αλβίτι, η οποία και θα παρευρεθεί στην τελετή έναρξης. Η ταινία συμμετέχει στο Διαγωνιστικό, το οποίο προβλέπεται άκρως ανταγωνιστικό.
Ο Γκιγιόμ Κανέ συμπρωταγωνιστεί με τη –σύντροφό του και στη ζωή– Μαριόν Κοτιγιάρ στη δραμεντί «Αχ, Αυτά τα 40!», βρίσκοντας... rock ’n’ roll απάντηση στην κρίση μέσης ηλικίας. Στον σινεφίλ αντίποδα του τμήματος, τώρα, βρίσκουμε δύο δοκιμασμένους σκηνοθέτες με πολυαναμενόμενες ταινίες: ο Μπρούνο Ντιμόν («Καμίλ Κλοντέλ 1915»), ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Γάλλους δημιουργούς που μπορεί να περηφανεύεται για το μοναδικό κινηματογραφικό στιλ του, παρουσιάζει την «Οικογένεια Βαν Πέτεγκεμ». Τοποθετημένη στο 1910, η ανορθόδοξη αυτή κομεντί αφορά μια παράξενη ιστορία αγάπης με φόντο μια σειρά ανεξήγητων εξαφανίσεων στον γαλλικό Βορρά και πρωταγωνιστές τους Φαμπρίς Λουκινί και Ζιλιέτ Μπινός. Δίπλα του, η «Ενοχή των Αθώων» της Αν Φοντέν έρχεται με περγαμηνές από το εξωτερικό και τέσσερις υποψηφιότητες στα Βραβεία Σεζάρ.
Άλλη μία ταινία εποχής, μας μεταφέρει στην Πολωνία του τέλους του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν μια νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού καλείται να περιθάλψει τριάντα μοναχές που έχουν μείνει έγκυες υπό μυστήριες και αδιευκρίνιστες συνθήκες. Η γέννηση βρίσκεται στη βάση και του σεναρίου της ταινίας «Sage Femme» του Μαρτέν Προβόστ («Το Χάρισμα της Σεραφίν»), με πρωταγωνίστριες την Κατρίν Φρο ως μαία και την πανταχού παρούσα στο φεστιβάλ Κατρίν Ντενέβ ως τη γυναίκα που... θα της αναστατώσει τη ζωή.
Η αγέραστη Ναταλί Μπαΐ μπλέκεται σε μια μυστηριώδη υπόθεση με την Εμανουέλ Ντεβός, η οποία αναζητεί απαντήσεις για το θάνατο του γιου της στην ταινία «Η Γυναίκα με τη Μερσεντές». Ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ ολοκληρώνει την εκπροσώπηση της «παλαιάς φρουράς» στο Διαγωνιστικό με την ταινία «Μια Βόλτα στη Γαλλία» του Ρασίντ Ντζαϊντανί, που συμμετείχε στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του περσινού Φεστιβάλ Κανών. Η νέα φουρνιά Γάλλων ηθοποιών διαθέτει τον φωτογενή ανερχόμενο Ραφαέλ Περσονάζ, ο οποίος θα επισκεφθεί και φέτος την Αθήνα, αυτήν τη φορά με την ταινία «Στα Δάση της Σιβηρίας».
Στο μικροσκόπιο μπαίνουν οι γυναίκες όλων των ηλικιών σε τρεις ταινίες. Η κομεντί «Μαμά Ξανά!» αναμετράται με τη μητρότητα στα… 49, ενώ η Μαρινά Φουά αγωνίζεται να κρατήσει τη δουλειά της στην ταινία «Χωρίς Ενοχές». Έντονα δραματικό, το «Le Ciel Attendra» δοκιμάζει τις έφηβες ηρωίδες του μέσα από δύο μείζονα σύγχρονα ζητήματα, την τζιχάντ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην προσπάθειά τους να καταλάβουν τον κόσμο και να βρουν τον εαυτό τους. Στο Πανόραμα, πάλι, φιγουράρουν πρωτοκλασάτοι ηθοποιοί όπως ο Ρομέν Ντιρίς, πρωταγωνιστής της ταινίας «Παύσατε Πυρ!» ως ήρωας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και η «δική μας» Αριάν Λαμπέντ στο οικογενειακό δράμα «Βλαβερές Συνέπειες». Δεν λείπουν όμως και οι ταινίες είδους, όπως η «Συμμορία από τις Αντίλλες» με αέρα… blaxploitation και το γλυκόπικρο animation «Η Λουίζ το Χειμώνα».
Η δράση ωστόσο δεν περιορίζεται στις αίθουσες, με δύο masterclasses και μία περφόρμανς να συνοδεύουν τις προβολές. Η «Μουσική στον Κινηματογράφο» θα έχει την τιμητική της στη διάλεξη της Σεβερίν Αμπερβέ (24/3), η οποία θα μας μεταφέρει ήχους από τα μοναδικά soundtracks Γάλλων συνθετών της περιόδου 1960-80. Για τους λάτρεις των τατουάζ και του σκληρού ήχου, η συζήτηση «Τατουάζ και ροκ μουσική» αποτελεί ιδανικό λόγο να ανηφορίσουν στο Αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου.
Ο Γιώργος Μαυρίδης συζητά με τον σκηνοθέτη της ταινίας «Μέτρα τις Πληγές Σου» Μοργκάν Σιμόν για την άρρηκτη σχέση μουσικής και δερματοστιξίας, που υπερβαίνει το στιλ και γίνεται τρόπος ζωής. Τέλος, η οπτικοακουστική περφόρμανς «Parallaxe», μια συνεργασία του Μιχάλη Μοσχούτη και της ομάδας Nominoë, βασίζεται στην ιδέα της γεωμετρίας στον κινηματογράφο, μεταμορφώνοντας ένα πολύπλευρο αντικείμενο σε ταινία-γλυπτό. Rendez-vous aux cinémas!
Βρείτε στο τεύχος 880 το ειδικό κουπόνι για να κερδίσετε μία από τις 135 διπλές προσκλήσεις για το 18ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου!
Το γαλλικό σινεμά σε αριθμούς
Γαλλικός πληθυσμός
62.793.432 κάτοικοι
Αριθμός ταινιών 2015
239 μεγάλου μήκους.
Εισιτήριά τους στη Γαλλία 72,5 εκατ.
Εισιτήριά τους στον υπόλοιπο κόσμο 106 εκατ.
Γαλλικό box office 2016
213 εκατ. θεατές
Μερίδιο αγοράς 2016
Αμερικάνικες ταινίες 52,6%
Γαλλικές ταινίες 35,3%
Πηγές χρηματοδότησης
Κρατική επιχορήγηση
700 εκατ. ευρώ
Φόρος στην τιμή του εισιτηρίου 10,72%
Εμπορικότερες γαλλικές ταινίες του 2016
1. «Les Tuche 2» (4,6 εκατ.)
2. «Όλα Αρχίζουν Αύριο» (3,3 εκατ.)
3. «Camping 3» (3,2 εκατ.)
Εμπορικότερες γαλλικές ταινίες όλων των εποχών
1. «Είναι Τρελοί Αυτοί οι Βόρειοι» (20,5 εκατ., 2008, φωτό)
2. «Άθικτοι» (19,5 εκατ., 2011)
3. «Ασύλληπτη Απόδραση» (17,3 εκατ., 1966)
