Λιτό, συγκινητικό και συμβολικό παραμύθι χωρίς λόγια, αλλά γεμάτο ποιητικές, πανέμορφες εικόνες και απλά διατυπωμένες, βαθυστόχαστες φιλοσοφικές ιδέες.
Η πρώτη μη γιαπωνέζικη συμπαραγωγή στην ιστορία των θρυλικών στούντιο Ghibli του Χαγιάο Μιγιαζάκι («Ταξίδι στη Χώρα των Θαυμάτων») είναι ένα βωβό ευρωπαϊκό κινούμενο σχέδιο, μεγάλου μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ολλανδού καρτουνίστα Μίκαελ Ντούντοκ ντε Βιτ, ο οποίος έχει κερδίσει Σεζάρ animation μικρού μήκους με το «Le Moine et le Poisson» (1994) και το αντίστοιχο Όσκαρ με το «Father and Daughter» (2000). Γραμμένο από τον ίδιο και τη Γαλλίδα σκηνοθέτιδα Πασκάλ Φεράν («Λαίδη Τσάτερλι»), ξεκινά σαν διασκευή του «Ροβινσώνα Κρούσου», με έναν ναυαγό να παλεύει με τα κύματα, τα οποία τον ξεβράζουν σε ένα τροπικό νησί. Διαπιστώνοντας πως συγκάτοικοί του είναι μόνο πουλιά και καβούρια, κατασκευάζει μια σχεδία κι επιχειρεί να επιστρέψει στον πολιτισμό.
Κάθε φορά όμως αποτυγχάνει, αφού μια γιγάντια κόκκινη χελώνα καταστρέφει το πλεούμενό του. Από τις σπάνιες φορές στο σινεμά που με τόσο λίγα εφόδια επιτυγχάνεται ένα τόσο σπουδαίο αποτέλεσμα (στο νου έρχεται το «Κόκκινο Μπαλόνι» του Αλμπέρ Λαμορίς), η «Κόκκινη Χελώνα» κρατά ως κεντρική ιδέα μια ιστορία επιβίωσης, την οποία διανθίζει με πινελιές φαντασίας που ξεκινούν από οικολογικές αναφορές και φτάνουν μέχρι φροϊδικές αναλύσεις.
Ονειρικές παρεμβάσεις, διακριτικό χιούμορ κι ένας διάχυτος λυρισμός, πάντα συγκρατημένος και βαθιά συγκινητικός, περικυκλώνουν την αρχικά εχθρική και στη συνέχεια εξαιρετικά πολύπλοκη σχέση του ναυαγού με τη χελώνα –του ανθρώπου με τη φύση, του εαυτού μας με τον Άλλον, της πραγματικότητας με τη φαντασία, της ανάγκης με την επιθυμία–, μετατρέποντάς τη σε ένα σοφό, συμβολικό παραμύθι για τη ζωή, τις αξίες και το νόημά της. Με τον συνιδρυτή των Ghibli Ιζάο Τακαχάτα να συνεισφέρει ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος, η λιτή σχεδιαστική γραμμή του Ντε Βιτ ενισχύει την κομψότητα και την ποιητική δύναμη της αφήγησης, ενώ προσδίδει ένα ζεν άγγιγμα σε αυτήν τη διαχρονική φιλοσοφική παραβολή.
Το ονειρικό στοιχείο είναι το κλειδί για να ανοίξει κάποιος την πόρτα με τα μυστικά της ταινίας. Τι από όλα αυτά που βλέπουμε είναι αλήθεια και τι φαντασίωση; Τι συμβαίνει σε ρεαλιστικό και τι σε συμβολικό επίπεδο; Μια απόκοσμη αύρα, υποστηριζόμενη από τα μελωδικά έγχορδα του Λοράν Περέζ ντελ Μαρ («Το Μεγάλο Ταξίδι της Ζαράφα»), τους υποβλητικούς έως και απειλητικούς ήχους (η σεκάνς του τσουνάμι) και τη χρήση των πανέμορφων γενικών πλάνων του νησιού, τονίζει τις μεταφυσικές διαστάσεις του δράματος. Πώς την ίδια στιγμή όλα –από την ειλικρίνεια των συναισθημάτων μέχρι την απλότητα της πλοκής και τα βαθύτερα υπαρξιακά ερωτήματα– παραμένουν σε ανθρώπινα μέτρα; Η πόρτα με τα μυστικά της «Κόκκινης Χελώνας», όπως σε κάθε συναρπαστικό κινηματογραφικό παραμύθι, δεν θα ανοίξει ποτέ διάπλατα.
Γαλλία, Βέλγιο. 2016. Διάρκεια: 80΄. Διανομή: SEVEN FILMS.
Περισσότερες πληροφορίες
Η Κόκκινη Χελώνα
Ένας ναυαγός ξεβράζεται από τη θάλασσα σε ένα τροπικό νησί όπου κατοικούν μόνο καβούρια και πουλιά. Κατασκευάζοντας μια σχεδία, προσπαθεί να επιστρέψει στον πολιτισμό, αλλά κάθε φορά εμποδίζεται από μια γιγάντια κόκκινη χελώνα.