Το 2011 το ασπρόμαυρο “The Artist”, του Μισέλ Χαζαναβισιούς, με τον μοναδικό Ζαν Ντιζαρντέν στον πρωταγωνιστικό ρόλο μπορεί να μην έβγαλε άχνα, αλλά σάρωσε στις Κάνες, κέρδισε συνολικά πέντε Όσκαρ και τρεις Χρυσές Σφαίρες…Διόλου τυχαίο, αφού η ταινία στηρίχτηκε στην αξεπέραστη συνταγή του βωβού, όπου ο κινηματογράφος ήταν μόνο εικόνα, μιμητική, λεζάντες και μουσική.
#cuttypaizei Η μεγάλη οθόνη υποκλίνεται στο ρετρό!
Λίγο πριν την αυγή του 20ου αιώνα, οι αδελφοί Λιμιέρ με τα πρωτόλεια ντοκιμαντέρ τους και ο πρωτοπόρος της μυθοπλασίας Ζορζ Μελιές που ταξίδεψε τους θεατές στο φεγγάρι, με την βοήθεια σκηνικών και της οργιώδους του φαντασίας, έβαλαν τις βάσεις για να φτιαχτεί το θαύμα που λέγεται κινηματογράφος. Μέχρι τον Απρίλιο του 1923 όπου καταγράφεται στη Νέα Υόρκη η πρώτη προβολή μικρού μήκους ταινιών με πλήρως συγχρονισμένο ήχο, χάρις στον Αμερικανό εφευρέτη Λι Nτε Φόρεστ, η Εβδόμη τέχνη παρέμενε σιωπηλή και άκρως γοητευτική.
Το 1923 -χρονιά ορόσημο- καταγράφεται μια απίστευτη σύμπτωση: οι αφοί Berry δημιούργησαν το Cutty Sark whisky, ενώ στην άλλη άκρη του Ατλαντικού κατασκευάστηκε το θρυλικό σήμα του Χόλιγουντ, σύμβολο της μεγαλύτερης κινηματογραφικής βιομηχανίας του κόσμου, που μέχρι εκείνη την στιγμή έγραφε «HOLLYWOODLAND»! Τέσσερα χρόνια μετά, το 1927 το Χόλιγουντ εδραιώνει τη αναπτυσσόμενη δυναμική του, ιδρύοντας την Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών και καθιερώνοντας τα βραβεία Όσκαρ, με την πρώτη απονομή τους που γίνεται δυο χρόνια μετά στο ξενοδοχείο Hollywood Roosevelt να την παρακολουθούν μόλις 250 άτομα!
Τη δεκαετία του ’20 κυριαρχεί ο βωβός κινηματογράφος και τα μεγάλα studio δημιουργούν ένα πανίσχυρο και λαμπερό σταρ σίστεμ, με ινδάλματα, που τα ονόματά τους είναι γνωστά ως τις ημέρες μας: Μαίρη Πίκφορντ, Ντάγκλας Φέρμπανξ, Λίλιαν Γκις, Γκλόρια Σβάνσον, Κλάρα Μπόου, Ραμόν Νοβάρο, Ροντόλφο Βαλεντίνο…. φυσικά οι ανυπέρβλητοι κωμικοί της εποχής Τσάρλι Τσάπλιν και Μπάστερ Κίτον! Επιβεβαιώνοντας τη γνωστή φράση «η σιωπή να είναι χρυσός», η συγκεκριμένη δεκαετία άφησε πίσω της μια πλούσια κινηματογραφική κληρονομία στο θησαυροφυλάκιο της Έβδομης τέχνης:
Το Φάντασμα της Όπερας (Ρούπερτ Τζούλιαν, 1925)
H πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του διηγήματος του Γάλλου συγγραφέα Γκαστόν Λερού έμεινε στην ιστορία κυρίως για τον πρωταγωνιστή της, Λον Τσάνεϊ, και το… do it yourself make up του. Ο Τσάνεϊ, είχε βάψει μόνος τα μάτια του μαύρα ώστε να μοιάζει σαν νεκροκεφαλή.
Νοσφεράτου, Μια Συμφωνία Τρόμου (Φρίντριχ Μουρνάου, 1922)
Η ταινία του Μουρνάου συγκαταλέγεται στα κορυφαία κινηματογραφικά δείγματα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τις μετέπειτα ταινίες τρόμου. Η τρομακτική ατμόσφαιρα της ταινίας βασίζεται ως επί το πλείστον στην αριστοτεχνική χρήση των σκιών από τον σκηνοθέτη, αλλά και στην ερμηνεία του Μαξ Σρεκ στο ρόλο του βαμπίρ.
Ο Χρυσοθήρας (Τσάρλι Τσάπλιν, 1925)
Η ταινία για την οποία ο ίδιος ο Τσάπλιν είχε δηλώσει πως θέλει να τον θυμούνται, αποτελεί μια απολαυστική κωμωδία στην οποία ο θρυλικός χαρακτήρας του καλόκαρδου «αλητάκου» μεταφέρεται στην Αλάσκα για να συμμετέχει σε ένα κυνήγι χρυσού. Σκηνή ανθολογίας αυτή στην οποία ο Σαρλώ τρώει ένα πεντανόστιμο… παπούτσι. Η αφίσα του φιλμ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα άφθαρτο ενσταντανέ της Έβδομης Τέχνης, με τον «αλητάκο» να κάθεται μόνος και έρημος πάνω σε μια σόμπα.
Θωρηκτό Ποτέμκιν (Σεργκέι Αϊζενστάιν, 1925)
Ρωσική ταινία – σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου, από τον «πατέρα» του εκφραστικού μοντάζ Αϊζενστάιν, με θέμα τα πραγματικά γεγονότα της ανταρσία που σημειώθηκε το 1905 στην Οδησσό, όταν το πλήρωμα του Ποτέμκιν εξεγέρθηκαν ενάντια στους αξιωματικούς του Τσάρου. Κορυφαίο δείγμα σοσιαλιστικού ρεαλισμού, με αξεπέραστες σε επίπεδο τεχνικής σκηνές (όπως αυτή στις σκάλες της Οδησσού) που ακόμη διδάσκονται στις σχολές κινηματογράφου ολόκληρου του κόσμου.
Μετρόπολις (Φριτζ Λανγκ, 1927)
Το πρώτο μοντέρνο φιλμ επιστημονικής φαντασίας και σημείο αναφοράς για μετέπειτα sci-fi αριστουργήματα από το “Star Wars” του Τζορτζ Λούκας, μέχρι το “Blade Runner” του Ρίντλεϊ Σκοτ. To “Μετρόπολις” αποτέλεσε ένα από τα τελευταία έργα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού, καθώς αποτελεί και την πιο ακριβή παραγωγή του βωβού κινηματογράφου. Αφηγείται την ιστορία μιας φουτουριστικής πόλης, όπου η κοινωνική κρίση μεταξύ των εργατών και των αφεντικών δεν αργεί να ξεσπάσει. Μόνον η αγάπη μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην εκδήλωση των πιο βίαιων ενστίκτων.
Μοντέρνοι Καιροί (Τσάρλι Τσάπλιν, 1936)
Η ταινία που σηματοδότησε την μετάβαση από τον βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο, αποτελεί ταυτόχρονα και την τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση του «αλητάκου» στην οθόνη. Αν και δεν αποτελεί μια αμιγώς «βωβή» ταινία, οι “Μοντέρνοι Καιροί” δεν μπορούσαν να λείπουν από τη ρετρό μας λίστα. Πολύ μπροστά από την εποχή του, το φιλμ έχει φόντο το μεγάλο οικονομικό και χρηματιστηριακό κραχ του 1929 και αποτελεί ένα ευφυές κινηματογραφικό σχόλιο πάνω στην απεγνωσμένη εύρεση εργασία σε μια κοινωνία με τεράστια ανεργία, με την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη να αποτελεί την μοναδική ελπίδα για το αύριο. Μήπως σας θυμίζει κάτι;
Ο Στρατηγός (Μπάστερ Κίτον, 1927)
Ένας άλλος θρύλος της βωβής κωμωδίας, ο ανέκφραστος Μπάστερ Κίτον σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί σε μια κωμωδία- ορόσημο με εντυπωσιακές (για την εποχή) σκηνές δράσης, στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν αληθινά τρένα. Σε μία από αυτές -η οποία ενέπνευσε δεκάδες άλλα φιλμ όπως την “Γέφυρα του Ποταμού Κβάι” και το “Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος”- μια γέφυρα καταρρέει την στιγμή που ένα τρένο περνά από πάνω της. Πρόκειται μάλιστα για μία από τις πιο ακριβές σκηνές στην ιστορία του βωβού κινηματογράφου.
#cuttypaizei tip
Ακόμη και αν αυτή τη στιγμή δεν προβάλλεται κάποια από τις μυθικές ασπρόμαυρες ταινίες στις αίθουσες, έχεις την ευκαιρία να πάρεις μια retro αίσθηση. Πώς; Kλείσε θέση στο www.urbanadventures.gr και ζήσε for free την εμπειρία ενός Urban Adventure Τour. Ανακάλυψε ό,τι πιο retro vintage «κρύβεται» στην πόλη…από δισκάδικα γεμάτα επιτυχίες άλλων δεκαετιών, μέχρι retro κουρεία για το πιο vintage look, κι από pre-owned έπιπλα μέχρι dance halls που μαθαίνουν φιγούρες οι Swing dancers, το crew του Cutty Sark σου υπόσχεται ότι μετά από αυτό θα δεις την Αθήνα με άλλο μάτι. Άσε που μετά από κάθε tour ακολουθεί party, όπου θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις μοναδικά Cutty Sark cocktails και dj sets! Ψήθηκες, έτσι;
