Μέσα στις εκλογές, στα capital controls και στη γενικότερη αναμπουμπούλα του τελευταίου διαστήματος, οι άνθρωποι του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (6-15/11) συνέχισαν απρόσκοπτα τη δουλειά τους, φτιάχνοντας το φετινό του πρόγραμμα. Πρώτος, ο προγραμματιστής Δημήτρης Κερκινός ανακοίνωσε τις ταινίες του πάντα ενδιαφέροντος τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια. Σίγουρα, από το πρόγραμμα ξεχωρίζει το αφιέρωμα στον Μιρτσέα Ντανελιούκ, έναν από τους Ρουμάνους σκηνοθέτες των ’80s και της εκρηκτικής μετα-κομουνιστικής περιόδου που επηρέασε όσο λίγοι το ακμαίο σύγχρονο σινεμά της χώρας. Από τη φιλμογραφία του ξεχωρίζει το ερεβώδες δράμα «Ιάκομπ» (1988), αλλά και η οριακή «Συζυγική Κλίνη» (1993). Το βαλκανικό πρόγραμμα του τμήματος απαρτίζουν φέτος δώδεκα ταινίες, με τον κροατικό «Καυτό Ήλιο» του Ντάλιμπορ Μάτανιτς, που μιλάει για την ανοιχτή πληγή του γιουγκοσλάβικου εμφυλίου, να έρχεται στη χώρα μας με το Βραβείο Επιτροπής του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα των περασμένων Κανών. Το αντιρατσιστικό «Άφεριμ!» του Ρουμάνου Ράντου Ζούντε είχε κάνει τη μεγάλη έκπληξη, κερδίζοντας το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο, ενώ η τουρκική μετα-αποκαλυπτική «Φρενίτιδα» του Εμίν Αλπέρ είναι η σημαντικότερη εκπρόσωπος του ανθηρού σινεμά της γείτονας χώρας.
Δείτε παρακάτω αναλυτικά τις 12 ταινίες που θα δούμε στο τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια:
Καυτός Ήλιος (The High Sun)
Ο Ντάλιμπορ Μάτανιτς (Κροατία) με πρόσχημα τους κινδύνους και την δύναμη της αγάπης, σχολιάζει τον εμφύλιο και τα απομεινάρια του, σε τρεις διαφορετικές περιόδους, το 1991, το 2001 και το 2011. Βραβείο Επιτροπής, Ένα κάποιο βλέμμα στο 66ο Φεστιβάλ Κανών.
Δίψα (Thirst)
Η αγάπη πρωταγωνιστεί στην ταινία της Βουλγάρας Σβέτλα Τσοτσόρκοβα. Η σκηνοθέτις αντιπαραθέτει τη δίψα για νερό με τη δίψα για αγάπη μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας που βλέπει τις ισορροπίες της να ανατρέπονται όταν μπαίνουν στη ζωή τους δυο νέα πρόσωπα. Τα πρωτόγνωρα συναισθήματα οδηγούν σε απρόβλεπτες συνέπειες.
Η Φρενίτιδα (Frenzy)
Ο Τούρκος Εμίν Αλπέρ μας μεταφέρει σε ένα προάστιο της Κωνσταντινούπολης, όπου ο τρόμος και ο διχασμός διέπουν τις ζωές δυο αδερφών, του Καντίρ που ύστερα από την αποφυλάκισή του, εργάζεται για την κυβέρνηση ψάχνοντας στα σκουπίδια για τρομοκρατικές ύλες και του Αχμέτ που εξολοθρεύει αδέσποτα σκυλιά. Σκοτεινό, βίαιο, αλλά και βαθιά ανθρώπινο, το Μπλόκο κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βενετίας.
Νύχτα του Μέλιτος (Honey Night)
Ο Σκοπιανός Ίβο Τράικοφ (ΠΓΔΜ) μεταφέρει ελεύθερα το μυθιστόρημα «The Ear» του Γιαν Προτσάτσκα, μπαίνοντας στα άδυτα του πολιτικού διαπλεκόμενου κόσμου, μέσα από ένα θρίλερ που διαδραματίζεται στη διάρκεια μιας νύχτας στην δεκαετία του ’90. Ο γάμος και η καριέρα ενός πολιτικού βρίσκονται σε κίνδυνο, ενώ η παράνοια και ο φόβος από την ενδεχόμενη αποκάλυψη ενός πολιτικού σκανδάλου, οδηγεί τους ήρωες στα άκρα.
Άφεριμ! (Aferim!)
Ο Ράντου Ζούντε (Ρουμανία) απέσπασε το βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη στο 65ο Φεστιβάλ Βερολίνου. Η ταινία θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα βαλκανικό γουέστερν και ταυτόχρονα μια ανθρωπολογική και πολιτισμική καταγραφή του ρατσισμού στη Βαλκανική, με στοιχεία που φτάνουν στο σήμερα. Οδηγοί του σ’ αυτό το ταξίδι στα Βαλκάνια του 19ου αιώνα, είναι δυο αστυνομικοί που ψάχνουν να βρουν τον τσιγγάνο που παρέσυρε ερωτικά τη γυναίκα του τσιφλικά της περιοχής.
Έναν Όροφο Πιο Κάτω (One Floor Below)
Ο Ρουμάνος Ράντου Μουντεάν φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με τον φόβο που υπερνικά το αίσθημα του δικαίου. Ένα έγκλημα στον κάτω όροφο διαταράσσει την καθημερινότητα του Σάντου, του μοναδικού ανθρώπου που υπήρξε μάρτυρας, όχι του φόνου, αλλά μιας έντονης λογομαχίας που προηγήθηκε. Επιλέγει να το αποκρύψει από την αστυνομία, όταν όμως ο ύποπτος εμφανίζεται ξαφνικά στη ζωή του, το ηθικό δίλημμα και η αμφιβολία στέκονται απειλητικά απέναντί του.
Το Μητέρα Πατρίδα (Motherland)
Η συμπαραγωγή Τουρκίας-Ελλάδας, που υπογράφει σκηνοθετικά η Σενέμ Τουζέν, αναδεικνύει τη σύγκρουση της παράδοσης με τη σύγχρονη αντίληψη για τη ζωή, μέσα από την αντιπαράθεση μιας κόρης με τη μητέρα της.
Μπαμπάς (Father)
Ο Κοσοβάρος Βισάρ Μορίνα (UNMI Κόσοβο) αφηγείται τη ζωή του δεκάχρονου Νόρι, που στρέφεται γύρω απ’ τον πατέρα του, ακόμη κι όταν εκείνος τον εγκαταλείπει. Ο σκηνοθέτης αφηγείται μια ιστορία σκληρής ενηλικίωσης, ενώ ταυτόχρονα μιλά για θέματα όπως η πατρότητα και το μεταναστευτικό.
Ατίθασες (Mustang)
Το ντεμπούτο της Ντενίζ Γιαμζέ Εργουβέν (Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Κατάρ) που κέρδισε το Europa Cinemas Label Award στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κανών και ξεκίνησε την πορεία του απ’ το Crossroards του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, έχει εκλεκτικές συγγένειες με τις Αυτόχειρες παρθένους της Σοφία Κόπολα. Οι ηρωίδες της Εργουβέν, πέντε αδερφές που ζουν με τη γιαγιά και τον θείο τους, βιώνουν την καταπίεση και τα ασφυκτικά ήθη που θέλουν τη γυναίκα υποταγμένη σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Υπέροχα πρόσωπα, φρέσκια σκηνοθετική ματιά σε μια ταινία που μοιάζει άλλοτε με χάδι, κι άλλοτε με γροθιά στο στομάχι.
Ορκισμένη Παρθένα (Sworn Virgin)
Η ταινία της Λάουρα Βεσπούρι (συμπαραγωγή Ιταλίας, Ελβετίας, Γερμανίας, Αλβανίας, UNMI Κόσοβο και Γαλλίας) μας φέρνει σε επαφή με τη μακρά παράδοση της μπουρνέσα (ορκισμένη παρθένα στα αλβανικά). Η Χάνα μεγαλώνει σε ένα απομακρυσμένο αλβανικό χωριό, στο οποίο τα δικαιώματα των γυναικών είναι ανύπαρκτα, η ηρωίδα παίρνει όρκο αγνότητας και ζει τη ζωή της σαν άντρας για να ξεφύγει απ’ αυτή τη μοίρα. Παραδόσεις, ταυτότητα φύλου, σεξουαλικότητα και αυτογνωσία, είναι η πρώτη ύλη με την οποία η σκηνοθέτιδα χτίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της.
Από Πάνω μας ο Ουρανός (The Sky Above Us)
O Ολλανδός Μαρίνους Γκρούθοφ (συμπαραγωγή Ολλανδίας, Βελγίου, Σερβίας και Ελλάδας), με φόντο τους βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι το 1999, ακολουθεί τους ήρωές της, καθώς προσπαθούν να διαφυλάξουν την ομαλότητα στη ζωή τους. Όλοι τους μένουν σταθεροί σε μικρές απλές συνήθειες, προκειμένου να ξορκίσουν την διαρκή απρόβλεπτη απειλή.
Οι καθημερινές μας ιστορίες (Our Everyday Life)
Η Βόσνια Ινές Τανοβίτς καταγράφει μια κοινωνία σε μετάβαση μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας στη σημερινή Βοσνία. Χαμηλών τόνων, βαθιά ανθρώπινο, διεισδυτικό δράμα που χωρίς εξάρσεις παρατηρεί μια τυπική οικογένεια που ζει στο Σαράγιεβο και αντανακλά τις πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις που άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας.
