Μιλήσαμε με την εισηγήτρια του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής «There’s A Story» που έρχεται από το Λονδίνο στην Αθήνα για ένα ξεχωριστό summer camp για παιδιά.
«Οι ιστορίες συμβαίνουν σ’ αυτούς που μπορούν να τις διηγηθούν», λέει η Βιβιάνα Μηλιαρέση δανειζόμενη τη φράση του Αμερικανού συγγραφέα Πολ Όστερ που φαίνεται να την εκφράζει απόλυτα. Έχοντας μάστερ στη Γραφή και τα Ψηφιακά Μέσα από το Πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου, τα τελευταία δέκα χρόνια έχει εγκατασταθεί στην Αγγλία και συνεργάζεται με το Κέντρο Δημιουργικής Γραφής «Ministry of Stories» ως μέντορας συγγραφής για παιδιά, ενώ παράλληλα διδάσκει δημιουργική γραφή σε πρότυπα δημοτικά σχολεία του Λονδίνου.
Φέτος το καλοκαίρι επιστρέφει στην Ελλάδα και διοργανώνει ένα ξεχωριστό summer camp δημιουργικής γραφής για παιδιά στο Fårö Creative Learning με τίτλο «Τσάι με τον τρελοκαπελά» και στόχο την απόλυτη ενεργοποίηση της φαντασίας των παιδιών… Πώς όμως η φαντασία περνάει στο χαρτί;
Τι είναι το εργαστήρι δημιουργικής γραφής;
Το εργαστήρι δημιουργικής γραφής There's A Story δημιουργεί έναν χωροχρόνο στον οποίο μετουσιώνουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα βιώματά μας σε ιστορίες, ποιήματα και εικονογραφήσεις. Λειτουργεί με την αρχή ότι ο καθένας από μας είναι «εν δυνάμει» συγγραφέας, ποιητής και εικονογράφος. Εφ’ όσον κάτι το σκέφτηκες/είδες με το μυαλό σου, τότε σίγουρα μπορείς και να το γράψεις/σχεδιάσεις με το χέρι σου!
Σε τι βοηθάει τα παιδιά να μάθουν να καταγράφουν ό,τι σκέφτονται;
Το να γράφουμε τις ιστορίες μας και το ν’ ακούμε εκείνες των άλλων βελτιώνει τις ικανότητες επικοινωνίας και ενσυναίσθησης, και ταυτόχρονα καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση, τον αυτοσεβασμό και τη φαντασία μας.
Από την εμπειρία σας, σε τι διαφέρουν τα παιδιά στην Ελλάδα από εκείνα που έχετε δουλέψει μαζί τους στο Λονδίνο;
Αν και πρόκειται περί γενίκευσης, η μητρική μας γλώσσα, ασυνείδητα, μας υποδεικνύει ως ένα βαθμό και έναν τρόπο σκέψης. Έρχομαι αντιμέτωπη πάνω-κάτω με τις ίδιες διαφορές που συναντάει κανείς στην ελληνική και τη βρετανική παιδική λογοτεχνία. Στην ελληνική διακρίνονται πιο έντονα επιρροές από την κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις, η μαγεία αναζητάται εσωκοινωνικά ενώ υποβόσκει μία φιλοσοφική διάθεση απέναντι στα πράγματα. Στη βρετανική, οι ιστορίες είναι πιο σκοτεινές και μοναχικές, η μαγεία αναζητάται εξωκοινωνικά ενώ δίνεται πιο πολύς χώρος σε στοιχεία που υπερβαίνουν την πραγματικότητα. Θέλω να πω, εκεί που ο μικρός Έλληνας θα σου αναφέρει τη σπεσιαλιτέ της γιαγιάς, το ψάρεμα στο χωριό και την οικονομική κρίση, ο αντίστοιχος μικρός Λονδρέζος θα σου μιλήσει για cupcakes, πύλες διακτινισμού και δράκους. Επίσης τα παιδιά που μεγαλώνουν στο Λονδίνο είναι φύσει και θέσει πιο ανοιχτά στη διαφορετικότητα, κάτι που προσπαθώ να καλλιεργώ και στα εδώ εργαστήριά μου.
Ποιες είναι οι πιο αξέχαστες εμπειρίες σας από τα εργαστήρια;
Δεν θα ξεχάσω το απόγευμα που ο οκτάχρονος R. (στο φάσμα του αυτισμού, υψηλής λειτουργικότητας) εισέβαλε στην αίθουσα τρέμοντας από την υπερένταση, έφερε δύο βόλτες γύρω-γύρω τρέχοντας, για να αναποδογυρίσει εντέλει το θρανίο του. Συνειδητοποιώντας τι έχει κάνει, με κοιτάζει αποσβολωμένος. Σκέφτομαι γρήγορα ενώ είκοσι οκτάχρονα βλέμματα είναι καρφωμένα πάνω μου –σύμφωνα με το βρετανικό εκπαιδευτικό σύστημα αυτό που έχει συμβεί σηκώνει τιμωρία… «OK παιδιά», ανακοινώνω, «ο R. έχει δίκιο. Μιλάμε για διάφορες θεωρίες εδώ και καιρό, ώρα να τις εφαρμόσουμε. Αναποδογυρίστε όλοι τα θρανία σας!».
Ήξερα ότι ήταν μεγάλο ρίσκο να πάω κόντρα στους κανόνες ασφαλείας του εκπαιδευτηρίου εκείνη τη στιγμή, αλλά ο R. ανάσανε, τα παιδιά ενθουσιάστηκαν, και δεν νομίζω ότι έφυγε κάποιος εκείνη την ημέρα χωρίς να έχει εμπεδώσει τη σημασία των πολλαπλών οπτικών. Το περιστατικό μού το θύμισε ο ίδιος ο R., 13χρονος μαθητής γυμνασίου πλέον, όταν τον συνάντησα τυχαία τις προάλλες και μου είπε: «Βιβιάνα, θυμάσαι τότε που είχαμε αναποδογυρίσει όλοι τα θρανία μας; Ωραία φάση, ε;». Ίσως κάτι ανεπαίσθητο κατάφερα να κουνήσω στην ψυχή ενός μικρού ανθρώπου εκείνη την ημέρα, τι θα είχαμε κερδίσει όλοι αν απλώς τον είχα στείλει στον διευθυντή;
Βρισκόμαστε σε μια εποχή στην οποία πολλά παιδιά θεωρούνται «εθισμένα» στο διαδίκτυο. Ποιο είναι το κίνητρο που τους δίνετε ώστε να αφήσουν τους υπολογιστές, να πιάσουν μολύβι και χαρτί και να πάρουν μέρος σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής;
Δεν είμαι της σχολής ότι το διαδίκτυο, και η τεχνολογία εν γένει, απειλεί το μολύβι και το χαρτί, περισσότερο απ' όσο το kindle απείλησε το βιβλίο και το ασανσέρ τις σκάλες. Χρησιμοποιούμε συχνά το αστείρευτο και φανταστικό ίντερνετ κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων μου, σαν αυτό που είναι: ένα on the side εργαλείο με πολλαπλές όψεις. Διδάσκεις σ' ένα οκτάχρονο πώς να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, όπως του μαθαίνεις πώς να δουλεύει ένα μαχαίρι, που έλεγαν και οι παλιοί.
Εργαστήρι δημιουργικής γραφής «Τσάι με τον Τρελοκαπελά»| Fårö Creative Learning (Έβρου 14, Μέγαρο Μουσικής, 2107717544) | 18-22/6, 9.30 π.μ.-12.30 μ.μ., για παιδιά 7-11 ετών | Κόστος € 100.
To Τhere's A Story συμμετέχει επίσης στο Pierce Summer Camp, στο καλοκαιρινό πρόγραμμα του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης και στο Vovousa Festival. Περισσότερες πληροφορίες: www.theresastory.org
