Ταινίες που δε θα δεις πουθενά αλλού παρά μόνο στο 37ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Τα τελευταία 37 χρόνια δεν υπάρχει φθινόπωρο δίχως τη διοργάνωση του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Του παλαιότερου κινηματογραφικού φεστιβάλ της Αθήνας, το οποίο επιστρέφει από 21 έως και 27/11 στους κινηματογράφους Τριανόν, Newman, Studio New Star Art Cinema, αλλά και στην Ελληνοαμερικανική Ένωση. Το πληθωρικό φετινό πρόγραμμα, το οποίο μπορείτε να βρείτε στο επίσημο σάιτ, μαζί με το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, αποτελείται από τις έντεκα ταινίες του Ευρωπαϊκού Διαγωνιστικού Τμήματος που διεκδικούν τα βραβεία του θεσμού, πλούσια αφιερώματα, ειδικές προβολές και παρουσιάσεις μικρού μήκους ανερχόμενων δημιουργών, εργαστήρια και masterclasses, καθώς επίσης στρογγυλά τραπέζια. Ας τα δούμε, όμως, όλα αυτά αναλυτικότερα.

Οι Διαγωνιζόμενες Ταινίες
Ως είθισται, οι τίτλοι από τους οποίους θα προκύψουν οι νικητές του Πανοράματος διακρίνονται από υψηλή αισθητική και ξεχωριστό στιλ. Ανάμεσά τους το «Quiet Life», η νέα ταινία του Αλέξανδρου Αβρανά («Miss Violence») που γυρίστηκε στην Εσθονία και πραγματοποίησε παγκόσμια πρεμιέρα στο πρόσφατο φεστιβάλ Βενετίας, προσεγγίζοντας με αποστασιοποίηση όσο και αποτελεσματική μεθοδικότητα, το επίκαιρο σύνδρομο της «παιδικής παραίτησης». Μια ακόμα έμπειρη σκηνοθέτρια από την Ελλάδα, η Ελένη Αλεξανδράκη («Κωστής Παπαγιώργης, ο Πιο Γλυκός Μισάνθρωπος»), παρουσιάζει το «Θολό Βυθό». Ένα ασπρόμαυρο δράμα εποχής εμπνευσμένο από την αληθινή ζωή του συγγραφέα Γιάννη Ατζακά, το οποίο μας μεταφέρει στις διαβόητες Παιδουπόλεις της Βασίλισσας Φρειδερίκης στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Δυναμική, επίσης, η παρουσία του κυπριακού κινηματογράφου, ο οποίος εκπροσωπείται από τρεις δημιουργούς. Ο Κύρος Παπαβασιλείου («Κάμπια Νύμφη Πεταλούδα») στην «Κάλτσα» εξιστορεί, μπροστά και πίσω από την κάμερα, τις αγωνιώδεις προσπάθειες ενός τραυματισμένου κινηματογραφιστή να μετατρέψει σε ταινία το ατύχημά του. Από τη μεριά του, ο πολυβραβευμένος ως «μικρομηκάς» Μιχάλης Χαπέσιης στους «Αδιεκπεραίωτους» στήνει ένα κοινωνικό δράμα γύρω από μια φουσκωτή βάρκα που ξεφορτώνει μια ομάδα αιτούντων άσυλο στις ακτές της Euroville, αλλά το πτώμα το οποίο θα βρεθεί στο δρόμο της θα την οδηγήσει σε απρόβλεπτα μπλεξίματα. Ακόμη, υπάρχει το ασπρόμαυρο «Africa Star», όπου ο Άδωνις Φλωρίδης («Ρόζμαρι») ακολουθεί τρεις γενιές Κυπρίων γυναικών των οποίων η ζωή, από το 1945 έως το 2008, αλλάζει τραγικά λόγω της αδυναμίας ενός άντρα να αντισταθεί στον πειρασμό.

Περνάμε σε πιο διεθνή νερά και το «Εγώ Σου το ‘χα Πει» (Τζινέβρα Έλκαν), το οποίο απολαμβάνει μια εντυπωσιακή διανομή ηθοποιών που περιλαμβάνει τους Άλμπα Ρορβάκερ, Ρικάρνο Σκαρμάκιο και Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι, μεταξύ άλλων. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η σκηνοθέτρια θα βρίσκεται στην Αθήνα για την προβολή, μαζί με την πρωταγωνίστρια και φίλη του Πανοράματος, Βαλέρια Γκολίνο. Με τη σειρά του, το «Palazzina Laf» (Μικέλε Ριοντίνο) αναβιώνει την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση εργασιακού εκφοβισμού στην Ιταλία, σε ένα χαλυβουργείο του Τάραντα στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ιστορία που οδήγησε τον πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη σε τρία «ιταλικά Όσκαρ», τα βραβεία Di Donatello. Έπειτα, ο σπουδαίος Ισπανός Βίκτορ Ερίθε («Το Πνεύμα του Μελισσιού») ύστερα από τρεις δεκαετίες επιστρέφει πίσω από την κάμερα με το ποιητικό φιλμ μυστηρίου «Κλείσε τα Μάτια», όπου ο ανεξιχνίαστος θάνατος ενός διάσημου ηθοποιού γίνεται μετά από χρόνια θέμα τηλεοπτικής εκπομπής, γεγονός που κινητοποιεί έναν καλό φίλο του θύματος να ανακινήσει την υπόθεση. Ολοκληρώνοντας τους τίτλους του διαγωνιστικού, στο νορβηγικό «Κύριο Κ.» (Ταλούλα Χάζεκαμπ Σβαμπ) βρίσκουμε τον Κρίσπιν Γκλόβερ σε ρόλο περιπλανώμενου μάγου(!), το «Bauk» (Γκόραν Ραντοβάνοβιτς) εκφράζει το αντιπολεμικό μήνυμά του με φόντο τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη Σερβία, ενώ στον «Αδελφό του Καλοκαιριού» (Γιόρεν Μόλτερ) από την Ολλανδία, ψυχογραφείται η ελαττωματική σχέση ενός 13χρονου με τον αδερφό και τον πατέρα του.

Μη ξεχνάτε πως οι παραπάνω ταινίες διεκδικούν και το βραβείο κοινού, το οποίο απονέμεται από το Πανόραμα σε συνεργασία με το Αθηνόραμα. Μάλιστα, με κάθε ψήφο σας διεκδικείται μία θέση στην τελετή λήξης του φεστιβάλ.

Ευρωπαϊκό arthouse
Η Χρυσή Λεοπάρδαλη του Λοκάρνο, η οποία κιόλας πριν από λίγο ξεσήκωσε πολλά πηγαδάκια στο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, συναντά το αθηναϊκό κοινό. Ο λόγος για το «Toxic» (Σάουλε Μπλιοβάιτε), το οποίο περιστρέφεται γύρω από δύο έφηβες που προκειμένου να ξεφύγουν από την ανιαρή καθημερινότητά τους γράφονται σε μια σχολή μοντέλων. Ακολούθως, από το φεστιβάλ των Καννών έρχεται το υποβλητικό «Τρία Χιλιόμετρα μέχρι το Τέλος του Κόσμου» του Ρουμάνου σκηνοθέτη Εμάνουελ Πάρβου, όπου αποδομείται ο βαθιά ριζωμένος συντηρητισμός στην καρδιά της ανατολικής Ευρώπης. Σημειώνουμε ακόμα τις ταινίες δύο βετεράνων. Ο Μασσαλός Ρομπέρ Γκεντιγκιάν («Τα Χιόνια του Κιλιμάντζαρο») υπογράφει το καλόκαρδο «Και η Γιορτή Συνεχίζεται…», την ώρα που ο Γκιγιόμ Νικλού στην ταινία λήξης του 37ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου «Sarah Bernhardt, La Divine», σκηνοθετεί τη Σαντρίν Κιμπερλέν στο ρόλο της μυθικής θεατρικής ηθοποιού Σάρα Μπερνάρ. Επιπλέον, το Πανόραμα προσφέρει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τους «Λαϊκούς Βάρδους» (Θάνος Κουτσανδρέας), το φόρο τιμής στο ραδιοφωνικό παραγωγό Πάνο Γεραμάνη και το «Κοσμικό Ανατομείο» (1993) του Βασίλη Βαφέα.

Must-see αφιερώματα
Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά επτά είναι τα αφιερώματα του φετινού Πανοράματος. Την προσοχή «κλέβει» εκείνο στον εμβληματικό ηθοποιό και σκηνοθέτη Τζον Κασσαβέτη, με τη σχετική ενότητα να περιλαμβάνει εννέα δικά του φιλμ, όπως οι «Σκιές» (1959) και η «Ερωτική Θύελλα» (1984), μαζί με δύο τίτλους όπου πρωταγωνιστεί («Οι Δολοφόνοι», «Το Μωρό της Ρόζμαρι»). Παράλληλα, ο σκηνοθέτης Ρότζερ Κόρμαν σμίγει με το γοτθικό σύμπαν του Έντγκαρ Άλαν Πόε («Ο Πύργος των Καταραμένων», «Μια Κραυγή στην Ομίχλη", «Η Μάσκα του Κόκκινου Θανάτου», «Ο Τάφος με τα 7 Μυστικά»). Αφιέρωμα το οποίο ταιριάζει με εκείνο της επετείου για τον ένα αιώνα από το θάνατο του Φραντζ Κάφκα, που περιλαμβάνει τη «Δίκη» του Όρσον Γουέλς, τον «Πειρασμό» του Μάρκο Φερέρι, το «Tetsuo: Ο Σιδερένιος Άνθρωπος» του Σίνια Τσουκαμότο, το «Amerika» του Βλάντιμιρ Μίχαλεκ, το «Guilt» του Βασίλη Μαζωμένου και το «Μετά τα Μεσάνυχτα» του Μάρτιν Σκορσέζε.

Έπειτα, οι σινεφίλ οφείλουν να δουν τις πέντε ταινίες του Κλοντ Σοτέ, ενός αδίκως υποτιμημένου δημιουργού («Τα Γεγονότα της Ζωής», «Η Τροτέζα και οι Διαρρήκτες», «Σεζάρ και Ροζαλί», «Η Παλιοπαρέα», «Η Νέλλη και ο Κύριος Αρνό»), την ώρα που ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος βιογραφεί με άποψη δύο σπουδαίους σύγχρονους Έλληνες στα ντοκιμαντέρ «Ημερολόγια Καταστρώματος – Γιώργος Σεφέρης» και «Ο Κόκκινος Δάσκαλος», με θέμα το τραγικό και συκοφαντημένο ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Νίκο Πλουμπίδη. Κλείνοντας, θυμόμαστε την αιθέρια παρουσία της Μπέτυς Λιβανού στα «Ταξίδι του Μέλιτος» και «Μ' Αγαπάς;», όπως και τη θλιβερή επέτειο της εισβολής στη Μεγαλόνησο, μέσα από τις οκτώ διαφορετικές, μυθοπλαστικές και ντοκιμαντερίστικες προσεγγίσεις ιστορικής μνήμης του «Κύπρος: 50 χρόνια τούρκικης κατοχής», «Αναζητώντας τον Χέντριξ» του Μάριου Πιπερίδη, «Η Ιστορία της Πράσινης Γραμμής» και «Το Τείχος μας» του Πανίκου Χρυσάνθου, «Το Νησί που Μοιραζόμαστε» της Δανάης Στυλιανού, «Ο Βιασμός της Αφροδίτης» του Ανδρέα Πάντζη, «Δρόμοι και Πορτοκάλια» της Αλίκης Δανέζη-Κνούτσεν, «Ο Τελευταίος Γυρισμός» της Κορίνας Αβραμίδου, «The Palace» του Άντονι Μάρας.

Παράλληλες εκδηλώσεις
Εκτός από τις προβολές, το Πανόραμα διοργανώνει επίσης μια σειρά από must εκδηλώσεις. Με τίτλο «Στήνοντας την παραγωγή μιας ταινίας τρόμου στα Βαλκάνια» (22/11, 12.00-14.00, Σχολή Σταυράκου), ο Ιταλός παραγωγός Λόρις Κούρτσι συζητά με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ Νίνο Φενέκ-Μικελίδη για τις προκλήσεις του σινεμά των ειδών και του φανταστικού σήμερα. Συντονίζει ο κριτικός κινηματογράφου Άκης Καπράνος. Απαραίτητη η προ-κράτηση θέσης στο panorama.ff@gmail.com.

Έπειτα, έντεκα μέλη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) από την Ελλάδα και το εξωτερικό, συνομιλούν με θέμα το «Ευρωπαϊκό σινεμά της κρίσης - Εθνικές κινηματογραφίες και μια ματιά στο μέλλον» (23/11, 10.30-16.00, Ελληνιοαμερικανική Ένωση). Συμμετέχουν οι: Sona Karapoghosyan (Αρμενία), Janet Barış (Τουρκία), Ionuț-Mihai Fulger (Ρουμανία), Artur Zaborski (Πολωνία), Nino Shvelidze (Γεωργία), Lida Ruby Bach (Γερμανία), Martina Vacková (Τσεχική Δημοκρατία), Hervé Bry (Γαλλία), Tonci Valentic (Κροατία), Δήμητρα Κυρίλλου (Ελλάδα) και ο κ. Μικελίδης. Οι εισηγητές μιλούν, μεταξύ άλλων, για το μέλλον των ευρωπαϊκών κινηματογραφικών ταινιών από οπτικές γωνίες όπως η παραγωγή, η διανομή, η προβολή στις αίθουσες, ο ρόλος της πλατφόρμας, το streaming, η κινηματογραφική Παιδεία και ο ρόλος της κινηματογραφικής κριτικής. Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο panorama.ff@gmail.com ή δια ζώσης πριν την έναρξη της Ημερίδας. Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα.

Παράλληλα, οι Δήμητρα Χατούπη και Δημήτρης Λογοθέτης στήνουν ένα workshop για την υποκριτική στον κινηματογράφο με τίτλο «On the road: η κοινή διαδρομή σκηνοθέτη και ηθοποιού στον κινηματογράφο» (23/11, 14.00-19.00, Δήλος - Ελευσινίων 11, Μεταξουργείο). Απαραίτητη η προ-κράτηση θέσης στο panorama.ff@gmail.com. Από τη μεριά της, η Σίσσυ Βαφέα σε συνεργασία με το Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης «Σχεδία» οργανώνει ολοήμερες δραστηριότητες γύρω από τη θεματική του «Σινεμά από παιδιά» (24/11, 17.30-21.00, ETERON - Λεωκορίου 38-40). Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα εδώ και δηλώστε συμμετοχή εδώ.

Τη Δευτέρα 25/11 ο κ. Κούρτσι επιστρέφει στο Πανόραμα, για να συζητήσει αυτήν τη φορά για τη «Διανομή του σινεμά του Φανταστικού στην Ευρώπη σήμερα» (Ιανός, Σταδίου 24, 12.00-14.00). Μαζί του θα είναι οι: Mario Dorminsky (Πορτογαλία - διευθυντής του Fantasporto), Giorgio Bruno (Ιταλία – σκηνοθέτης - παραγωγός ταινιών φανταστικού), Ειρήνη Σουγανίδου (Ελλάδα - παραγωγός / διανομέας Feelgood Entertainment), Άκης Καπράνος (κριτικός κινηματογράφου). Παρουσιάζει ο Νίνος Μικελίδης. Συντονίζει ο Υπεύθυνος Αγοράς & Εκπαιδευτικών Δράσεων της φετινής διοργάνωσης, σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος. Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο panorama.ff@gmail.com ή δια ζώσης πριν την έναρξη της Ημερίδας. Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα.

Οι παράλληλες εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με τη δωρεάν προβολή σπουδαστικών ταινιών μικρού μήκους από τέσσερις σχολές κινηματογράφου (26/11, 19.00, Ελληνοαμερικανική Ένωση) και το masterclass με θέμα «Φιλμ και ψηφιακό: εφαρμογές στον σύγχρονο κινηματογράφο» (27/11, 12.00, Σχολή Σταυράκου) από το θρυλικό διευθυντή φωτογραφίας Γιώργο Αρβανίτη. Συντονιστής: Βασίλης Μαζωμένος. Απαραίτητη η προ-κράτηση θέσης στο panorama.ff@gmail.com

Κλείνοντας, αναφέρουμε ξεχωριστά πως φέτος το Πανόραμα τιμά με βραβείο για τη συνολική προσφορά τους στον κινηματογράφο τους Μπέτυ Λιβανού (ηθοποιός), Ζήνο Παναγιωτίδη (διανομέας, διευθυντής της Rosebud.21) και Στέλιος Χαραλαμπόπουλο (σκηνοθέτης).

Πληροφορίες
37ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, 21-27/11. Επισκεφτείτε το επίσημο σάιτ και βρείτε το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα εδώ.
Ελληνοαμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22, Κολωνάκι, 2103680000.
Τριανόν, Κοδριγκτώνος 21, Βικτώρια, 2108215469.
Newman, Σεβαστουπόλεως 117, Αμπελόκηποι, 2106980796.
Studio New Star Art Cinema, Σπάρτης & Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής, 2108640054. Είσ.: € 6, € 20 (κάρτα δέκα προβολών), € 4 (μειωμένη ειδική τιμή για φοιτητές, σπουδαστές, ανέργους).