Μη χάσετε το ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του πολυσχιδούς Lucio Dalla

Dalla ο τραγουδοποιός. Dalla ο ποιητής. Dalla ο θεατρίνος, το ζώο της σκηνής. Ο αγαπημένος Lucio Dalla: εθνικός θησαυρός και διεθνές καμάρι, πολύπλευρος εφευρέτης μορφών όχι μόνο μουσικών, καθώς και φωνή των άφωνων, τραγουδιστής ισχυρών και λεπτών συναισθημάτων, ανομολόγητων σκέψεων. Αυτό το μοναδικό πρίσμα που είναι ο Lucio Dalla απαθανατίζεται στο ντοκιμαντέρ «Dallarte» του Jonny Costantino και αποκαθιστά πρόσωπα και προβληματισμούς από μια ιδιαίτερη οπτική γωνία: την τέχνη.

Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στην Αθήνα την Παρασκευή 19 Ιανουαρίου (6.30 μ.μ.), στον χώρο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών, παρουσία του σκηνοθέτη. Στην εκδήλωση θα μιλήσει επίσης ο Δρ. Χρήστος Παπαβασιλείου, επίτιμος προξενικός ανταποκριτής στην Κόρινθο και προσωπικός φίλος του Lucio Dalla. Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.

Επειδή το πάθος του Lucio Dalla για την εικαστική τέχνη είναι μια δια βίου σταθερή αξία. Φανατικός συλλέκτης αλλά και ιδιοκτήτης γκαλερί στην Μπολόνια μεταξύ των δεκαετιών 1990 και 2000, ο τραγουδιστής δημιούργησε στενούς και μόνιμους δεσμούς με μερικούς από τους μεγαλύτερους Ιταλούς ζωγράφους και γλύπτες, φωτογράφους και εικονογράφους της εποχής του, ξεκινώντας από τον Luigi Ghirri. Στον σπουδαίο φωτογράφο αποδίδονται τα πιο διάσημα και εμβληματικά πορτρέτα του Lucio. Ωστόσο, η σχέση τους υπερβαίνει αυτό το επίπεδο, ένα επίπεδο που πρέπει να κατανοηθεί ως ένας αμοιβαίος καλλιτεχνικός θαυμασμός που διαπερνάται από μια ισχυρή φιλία. Ο Luigi Ghirri -που πέθανε το 1992- είναι ο δάσκαλος της περιθωριακότητας, της μοναξιάς, της σιωπής. Οι φωτογραφίες του διαθέτουν μια ποιότητα που ο Dalla δεν δίστασε να ορίσει ως μουσική: "έχουν τον δικό τους εσωτερικό ήχο, έχουν μια παράκαμψη, ένα ρεφρέν, μπορείς να ακούσεις ότι είναι κατασκευασμένες, ότι έχουν μια μίξη", σχολιάζει ο μουσικός. Αυτό που αλλού παραπέμπεται στο off-screen -παραβλέπεται από το γυμνό μάτι των περισσοτέρων- ανθίζει επιφανειακά στα πρόσωπα και τα θαλασσινά τοπία, στους ξεφλουδισμένους τοίχους και στις αναλαμπές της καθημερινότητας που συλλαμβάνει ο Ghirri. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στα τραγούδια του Lucio Dalla. Η σχέση ζωής και τέχνης μεταξύ αυτών των δύο ιερών τεράτων είναι μια από τις φωτιές του ντοκιμαντές Dallarte, και ως ο Βιργίλιος υπηρετεί η τραγουδίστρια Angela Baraldi, η οποία μας συνοδεύει στις ευαίσθητες, ανθρώπινες και ποιητικές αποχρώσεις του. Στη Νέα Υόρκη και στη Βοστώνη, στο Σορέντο και στα νησιά Τρεμίτι, στον δρόμο και στο «Catarro» -όπως είχε βαφτίσει ο Dalla το ιστιοφόρο του- η τραγουδοποιός από την Μπολόνια ήταν μαζί τους. Με αντίποδα τις υπέροχες εικόνες του Luigi Ghirri, η συναισθηματική ιστορία της γυναίκας που μοιράστηκε τόσες φορές τη σκηνή με τον θρυλικό συμπολίτη της λαμβάνει χώρα σε έναν ιδιαίτερο χώρο: στο Roncocesi, στην επαρχία Reggio Emilia, στο αρχείο Ghirri.

Ένα άλλο μέλος του Dallarte είναι ο Lorenzo Mattotti, ένας πρώιμος θαυμαστής του Lucio. Με τον λαμπρό εικονογράφο, ζωγράφο και σκηνοθέτη, θυμόμαστε τον Dalla στον περίεργο ρόλο του παρουσιαστή της τηλεοπτικής εκπομπής για τα κόμικς «Cardboard Heroes» (1970), περνάμε από τα κρίσιμα άλμπουμ των δεκαετιών 1960 και 1970 και έτσι τις συνεργασίες με την Paola Pallottino και τον Roberto Roversi, αλλά επίσης διερευνούμε τις επιρροές του Dalla στις εικόνες του Mattotti και το τελευταίο του κινηματογραφικό πρότζεκτ, που οδήγησε σε μια ακόμα συνεργασία με τον Mattotti. Στην πραγματικότητα, η τελευταία μουσική του Lucio Dalla για τον κινηματογράφο συνυπάρχει με τις εικόνες του Lorenzo Mattotti. Όπως και στο «Le Mystére Picasso», με τον σκηνοθέτη και το συνεργείο σε αγωνία, βλέπουμε τον καλλιτέχνη να κρατάει ένα μπλε μολύβι για να μεταφράσει σε είκονα το βλέμμα του στον Dalla. Το σκηνικό της συνάντησης και του αφιερώματος είναι το στούντιο του Mattotti στο Παρίσι, σε μια συνοικία της Rive Droite τόσο ζωντανή και παλλόμενη, πολύχρωμη και πολυποίκιλη που δεν κάνουμε λάθος που την αποκαλούμε «νταλλική».

Δεν γνωρίζουν όλοι ότι ο Lucio ήταν ένας αξέχαστος κινηματογραφικός Sancho Panza στο Quijote του Mimmo Paladino (2006) και ως ιπποκόμος του ιππότη με τη θλιβερή φιγούρα εμφανίζεται σε μερικά γευστικά ιντερμέδια του Dallarte. Ο Gionata Mirai - ένα χαρισματικό μέλος του «Teatro degli Orrori» - αποτίει φόρο τιμής και διαστρεβλώνει με τη δωδεκάχορδη κιθάρα του μερικούς από τους ακρογωνιαίους λίθους της δισκογραφίας του Lucio Dalla, και δεν τον ακούμε απλώς: σε ένα είδος μουσικού και σκηνικού βραχυκυκλώματος, απολαμβάνουμε τον Gionata εν δράσει στο Tempio Pausania, ένα χωριό της Gallura που διαπνέεται από την παρουσία ενός άλλου θεμελιώδους Ιταλού τραγουδοποιού, του Fabrizio De André. Φυσικά, στην ταινία γίνονται αναφορές στα νυχτερινά και τα ημερολόγια, τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους της Σαρδηνίας, του Παρισιού, του Reggio Emilia, ενώ δε θα λείψουν και άλλες λιχουδιές, όπως το ακυκλοφόρητο μέχρι σήμερα αρχειακό υλικό με τον Lucio σε πρώτο πλάνο να μιλάει για «dallate» και «ghirrate» σαν να πρόκειται για φάρσες.