Μεσσηνία - Λακωνία…Αμπελώνες και κρασιά με ιστορία
Ένα οδοιπορικό στη Μεσσηνία και στη Λακωνία είναι μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα περιπλάνηση σε καστροπολιτείες, ερείπια αρχαίων πόλεων, τιρκουάζ νερά, γαλάζιες λίμνες, κρυμμένους καταρράκτες, αμφιθεατρικά χωριά, γραφικά λιμάνια, πέτρινα αρχοντικά, επιβλητικά βουνά και φυσικά πάρα πολλούς μικρούς και μεγάλους αμπελώνες.
Η ιστορία του κρασιού, συνυφασμένη με την ιστορία του τόπου, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ξεκινώντας από τη Μεσσηνία, το συναντάμε ήδη στον Όμηρο, που αναφέρεται στη γεμάτη αμπελώνες γη της Πυλίας και κατόπιν στον Παυσανία, σύμφωνα με τον οποίο ο Διόνυσος αναφώνησε για πρώτη φορά «Ευοί» δηλαδή εβίβα, δοκιμάζοντας μεσσηνιακό κρασί.
Στη δική μας σημερινή περιπλάνηση επικεντρώσαμε το ενδιαφέρον μας στο κρασί. Η περιήγησή μας στους αμπελώνες ξεκίνησε από το βορειοδυτικό τμήμα της Μεσσηνίας και για την ακρίβεια από τους γνωστούς αμπελώνες της Τριφυλίας, με οίνους προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης και συνεχίστηκε μέχρι την αμπελόεσσα Πυλία, με τους επίσης ενδιαφέροντες τοπικούς οίνους. Σε ότι αφορά στη Μεσσηνία τα περισσότερα οινοποιεία του νομού είναι συγκεντρωμένα στην περιοχή των Γαργαλιάνων. Το βασικό αμπελουργικό χαρακτηριστικό αυτών των περιοχών είναι η ευρεία καλλιέργεια ξένων ποικιλιών με πρωταγωνιστή το Cabernet Sauvignon. H διάσημη ερυθρή ποικιλία έχει προσαρμοστεί εξαιρετικά στο μεσσηνιακό έδαφος και δίνει σπουδαία κρασιά, με δυνατότητες παλαίωσης, που αποτελούν την αιχμή του δόρατος στην περιοχή και συγκαταλέγονται στις πρωτοκλασάτες ελληνικές ετικέτες. Εκτός από το Cabernet καλλιεργείται Grenache rouge, Tempranillo και Chardonnay, με επίσης ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Στην περιοχή καλλιεργούνται επίσης και κλασικές ελληνικές ποικιλίες, όπως το λευκό Φιλέρι, το Μοσχοφίλερο, ο Ροδίτης και τα ερυθρά Φωκιανό και Μαδηλαριά. Τα αποτελέσματα αν και συχνά είναι ενδιαφέροντα «σκιάζονται» από τον «άρχοντα» της ζώνης που όπως είπαμε είναι το Cabernet Sauvignon.
Κατευθυνόμενοι προς τη Λακωνία η πρώτη μας διαπίστωση είναι ότι οι περισσότεροι αμπελώνες και τα οινοποιεία βρίσκονται επίσης συγκεντρωμένα αυτή τη φορά γύρω από τη Σπάρτη και τη Μονεμβασιά. Εδώ το σκηνικό αλλάζει και το προβάδισμα παίρνουν οι ελληνικές ποικιλίες. Δεν είναι τυχαίο ότι η πόλη μαγνήτης της περιοχής, η Μονεμβασιά, έχει συνδέσει την ιστορία της με την παραγωγή ενός ιστορικού κρασιού, της Malvasia. Ο Μαλβάζιος οίνος αποτέλεσε ένα δυνατό εμπορικό χαρτί και ήταν ανέκαθεν η δυνατή συστατική επιστολή για τα κρασιά της περιοχής. Σήμερα ξαναζωντανεύει με τα κρασιά ΠΟΠ Μονεμβασιά –Μalvasia. Πρόκειται για λευκούς επιδόρπιους οίνους μεσαίας και μακράς παλαίωσης με κύριο χαρακτηριστικό τις νότες εσπεριδοειδών, λευκόσαρκων φρούτων και ορυκτών. Στη κατηγορία των λευκών ξηρών κρασιών χαρακτηριστικά είναι αυτά που προέρχονται από δυο γηγενείς ποικιλίες: τον Πετροπουλιανό (ευχάριστη, αρωματική ποικιλία με χαμηλή οξύτητα) και την ανερχόμενη Κυδωνίτσα, που ευωδιάζει κυδώνι και έχει πλούσιο στόμα. Στην περιοχή καλλιεργείται επίσης και Ασύρτικο σε μια πιο φρουτώδη εκδοχή από αυτή της Σαντορίνης. Όσον αφορά τα ερυθρά κρασιά θα δοκιμάσετε το Μαυρούδι (από την ερυθρή ποικιλία με το ίδιο όνομα), ένα βαθύ σκούρο κρασί, με έντονα αρώματα μαύρων φρούτων και πλούσιες τανίνες.
Εδώ τελειώνει η ξενάγησή μας στους αμπελώνες της νότιας Πελοποννήσου. Εμείς όμως θα συνεχίσουμε το ταξίδι μέσα από τα αρώματα και τις γεύσεις των κρασιών της Μεσσηνίας και της Λακωνίας που βάλαμε στο ποτήρι μας. Δοκιμάσαμε τα κρασιά αξιόλογων παραγωγών, τους οποίους και σας παρουσιάζουμε κάνοντας παράλληλα αναφορά στο κρασί του καθενός που ξεχώρισε στη γευσιγνωσία.
ΜΕΣΣΗΝΙΑ
ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Μετά από πολλά χρόνια εμπειρίας και εργασίας στο συνεταιριστικό οινοποιείο του νομού Μεσσηνίας, ο Δημήτρης Παναγιωτόπουλος αποφάσισε να κάνει τα δικά του κρασιά. Συνοδοιπόροι σε αυτό το εγχείρημα στάθηκαν ο φυτωριούχος πατέρας και η γεωπόνος σύζυγος. Ξεκίνησαν με 60 περιποιημένα στρέμματα αμπελώνων στον πανέμορφο Πύργο Τριφυλίας και σήμερα έχουν φτάσει τα 250 στρέμματα βιολογικής καλλιέργειας με προχωρημένες για την περιοχή ποικιλίες, όπως το Ασύρτικο, η Μαλαγουζιά και το Alicante Bouchet. H παραγωγή του κρασιού, η συντήρηση και η παλαίωση πραγματοποιείται μέσα στο κτήμα, σε ένα σύγχρονο οινοποιείο, περικυκλωμένο από τους αμπελώνες. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στα δυο διαφορετικά επίπεδα παραγωγής και να δοκιμάσει τα κρασιά. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Παναγιωτόπουλος Μαλαγουζιά 2013.
Παναγιωτόπουλος Μαλαγουζιά 2013
Π.Γ.Ε. ΤΡΙΦΥΛΛΙΑ • ΛΕΥΚΟΣ
Ποικιλία Μαλαγουζιά
Κίτρινο μεσαίου βάθους. Αρώματα τριαντάφυλλου και απήγανου που συνυπάρχουν αρμονικά, με έντονο κίτρινο φρούτο. Στόμα πλούσιο με τραγανή γεύση. Η επίγευση έχει μεγάλη διάρκεια και έντονα αρώματα.
88/100 (πολύ καλό)
www.w36.gr
ΤΣΩΛΗΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ
Το 1994 στην καρδιά του μεσσηνιακού αμπελώνα, μέσα στους Γαργαλιάνους, δημιουργήθηκε η εταιρεία Τσώλης Οινοποιητική, με σκοπό την αξιοποίηση του δυναμικού της αμπελουργικής ζώνης Μεσσηνίας. Σήμερα είναι γνωστή για τα κορυφαία κόκκινα κρασιά, που παράγει από την κυρίαρχη στην περιοχή ποικιλία Cabernet Sauvignon. Η καλλιέργεια γίνεται με έμφαση στις στρεμματικές αποδόσεις, ενώ το άρτιο οινοποιείο περιλαμβάνει χώρους ελεγχόμενης θερμοκρασίας και κλιματιζόμενη κάβα. Σημαδιακή χρονιά ήταν το 1999 όταν ανέλαβε ως επικεφαλής οινοποιός ο Φίλιππος Κούκης. Κρασιά όπως το Κ-Φτελιά και το Anny’s Animus έχουν διακριθεί επανειλημμένα σε διεθνείς διαγωνισμούς και αποτελούν εμβληματικές ετικέτες της μονάδας. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Κτήμα Φτελιά 2005 από Cabernet Sauvignon.
Κτήμα Φτελιά 2005
ΤΟΠ. ΟΙΝΟΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ • ΕΡΥΘΡΟΣ
Ποικιλία Cabernet Sauvignon
Ωρίμανση σε βαρέλι
Βαθύ κόκκινο με κεραμιδί αποχρώσεις. Εκφραστικά και κομψά αρώματα δαμάσκηνου, κόκκινων ξερών φρούτων, σοκολάτας και γλυκόριζας. Νότες μπαχαρικών και βανίλιας, σε ευγενικό φόντο δέρματος. Γενικά ένα καλό ώριμο αρωματικό σύνολο. Στόμα πλούσιο, καλά δομημένο, με γλυκύτητα και στρογγυλές τανίνες.
93/100 (εξαιρετικό)
www.intervino.gr
ΟΙΝΟΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ Α.Ε.
Η αγάπη για το αμπέλι και το μεράκι για το καλό κρασί έχει περάσει από γενιά σε γενιά σε όλη την οικογένεια Ξυγκώρου. Έτσι στις αρχές του 1998 δημιούργησαν στο κέντρο της Μεσσηνίας, στην Καλαμάτα μια πλήρη οινοποιητική μονάδα και με σκοπό την ανάδειξη του terroir της περιοχής συνδύασαν την παράδοση με τη σύγχρονη οινολογική επιστήμη. Μέχρι και σήμερα επιλέγουν αυστηρά τις καλύτερες σοδειές του αμπελώνα της Μεσσηνίας και διαθέτουν μια ολοκληρωμένη σειρά εμφιαλωμένων οίνων, που η κάθε μια καλύπτει γευστικές αναζητήσεις και απαιτήσεις. Από τα κρασιά της γευσιγνωσίας μας ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Έαρ ροζέ 2013 από Αγιωργίτικο.
Έαρ ροζέ 2013
Π.Γ.Ε. ΟΙΝΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑ • ΡΟΖΕ
Ποικιλία Αγιωργίτικο
Ιώδες με μπλε. Στη μύτη άγουρο κόκκινο φρούτο και φράουλα. Στόμα γεμάτο με καλή ισορροπία και δροσερή οξύτητα
81/100 (καλό)
www.inomessiniaki.gr
ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΔΕΡΕΣΚΟΥ
Τα μέλη της οικογένειας Δερέσκου έχουν αφοσιωθεί στην παραγωγή κρασιού από το 1994. Με έδρα το Φλόκα του Δήμου Γαργαλιάνων κοντά στην ιστορική Πύλο της νοτιοδυτικής Μεσσηνίας, αξιοποιούν τα σταφύλια των 100 ιδιόκτητων στρεμμάτων. Ο οικογενειακός αμπελώνας βρίσκεται στην τοποθεσία Αγριλιά, ένα προικισμένο ημιορεινό μέρος με μικρές και μεγάλες κλίσεις, που ευνοούν τις ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται εκεί. Τα κρασιά που προκύπτουν είναι αξιοσημείωτης ποιότητας, με αιχμή του δόρατος το ερυθρό Cabernet Sauvignon και το λευκό Chardonnay να ακολουθεί. Τα δυο κρασιά μαζί με τις υπόλοιπες ετικέτες του κτήματος εξάγονται τα τελευταία χρόνια με επιτυχία σε πολλούς προορισμούς, από το Βέλγιο μέχρι το Hong Kong. Εμείς, από τα κρασιά που δοκιμάσαμε, ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το κτήμα Δερέσκου ερυθρός 2010 από Cabernet Sauvignon.
Κτήμα Δερέσκου Ερυθρός 2010
ΤΟΠ. ΟΙΝΟΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ • ΕΡΥΘΡΟΣ
Ποικιλία Cabernet Sauvignon
Ωρίμανση σε βαρέλι
Βαθύ ερυθρό. Πληθωρικά αρώματα ώριμων κόκκινων φρούτων, σταφίδας, βανίλιας και δέρματος. Στόμα αρκετά πλούσιο, που μπαίνει γλυκά, έχει καλή ισορροπία, και ελαφρά στυφές τανίνες, που μένουν στο τελείωμα.
87/100 (πολύ καλό)
www.domainedereskos.gr
ΛΑΚΩΝΙΑ
ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ
Στις Βελιές της Λακωνίας, ο Γιώργος Τσιμπήδης το Σεπτέμβριο του 1997, υλοποίησε το όνειρο του ολοκληρώνοντας τη δημιουργία ενός πετρόχτιστου οινοποιείου. Εκεί ασχολείται με τις τοπικές ποικιλίες, για τις οποίες μάλιστα έδωσε ιδιαίτερη μάχη. Συγκεκριμένα συμμετείχε στην 12ετή μελέτη των χαρακτηριστικών των γηγενών ποικιλιών της περιοχής, τη δημιουργία πειραματικών αμπελώνων και οινοποιήσεων και στη διεξαγωγή επιστημονικών συμποσίων. Το αποτέλεσμα ήταν το 2010 να αναγνωριστεί η Malvasia, ως Προστατευόμενη Ονομασία Προελεύσεως. Στους ιδιόκτητους αμπελώνες 300 στρεμμάτων, η Οινοποιητική Μονεμβασιάς καλλιεργεί κυρίως ελληνικές ποικιλίες, όπως η Κυδωνίτσα, το Μαυρούδι και το Ασύρτικο. Τα κρασιά μπορεί κάποιος να τα γευτεί με μια επίσκεψη στο οινοποιείο ή και στο κάστρο της Μονεμβασιάς. Εμείς από αυτά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το 300 από Αγιωργίτικο και Μαυρούδι.
300 2012
Π.Γ.Ε ΛΑΚΩΝΙΑΣ • ΛΕΥΚΟ
Ποικιλίες Αγιωργίτικο - Μαυρούδι
Μεσαίου βάθους ερυθρό. Αρώματα κόκκινου φρούτου, μαρμελάδας, ζωικές νότες και μαύρο πιπέρι. Στόμα γεμάτο με μαλακές τανίνες και απαλό. Καλή επίγευση και ικανοποιητική διάρκεια.
84/100 (καλό)
www.malvasiawines.gr
ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΤΑΫΓΕΤΟΣ Γ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΑΚΟΣ
Στο διάβα για Μονεμβασιά και Μάνη βρίσκονται οι αμπελώνες και το οινοποιείο της οικογένειας του Γιώργου Θεοδωρακάκου. Τα πρώτα αμπέλια φυτεύτηκαν στις αρχές του 20 αιώνα, από τον παππού Νικόλα και σήμερα έχουν φτάσει τα 400 στρέμματα. Το βάρος της καλλιέργειας δίνεται σε τοπικές ποικιλίες, όπως η Κυδωνίτσα, η Μονεμβασιά και το Μαυρούδι, με μικρές ποιοτικές αποδόσεις, που δεν ξεπερνούν τα 800 κιλά ανά στρέμμα. Από το 2010 το οινοποιείο βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη και εξέλιξη, με σημαντικές επενδύσεις σε επέκταση και εξοπλισμό. Σήμερα, η οικογένεια Θεοδωρακάκου, εκτός από την φροντίδα της παραγωγής, ασχολείται και με την οινική εκπαίδευση στην περιοχή, εγκαινιάζοντας το πρόγραμμα "συναντήσεις οίνου και τέχνης". Στα πλαίσια αυτού του εγχειρήματος ο επισκέπτης στο οινοποιείο μπορεί να συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία του τρύγου και της παραγωγής. Εμείς από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Περίβλεπτος 2013 από Μονεμβασιά.
Περίβλεπτος 2013
Π.Γ.Ε. ΛΑΚΩΝΙΑ • ΛΕΥΚΟΣ
Ποικιλία Μονεμβασιά
Μεσαίου βάθους κιτρινοπράσινο. Έντονα και σύνθετα αρώματα εσπεριδοειδών, κίτρινων και τροπικών φρούτων, όπως βερίκοκο, πεπόνι και ανανάς, σε ένα φόντο βουτύρου. Στόμα ελαφρύ, με καλή ισορροπία και ελαφριά τραχύτητα, που του δίνει αναπάντεχη γοητεία. Καλή επίγευση, στην οποία εμφανίζεται και η οξύτητα.
84/100 (καλό)
www.estatetheodorakakos.gr
ΜΟΙΡΑΓΙΑ
Η ζωή της οικογένειας Μοιράγια είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το αμπέλι και το κρασί. Η ιστορία ξεκινάει το 1935 όταν τα αδέλφια Παναγιώτης και Βασίλης Μοιράγιας άνοιξαν στο κέντρο της Σπάρτης το πρώτο μαγαζί με αντικείμενο το εμπόριο κρασιών. Αργότερα στα τέλη του 1949 το μικρόβιο για το αμπέλι και το καλό κρασί τους οδήγησε στην αγορά ενός αμπελώνα 110 στρεμμάτων στην περιοχή Γραμμούσα. Από τότε μέχρι σήμερα παράγουν παραδοσιακά κρασιά, από τις ποικιλίες Αθήρι, Μανδηλαριά και Φωκιανό. Εμείς από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Miragias από Αγιωργίτικο.
Miragias
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΣ • ΕΡΥΘΡΟΣ
Ποικιλία Αγιωργίτικο
Μεσαίου βάθους ερυθρό. Στη μύτη καραμέλα βουτύρου και βύσσινου με νότες καφέ. Στόμα ελαφρύ και απλό με λίγες τανίνες και ελαφριά πίκρα στο τελείωμα.
75/100 (ενδιαφέρον)
www.miragiaswines.gr
Τα κρασιά δοκίμασαν οι: Δ. Κούκης, Χρ. Κυριακοπούλου, Αργ. Τσακίρης.
