Διαβάζοντας αυτό το κομμάτι, ειδικότερα αν είστε και οινόφιλος, είναι βέβαιο ότι θα σας κυριεύσει μια επιθυμία. Αν και όποτε βρεθείτε στη Βουργουνδία, να διαβείτε το κατώφλι αυτού του μυθικού Κτήματος που ακούει στο όνομα Domaine de la Romanee-Conti. Δεν θέλω να σας απογοητεύσω, αλλά για να αντιληφθείτε το τολμηρόν της επιθυμίας σας, θα σας πω ότι το «πέρασμα» αυτό είναι για τους φίλους του Διονύσου κάτι ανάλογο με εκείνο που αντιπροσωπεύει για τους αλπινιστές η κατάκτηση του Έβερεστ. Όπως εύστοχα άλλωστε παρατηρεί στο βιβλίο του «La Romanee-Conti» ο τέως Πρόεδρος του περιφερειακού συμβουλίου της Βουργουνδίας Jean-FranMois Bazin, «Το Romanee-Conti αποτελεί από κάθε άποψη έναν μοναδικό, μη συγκρίσιμο τόπο».
Μάλλον έτσι πρέπει να έχουν τα πράγματα, αφού σε ένα ποτήρι με το μαγικό (μοναδικό) κόκκινο κρασί, εκτός από το θεσπέσιο αυτό δώρο των αμπελιών, χωράνε ακόμα δέκα αιώνες ιστορίας και παράδοσης και (κατά την προσωπική μου εκτίμηση) περίπου € 2.500-3.000 που αντιπροσωπεύουν την αξία της γης που «γέννησε» το περιεχόμενο του ποτηριού. Δηλαδή, το χώρο που καταλαμβάνουν... δύο κλήματα. Πώς κατέληξα σε αυτό το νούμερο; Το σύνολο του Domaine που περιλαμβάνει Κτήματα και σε άλλες ζώνες (La Τache, Richebourg, Grands Echezeaux, Echezeaux, λίγο B#tard Montrachet και ακόμα πιο λίγο Μontrachet) καλύπτει περίπου 25 εκτάρια. Η αξία τους, υπολογίζεται στο € 1 δισ., το οποίο σημαίνει περίπου € 4 εκατ. το στρέμμα. Η τιμή του Κτήματος που παράγει το Romanee-Conti είναι σίγουρα πολλαπλά μεγαλύτερη από αυτό το ποσό-μέσο όρο.
Τι σημαίνει αυτό; Καλύτερα να αγοράσετε την Πλατεία Συντάγματος και να την κάνετε αμπέλι. Αν έχετε τα χρήματα, σίγουρα θα σας έρθει πιο φθηνά.
Ας αφήσουμε, όμως, τους λογαριασμούς και τα αστεία και ας προσπαθήσουμε να μπούμε βαθύτερα στο Κτήμα. Για να καταλάβουμε όμως τι συμβαίνει εκεί, αξίζει τον κόπο να μιλήσουμε λίγο για τη Βουργουνδία γενικότερα.
H λογική της Βουργουνδίας είναι εντελώς διαφορετική από αυτή οποιασδήποτε άλλης οινοποιητικής περιοχής, ανεξάρτητα από το αν αυτή βρίσκεται στη Γαλλία ή σε κάποια άλλη χώρα. Έχει να κάνει πρώτα απ’ όλα με την ευλάβεια και την εργατικότητα του καθολικού μοναστικού βίου. Γιατί εκεί, όπως πουθενά αλλού, οι μοναχοί, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την εισαγωγή της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποιίας, έβαλαν τα θεμέλια και έδωσαν τα διαπιστευτήρια του μεγαλείου της περιοχής. Χωρίς να παρασυρθούμε από το ενδιαφέρον που έχουν οι διάφορες μυστηριώδεις (συχνά και γύρω από το κρασί) ίντριγκες και δογματικές διαμάχες, θα αναφέρουμε μόνο τα αβαεία του Clairvaux και του Chateau, μέσα και γύρω από τα οποία υφάνθηκε η ιστορία και το μεγαλείο του βουργουνδικού κρασιού.
Τα πράγματα, όμως, δεν ήταν και τόσο εύκολα στην αρχή. Ακόμη και όταν τα κρασιά της Βουργουνδίας είχαν αρχίσει πια να έχουν τη μεγάλη φήμη τους, αυτός που θα μπορούσε να γίνει ο σημαντικότερος promoter τους, ο Καρλομάγνος, δεν έπινε ποτέ κόκκινο κρασί… για να μη λερώσει την κατάλευκη γενειάδα του!
Από τη μία, λοιπόν η εκκλησία και τα μοναστικά τάγματα, από την άλλη τα καταπληκτικά terroirs που σιγά σιγά ανακαλύπτονταν και αναγνωρίζονταν και, κερασάκι στην τούρτα, το Chardonnay και το Pinot Noir, αποτέλεσαν μια εξαιρετικά ευνοϊκή σύμπτωση μερικών ιδιαίτερα ευνοϊκών παραγόντων, και η Βουργουνδία άρχισε να γίνεται διάσημη και sought after. Kαι κάτι ακόμα: Η απίστευτη αυτή συγκυρία είναι ακόμη πιο απίστευτη, λόγω του γεγονότος ότι ο γεωργικός και αμπελουργικός κλήρος στην περιοχή είναι ασύλληπτα πιο μικρός από οποιαδήποτε άλλη αμπελουργική ζώνη του κόσμου, άρα εξ ορισμού πανάκριβος και με δυνατότητες παραγωγής πολύ μικρών ποσοτήτων κρασιού από πολύ ιδιαίτερα οικοσυστήματα.
Φανταστείτε λοιπόν τι γίνεται στα «τοσοδούλια» Grands Crus (όλα σχεδόν κοινόχρηστα), όπου κάθε σοβαρός παραγωγός αγωνίζεται να αποκτήσει μερικές μόλις ΓΡΑΜΜΕΣ από το αμπέλι. Μπορεί σήμερα να υπάρχουν τριάντα τρία Grands Crus, αλλά, παρά τον αριθμό τους και το βάρος της ποιότητας που σηκώνουν στους ώμους τους, είναι τόσο μικρά που και μετά βίας αντιστοιχούν στο 1,5% όλο κι όλο της συνολικής παραγωγής κρασιού στη Βουργουνδία. Αλλά το κρασί τους, ε, το κρασί τους εκφράζει –έστω και σε άπιαστες τιμές– ό,τι καλύτερο μπορούν να ονειρευτούν ο παραγωγός και ο οινόφιλος μαζί: τα ποιοτικά ύψη και το μεγαλείο που μπορούν να φτάσουν το Chardonnay και το απίστευτα ιδιότροπο και δύσκολο κόκκινο Pinot Noir, το οποίο είναι ωστόσο μία από τις σπουδαιότερες ερυθρές ποικιλίες σταφυλιού στον κόσμο. Κι αυτό ακόμα δηλαδή, η αναγνώριση και η «περιχαράκωση» των Grands Crus της Βουργουνδίας, ήταν από τα σημαντικότερα επιτεύγματα των μοναχών. Σε αυτόν ακριβώς το μύθο και την ιστορία της περιοχής «κολλάει» και το Romanee-Conti.
Ο μύθος
Θα το πούμε από την αρχή και χωρίς περιστροφές. Το κρασί αυτό εκφράζει στο μάξιμουμ το μύθο και το μεγαλείο των κρασιών της Βουργουνδίας, μιας περιοχής όπου ακόμη και οι πλέον πλούσιοι παραγωγοί είναι πρώτα απ’ όλα ΑΓΡΟΤΕΣ!
Σε αντίθεση με το Bordeaux, όπου ακόμη και οι ιδιοκτήτες των λιγότερο διάσημων Chateau επιμένουν να διατηρούν κάτι το «άσηπτα» αριστοκρατικό και απόμακρο στο στιλ και τη συμπεριφορά τους και να παρακολουθούν τη δουλειά στο αμπέλι και στο οινοποιείο «αφ’ υψηλού», ο Βουργουνδός οινοποιός «σκύβει» στη γη. Ακόμα και ο πιο διάσημος ιδιοκτήτης στη Βουργουνδία δεν θα διστάσει να χώσει τα χέρια του στο χώμα και τα πόδια του στη λάσπη, γιατί θέλει να έχει ενεργό μέρος σε όλες τις δουλειές της παραγωγής του κρασιού του. Κι αν στο Bordeaux έχουμε το πρότυπο του Gentleman-Γαιοκτήμονα, στη Βουργουνδία υπάρχει η καθημερινότητα του Αγρότη.
Αν ωστόσο σήμερα είναι γνωστά τα «μυστικά» και οι ιδιαιτερότητες των καλών κρασιών της Βουργουνδίας, ο μύθος του Romanee-Conti ξακολουθεί να υπάρχει και οφείλεται κατά πολύ στο ότι στην περίπτωσή του τα μυστικά και οι ιδιαιτερότητές του είναι σχεδόν αδύνατο να φτάσουν στον μέσο οινόφιλο. Η μοναδική λύση που έχει είναι να ονειρεύεται την έστω και για μια φορά στη ζωή του απόλαυση ενός ποτηριού από τα κρασιά του Domaine και να μαθαίνει όλο και περισσότερα πράγματα για την ιστορία του μυθικού Κτήματος και των μεγάλων κρασιών του. Σκεφθείτε μονάχα ότι στις 22 Μαΐου του 2007, ένα κιβώτιο με Romanee-Conti του 1985 πουλήθηκε σε δημοπρασία από τους Christie’s της Νέας Υόρκης στην απίστευτη τιμή των $ 237.000. Αυτό είναι το αποτέλεσμα, αλλά και μία από τις αιτίες συντήρησης του μύθου. Ενός μύθου που ξεκίνησε το 12ο αιώνα και συνεχίζει την αδιατάραχτη πορεία του μέχρι σήμερα.
Το domaine
Δεν είναι λίγοι οι αμπελουργοί και οι οινοποιοί που λατρεύουν το Pinot Noir και έχουν πρότυπο τους την «ερμηνεία» που του προσφέρει η Βουργουνδία, αλλά ονειρεύονται κιόλας να εισβάλουν μέσα στην άγρια νύχτα στα αμπέλια του Domaine de La Romanee-Conti και να «απαλλοτριώσουν» φυτά και κλώνους που θα τους επιτρέψουν να φυτέψουν «ΤΟ» αμπέλι και να φτιάξουν το κρασί των ονείρων τους. Ασφαλώς και όλοι τους σχεδόν είναι Νεοκοσμίτες, γιατί πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι παρά τις ευγενέστατες φιλοδοξίες τους για παραγωγή Pinot Noir υψηλής ποιότητας και τα όνειρά τους για παράνομες εισβολές, ξεχνούν πως ο Θρύλος του Romanee-Conti είναι στο πιο μεγάλο μέρος του αποτέλεσμα του terroir. Κάτι που δεν θα βρεθεί πουθενά, μα πουθενά αλλού!
Το Domaine de La Romanee-Conti αποτελείται, οινοποιεί και παράγει κρασιά μόνο από αμπελώνες Grands Crus: δύο αποκλειστικά δικούς του (La Romanee-Conti, La Tache) και πέντε από τα μεγάλα αμπέλια που «μοιράζεται» με άλλους παραγωγούς (Roman,e Saint Vivant, Richebourg, Grands Echezeaux, Echezeaux και το λευκό Le Montrachet). Είναι γνωστό ότι για να έχεις ΜΙΑ ΜΟΝΟ φιάλη από το αμύθητης σπανιότητας και πανάκριβο αυτό κρασί, είσαι υποχρεωμένος να αγοράσεις ένα κιβώτιο 12 φιαλών, από τις οποίες οι έντεκα αντιστοιχούν στα υπόλοιπα κρασιά του Κτήματος και η δωδέκατη αποτελεί το «θείο δώρο».
Όλα τα αμπέλια είναι συγκεντρωμένα γύρω από το σπουδαίο χωριό Vosne Roman,e, Ονομασία Προέλευσης διάσημη και φημισμένη περιοχή για τα φινετσάτα και εύσωμα κρασιά της. Η μέση ηλικία των αμπελιών είναι 44 χρόνια και καλλιεργούνται μόνο βιολογικά. Μερικά όμως στρέμματα στο La Tache και στο Grands Echezeaux καλλιεργούνται βιοδυναμικά, ενώ για να αποφευχθεί το «πάτημα» της γης, η χρήση των τρακτέρ είναι αυστηρά απαγορευμένη και για το όργωμα χρησιμοποιούνται μόνο άλογα. Οι στρεμματικές αποδόσεις είναι απίστευτα χαμηλές, μόλις 25 λίτρα μούστου το στρέμμα! Με άλλα λόγια, χρειάζεται ο μούστος τριών πρεμνών για την παραγωγή μίας και μόνο φιάλης Romanee-Conti,...
Στην οινοποίηση δεν υπάρχει η παραμικρή επέμβαση, τα σταφύλια μάλιστα δεν αποβοστρυχώνονται και μπαίνουν στη δεξαμενή για οινοποίηση με τα κοτσάνια τους. Η οινοποίηση είναι τελείως φυσική, πεντακάθαρη, και διαρκεί πάρα πολύ καιρό, γίνεται μάλιστα σε αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες. Η παραμονή στις δεξαμενές για ζύμωση και εκχύλιση («cuvaison») διαρκεί οπωσδήποτε ένα μήνα. Δεν υπάρχει το παραμικρό φιλτράρισμα των κρασιών, ώστε να διατηρηθεί στο ακέραιο το αρωματικό και γευστικό δυναμικό τους, ενώ κολλάρισμα γίνεται μόνο όταν είναι αναγκαίο και πάντοτε με ασπράδια αυγού. Για την παλαίωση χρησιμοποιούνται ΜΟΝΟ και ΠΑΝΤΑ 100% καινούρια βαρέλια από ξύλο δρυός του δάσους Troncais, ενώ η ίδια η παλαίωση διαρκεί 16-20 μήνες-ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εσοδείας.
Η μαγεία
Γευστική δοκιμή των κρασιών του Domaine 2002:
1. Echezeaux
Ανοιχτό και αρωματικό στην όσφρηση, με αρκετές δόσεις ευχάριστης πικάντικης «νοστιμιάς». Γοητευτικό άρωμα που σε αφήνει να μαντέψεις μια πολύ εκφραστική και πικάντικη δομή. Συμπυκνωμένο στο στόμα, με πανταχού παρούσα την τόσο γοητευτική πικάντικη διάσταση. Καλή οξύτητα που προσφέρει φρεσκάδα στην επίγευση. Εξαιρετική αρμονία και πάρα πολύ μεγάλες προοπτικές για το μέλλον.
2. Grands Echezeaux
Απίστευτα αρωματικό και πολύ πλούσιο, με έξοχα καλοσχηματισμένο και πικάντικο φρούτο. Ώριμο, με τσιμπήματα σοκολάτας και πίσσας. Στο στόμα προσφέρει μια λατρευτά μυώδη και σφιχτοδεμένη δομή, η οποία ενισχύεται από τις στιβαρές ταννίνες και την καλή οξύτητα. Η γενική εντύπωση, ωστόσο, δείχνει ότι η συμπύκνωση συνοδεύεται από κομψότητα. Ένα μεγάλο κρασί.
3. Romanee Saint Vivant
Καλοδομημένο και σφιχτό άρωμα. Κυρίως γήινο και πικάντικο, με σαγηνευτικούς τόνους υπόγειας βλάστησης. Το φρούτο ορίζει το φόντο του αρώματος από τα παρασκήνια. Σφιχτό και ιδιαίτερα νόστιμο, η γεύση του παρουσιάζει πολύ καλή συμπύκνωση και διαθέτει πολύ καλή οξύτητα. Είναι όμως ακόμα κάπως σφιχτό και απρόσιτο, με στιβαρότατες ταννίνες.
4. Richebourg
Όμορφα αρωματισμένο και εξωστρεφές, με λαμπερό άρωμα κόκκινων φρούτων. Σαν να περιβάλλεται από ένα πολύ αιθέριο συννεφάκι μπαχαρικών. Πολυσύνθετες και σαγηνευτικές αρωματικές εντυπώσεις. Η γεύση είναι συμπυκνωμένη, με προφανή τα εξωστρεφή χαρακτηριστικά του κόκκινου φρούτου, συνοδεύεται όμως κι από έναν υπαινιγμό πιπεράτης φυτικότητας και αρωματικών βοτάνων. Ωραία δομή και καλή οξύτητα. Μεγάλο βάθος γευστικών χαρακτηριστικών και μακρύτατη επίγευση. Σπουδαίο.
5. La Τache
Πολύ εξωστρεφές και σαγηνευτικό άρωμα, με κυρίαρχα κατ’ αρχάς τα κόκκινα φρούτα. Υπαινίσσεται όμως και ένα πικάντικo «στρώμα», όπου αναπαύονται νότες πίσσας. Έντονα φρουτώδης γεύση, φρεσκαρισμένη από τη δροσερή οξύτητα. Πολύ ωραίος και σωστός πλούτος αναπτύσσονται στο στόμα, με πικάντικη ταννική δομή κάτω από το «φωτεινό» φρούτο. Το φρούτο υπερέχει στη συνολική εντύπωση, χωρίς αυτό να εμποδίζει σε τίποτα τις μεγάλες 17,361 ότητα και τη sophistication του. Κόκκινα φρούτα όλων των ειδών με ένα εκλεπτυσμένο και ραφινάτο υπόστρωμα πίσσας, λίγο σοκολατένιο πλούτο και ένα αξιαγάπητο ολόφρεσκο «τσίμπημα» από μπαχαρικά και μυριστικά βότανα. Το άρωμα είναι βαθύ και πλούσιο, σχεδόν «γλυκό». Ιδιαίτερα συμπυκνωμένη γεύση, με πολύ ωραία πικάντικη δομή, γενναιόδωρο φρούτο και καλή οξύτητα. Το φρούτο στο στόμα προσφέρει κι ένα γήινο, mineral υπόστρωμα. Πολύ συμπυκνωμένο, με σφιχτή δομή και αρκετό πλούτο. Μακρύτατη επίγευση και ιδιαίτερα κομψή εντύπωση τελειώματος. Μεγάλο κρασί, με τεράστιες δυνατότητες παλαίωσης.
Μια ιστορία δέκα αιώνων
Η ιστορία ξεκινάει από τα μέσα του 11ου αιώνα, με το ευρύτερο Domaine να αποτελεί ιδοκτησία του προσευχητήριου του Vergy. Τέσσερις αιώνες αργότερα, το αρχικό Kτήμα χωρίζεται στα τέσσερα και το ένα απ’ αυτά, το Clou des Cinq Journaux (το μελλοντικό Roman,e-Conti) αλλάζει διαδοχικά αρκετούς ιδιοκτήτες, μέχρι τις 18 Ιουλίου 1760. Είναι η ημερομηνία που ο μελλοντικός κόμης του Conti, o Louis FranMois de Bourbon αγοράζει το Kτήμα από τον Andr ΄e de Croonembourg έναντι 80.000 λιρών, στις οποίες προστέθηκαν ακόμα 12.000 λίρες για «αέρα».
Η τιμή αυτή ήταν ένα ρεκόρ για την εποχή της, όπως ρεκόρ αξίας αποτελεί και η σημερινή τιμή του Κτήματος. Το Domaine κατασχέθηκε αμέσως μετά την επανάσταση του 1789. To 1870 αγοράζεται από έναν ισχυρό και πλούσιο οινέμπορο της περιοχής, τον Jean Marie Duvault-Bloohet, και το 1912 από κληρονομιά σε κληρονομιά και μέσα από μια σειρά ενδοοικογενειακών μεταβιβάσεων καταλήγει στα χέρια της Marie Dominique Gaudin de Vilaine και σε ένα άλλο μέλος της οικογένειας, το οποίο μεταβίβασε το 1942 τα μερίδιά του σε έναν άλλο μεγάλο οινέμπορο και παραγωγό, τον Henri Leroy. Σήμερα, οι δύο αυτές οικογένειες εξακολουθούν να είναι ιδιοκτήτες του Domaine de la Romanee-Conti,. Η οικογένεια Vilaine κατέχει το 50%, η Lalou Bize Leroy το 25% και ο ανιψιός της τελευταίας Henry-Frederic Roch το υπόλοιπο 25%.
