Γνώρισα τον Γιάννη Χαλικιά πριν από χρόνια, σαν ιδιοκτήτη του δικτύου διανομής Santa Maura. Στην πορεία, εξελίχθηκε σε παθιασμένο οινοπαραγωγό, αναλαμβάνοντας με τον ξάδερφο και συνέταιρό του στη Santa Maura τους Αμπελώνες Αντωνόπουλου. Πριν μερικές εβδομάδες, ακολουθώντας την καρδιά του, αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στους Αμπελώνες Αντωνόπουλου, εγκαταλείποντας την εταιρεία διανομής.
Τον συνάντησα ένα κυριακάτικο πρωινό στη Νέα Μάκρη, κοντά στο εξοχικό του. Έφτασε με το ποδήλατό του και η χαλαρή μας κουβέντα ξεκίνησε. Θέμα της –τι άλλο;– το ελληνικό κρασί: τα προβλήματά του, οι ευκαιρίες του, η θέση του στο εστιατόριο και φυσικά τα σχέδια του ίδιου για το μέλλον και οι κινήσεις του στο παρόν.
Το πάθος του Γιάννη Χαλικιά είναι προφανές όταν τον ακούς να μιλά. Το πρόσωπό του λάμπει όταν αναφέρεται στους Αμπελώνες Αντωνόπουλου και ακόμη περισσότερο σε κάποια από τα αγαπημένα του κρασιά, όπως το Gris de Noir.
«Αυτό το κρασί μπορεί να έχει εμπορική επιτυχία, αλλά πιστεύω ότι δεν έτυχε της αναγνώρισης που του αξίζει από δημοσιογράφους και sommeliers. Είναι αληθινό άλμα για το Μοσχοφίλερο και τη Μαντινεία» μου λέει και προσυπογράφω. Άλλωστε, με τη Μαντινεία ξεκίνησε ουσιαστικά η λαμπρή πορεία του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου στο ελληνικό κρασί.
Τον ρωτάω για το ελληνικό κρασί και την ανάγκη για δημιουργία «μεγάλων κρασιών» που θα παίξουν ρόλο ατμομηχανής για ολόκληρο τον ελληνικό οινικό χώρο και απαντά: «Αυτή τη στιγμή είμαστε έτοιμοι και σε πολύ λίγα χρόνια θα παρουσιάσουμε στην αγορά τη δική μας πρόταση γι’ αυτό που ονομάζεις “μεγάλο κρασί”. Και είμαι βέβαιος ότι το ίδιο θα κάνουν και ορισμένοι ακόμη γνωστοί παραγωγοί». Έχει πάρει πλέον φόρα και συνεχίζει: «Υπάρχει μια ραγδαία άνοδος στην ποιότητα του ελληνικού κρασιού και στις επενδύσεις που γίνονται, ενώ έχει έρθει και η αναγνώριση από το εξωτερικό – ακόμη κι αν δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει καλά καλά. Τις προάλλες μιλούσα με έναν πολύ σημαντικό Αμερικανό αγοραστή και κατάλαβα ότι η –πολύ καίρια– αγορά των Η.Π.Α. διψά για τα κρασιά μας και ειδικά για τα “μεταλλικά”, “αυστηρά” λευκά που δεν περνούν από βαρέλι».
Η αγορά του κρασιού και η θέση του στο εστιατόριο
Μοιραία, η κουβέντα στρέφεται στην εγχώρια αγορά του κρασιού και ο Γιάννης Χαλικιάς σχολιάζει –και με καυστική διάθεση– την κατάσταση: «Κατά την άποψή μου, αυτή τη στιγμή υπάρχει πρόβλημα στην αγορά του κρασιού στην Ελλάδα. Τα σημερινά δίκτυα διανομής είναι έμπειρα και έχουν ουσιαστικά στήσει στην Ελλάδα μια αγορά κρασιού μικρής παραγωγής. Θα πρέπει όμως να επικεντρωθούν στους βασικούς οινοπαραγωγούς που έχουν στο portfolio τους και να κάνουν ουσιαστική δουλειά προώθησης για τον καθένα, όπως στο παρελθόν. Είναι δε σαφές ότι με την ανάπτυξη της αγοράς πρέπει να δημιουργηθούν και νέα, πιο ευέλικτα και μικρά δίκτυα. Εξάλλου, και οι παραγωγοί θα πρέπει να εμπιστευτούν τα δίκτυα και να αφήσουν το marketing και την προώθηση των κρασιών τους σε αυτά». Και οι μεγάλες εταιρείες που εισβάλλουν στο χώρο του κρασιού; «Εγώ δεν πιστεύω σ’ αυτές. Δεν ξέρουν το κρασί, δεν το νιώθουν. Φοβάμαι ότι, χάρη στον προσανατολισμό τους στο “σκληρό” αλκοόλ, τελικά θα κάνουν κακό στο κρασί, θα το “βαλτώσουν”».
Η συζήτηση προχωρά, με αναπόφευκτες γκρίνιες για κάποια πράγματα –off the record βέβαια– και φτάνουμε στο φυσικό χώρο του κρασιού, το εστιατόριο. Άλλωστε, ο Γιάννης Χαλικιάς έχει άποψη όχι μόνο γιατί είναι οινοπαραγωγός με κρασιά που κάνουν φοβερή καριέρα στα ελληνικά εστιατόρια ή επειδή υπήρξε έμπορος, αλλά και γιατί είναι και ο ίδιος πελάτης και παθιασμένος καταναλωτής γεύσεων και κρασιών. «Κοίταξε να δεις Πάνο», μου λέει, «εμένα με ενδιαφέρει ο κόσμος να πίνει καλό κρασί. Ακόμα κι αν είναι house wine ή χύμα – δεν με νοιάζει. Αν κάποιος νέος καταναλωτής πιει καλό κρασί, θα θέλει να ξαναπιεί.
Πρέπει όλοι μας να προσπαθήσουμε να γίνει το κρασί πιο προσιτό στο ελληνικό εστιατόριο. Εγώ το δηλώνω: θα διευκολύνω όσο μπορώ τον εστιάτορα που θα αποφασίσει να κάνει σοβαρή δουλειά με το κρασί και να το κοστολογήσει πιο προσιτά. Είναι, για παράδειγμα, πολύ σημαντική η πρωτοβουλία του “Milos” που έριξε τις τιμές των κρασιών του και πουλά το Chardonnay Αντωνόπουλος στα € 32 ή την Ιδιωτική Συλλογή στα € 20. Με τέτοιες τιμές δεν το σκέφτεσαι να ανοίξεις και δεύτερο μπουκάλι. Έτσι, ο καταναλωτής όχι μόνο πίνει περισσότερο, αλλά το ευχαριστιέται και πιο πολύ, γιατί μπορεί να δοκιμάσει διάφορα κρασιά στη διάρκεια ενός γεύματος».
Οι Αμπελώνες Αντωνόπουλου
Η κουβέντα κατευθύνεται καιρός πια προς τα «του οίκου του», το παρελθόν και το παρόν της εταιρείας του.
«Οι Αμπελώνες Αντωνόπουλου είναι δημιούργημα του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου, ενός ανθρώπου που πίστεψε στο εξαιρετικό ποιοτικό δυναμικό του εδάφους της Πελοποννήσου και ειδικότερα της ορεινής και ημιορεινής Αχαΐας, συντείνοντας στην ανάδειξή τους σε ζώνες παραγωγής οίνων ανωτέρας ποιότητας. “Η ποιότητα και το πνεύμα ενός κρασιού δεν επιβάλλεται αλλά υποβάλλεται” ήταν η κυρίαρχη ιδεολογία του Κωνσταντίνου, την οποία υποστήριξε μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής του. Το όραμά του αναλάβαμε να συνεχίσουμε μαζί με τον ξάδερφό μου Νίκο Χαλικιά το 1994, με την πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν μυστικά στην παραγωγή ενός κρασιού, αλλά μόνο η αποδοχή της πρόκλησης και η θέληση να προχωράς συνέχεια μπροστά», λέει ο Γιάννης Χαλικιάς και συνεχίζει: «Σήμερα, οι Αμπελώνες Αντωνόπουλου εκμεταλλεύονται 750 στρέμματα αμπελώνων στην Πελοπόννησο.
Από αυτά, τα 230 στρέμματα είναι ιδιόκτητα και τα υπόλοιπα 520 ανήκουν σε αμπελουργούς που συνεργάζονται μόνιμα με την εταιρεία εδώ και πολλά χρόνια, ακολουθώντας τις καλλιεργητικές οδηγίες των γεωπόνων μας. Η παραγωγή των αμπελώνων είναι απολύτως ελεγχόμενη και δεν ξεπερνά τα 900 κιλά ανά στρέμμα. Από τους ιδιόκτητους αμπελώνες μας, τα 130 στρέμματα βρίσκονται στην περιοχή Δεμέστιχα Αχαΐας, σε υψόμετρο 850 μέτρων και τα 100 στην περιοχή Βασιλικό Αχαΐας, σε υψόμετρο 110 μέτρων. Από τους συμβαλλόμενους με την εταιρεία αμπελώνες, τα 50 στρέμματα βρίσκονται στην Περιστέρα Αχαΐας, τα 30 στην περιοχή Μωραΐτικα Αχαΐας, τα 160 στην περιοχή της αρχαίας Ήλιδας του νομού Ηλείας και τα υπόλοιπα 280 στην περιοχή Αγιωργίτικα του νομού Αρκαδίας.
»Βασικό κοινό χαρακτηριστικό όλων των αμπελώνων είναι η εξαιρετική ποιότητα του εδάφους. Στο νομό Αχαΐας, όπου καλλιεργούνται οι εκλεκτές ποικιλίες σταφυλιού Ροδίτης, Λαγόρθι, Σανταμεριάνα, Ασπρούδες, Μαυροδάφνη, Βερτζαμί, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling, Merlot, Syrah, Cabernet Sauvignon και Cabernet Franc, τα εδάφη είναι αμμοαργιλώδη και αμμοαργιλοπηλώδη, στην Ηλεία αμμώδη και στην Αρκαδία, όπου καλλιεργείται η αρωματική ποικιλία Μοσχοφίλερο, τα εδάφη είναι αργιλοπηλώδη. Τώρα, ένας νέος αμπελώνας 150 στρεμμάτων στα Δεμέστιχα Αχαΐας και σε υψόμετρο 850 μέτρων είναι έτοιμος να μας δώσει τους καρπούς δύο γνωστών ποικιλιώντης περιοχής (Λαγόρθι και Μοσχάτο Ρίου), ενώ στην ίδια περιφέρεια δημιουργείται ένας ακόμη αμπελώνας 150 στρεμμάτων. Με κυρίαρχο ενδιαφέρον τη διατήρηση των ελληνικών ποικιλιών, την παρακολούθησή τους και την ανάδειξή τους, οι Αμπελώνες Αντωνόπουλου στοχεύουν στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων τους».
Στην τελευταία μου ερώτηση για το πού θα επικεντρωθεί στο άμεσο μέλλον, μου αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή ετοιμάζει ένα επισκέψιμο οινοποιείο στο Βασιλικό και προχωρά σε συνεχείς μελέτες κλώνων για τις ποικιλίες σταφυλιού που καλλιεργεί, αλλά και σε αναμπελώσεις.
Οι Αμπελώνες Αντωνόπουλου σήμερα παράγουν μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ελληνικά κρασιά και όλα δείχνουν ότι έχουμε πολλά ακόμη να περιμένουμε από τον Γιάννη Χαλικιά.
Τα κρασιά των Αμπελώνων Αντωνόπουλου
Μια μεγάλη και πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή από ετικέτες παράγεται από τους Αμπελώνες Αντωνόπουλου.
Όλες είναι εξαιρετικά δείγματα της ποικιλίας και της κατηγορίας τους, εγώ όμως θα ξεχωρίσω το πληθωρικό, βαρελάτο, σχεδόν καλιφορνέζικης λογικής Chardonnay, το πιο αυστηρό και ιδιαίτερα τυπικό Γεροντόκλημα Ρεματιάς Sauvignon Blanc με την τραγανή οξύτητα και το υπέροχο Gris de Noir που, κατά την άποψή μου, δείχνει πού μπορεί να φτάσει το Μοσχοφίλερο.
Από τα κόκκινα, ξεχωρίζω το εμβληματικό Cabernet Νέα Δρυς, που είναι σταθερά ένα από τα κορυφαία Cabernet Sauvignon της Ελλάδας, και το εξαιρετικό και πολύ πυκνό Γεροντόκλημα Ρεματιάς Βερτζαμί που όσο περνούν τα χρόνια δικαιώνει τον Γιάννη Χαλικιά, καθώς από την αρχή το είχε στην καρδιά του.
