Θυμάστε σε πόσες ταινίες οι δευτερεύοντες ρόλοι μάς έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση και μας έγιναν και πιο συμπαθείς από τους πρωταγωνιστικούς; Έχετε σκεφτεί πίσω από κάθε μεγάλο στρατηγό, πόσοι σπουδαίοι αξιωματικοί καθόρισαν την τύχη κάποιας μάχης; Τελικά, πίσω από τα μεγάλα ονόματα με τις φωτεινές επιγραφές και τα μεγάλα αφιερώματα στις εγκυκλοπαίδειες και σε κάθε λογής έντυπο, τι γίνεται με όλους τους υπόλοιπους; Στον κόσμο του κρασιού το φαινόμενο των μεγάλων ονομάτων είναι πολύ έντονο.
Η απαρίθμηση, ακόμα και από τους πιο καλά ενημερωμένους ερασιτέχνες του κρασιού, των οινοπαραγωγικών περιοχών του παλαιού κόσμου δύσκολα ξεπερνάει τις οκτώ ή εννέα. Αν πάλι πάμε σε ονομασίες προέλευσης, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο μπερδεμένα.
Πάντως το σίγουρο είναι ένα: Κρασί δεν παράγεται μόνο στο Μπορντό, τη Βουργουνδία και την Τοσκάνη, και βέβαια εκτός από Rioja, Chianti, Margaux, Hermitage και Pouilly Fum,, υπάρχουν δεκάδες μεγάλα κρασιά που βγαίνουν σε άγνωστες για τους περισσότερους περιοχές. Το γιατί δεν είναι διάσημα σαν κάποια άλλα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, πάντως σίγουρα όχι λόγω της ποιότητας. Ο Sir John Gielgud δεν είχε ποτέ πρώτο ρόλο σε κινηματογραφική ταινία.
Θα τολμούσε όμως κανείς να πει ότι δεν ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους ηθοποιούς του κινηματογράφου;
Η πιο διάσημη λιλιπούτεια ονομασία προέλευσης είναι σίγουρα το Romanee Conti στη Βουργουνδία. Δεν είναι όμως η μοναδική «μικρή» ονομασία προέλευσης που παράγει πολύ μεγάλα κρασιά.
Στην κοιλάδα του Λίγηρα, στη βόρεια όχθη του και λίγα χιλιόμετρα νότια της Anger, βρίσκονται οι Savennieres. Στην περιοχή αυτή υπάρχει μια μικροσκοπική ονομασία προέλευσης που παράγει ένα από τα πιο σπουδαία λευκά ξηρά κρασιά στον κόσμο: το Coulee de Serrant. Ο αμπελώνας αυτός πρωτοφυτεύτηκε τον 12ο αιώνα από κιστερκιανούς μοναχούς. Ο ιδιοκτήτης του είναι ο Nicolas Joly. Η ποικιλία είναι 100% Chenin Blanc και η στρεμματική απόδοση είναι μόλις 180-200 κιλά. Τα αμπέλια είναι ηλικίας περίπου πεντήντα ετών. Το αποτέλεσμα είναι ένα μοναδικό λευκό κρασί με εξαιρετική οξύτητα και δύναμη, μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης, πλούσια αρώματα εσπεριδοειδών, μήλου, τζίντζερ και χαμομηλιού.
Ο Joly είναι παθιασμένος με τη βιοδυναμική καλλιέργεια, και λέει ότι το να φτιάχνεις Chenin Blanc είναι σαν να μεγαλώνεις ένα πολύ δύσκολο παιδί. Τα δικά του τα παιδιά πάντως είναι κάθε χρόνο και καλύτερα. Ένα άλλο μεγάλο και αρκετά ξεχασμένο κρασί από τον Λίγηρα, πάλι από τη δύσκολη ποικιλία Chenin Blanc, είναι το γλυκό Bonnezeaux. Είναι ένα από τα μεγάλα γλυκά κρασιά της Γαλλίας που όπως και τα διάσημα ξαδέρφια του στο Sauternes οφείλει τη γλυκιά γεύση του στη Βοτρυίτιδα. Βρίσκεται στη νότια όχθη του Λίγηρα, στις όχθες του παραπόταμού του Layon, κοντά στην πόλη Thouarce.
Τα κρασιά είναι πλούσια και πολύπλοκα, με μεγάλες δυνατότητες παλαίωσης. Τα αρώματά τους εξελίσσονται για περισσότερα από δέκα χρόνια και το αποτέλεσμα είναι ένα γλυκός συνδυασμός από ξερά και καραμελωμένα φρούτα, ψημένα αμύγδαλα, μέλι και πολύτιμο ξύλο. Η παραγωγή όλης της περιοχής δεν ξεπερνάει τους 200 τόνους το χρόνο και ένας από τους καλύτερους παραγωγούς είναι το ιστορικό Chateau de Fesles.
Στην κοιλάδα του Ροδανού υπάρχει άλλη μία μικροσκοπική ονομασία προέλευσης, η οποία μάλιστα είναι μία και μοναδική ιδιοκτησία: το Chateau Grillet. Ο αμπελώνας υπάρχει από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Τον 17ο και τον 18ο αιώνα αναφέρεται από πολλούς λάτρες του κρασιού για το υψηλής ποιότητας κρασί του. Η ποικιλία είναι 100% Viognier όπως στο κοντινό του Condrieu και έγινε ξεχωριστό AOC το 1936.Το μέγεθός του δεν ξεπερνάει τα τριάντα στρέμματα. Το κρασί είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός δύναμης, εξωτικών φρούτων, βερίκοκου αλλά και ανοιξιάτικων λουλουδιών. Ένα μεγάλο, δύσκολο και αρκετά ακριβό βέβαια κρασί.
Στο μεσογειακό νότο της Γαλλίας, στην πανέμορφη Προβηγκία, υπάρχει ένα μέρος όπου όλες οι συνθήκες είναι ιδανικές για την παραγωγή εξαιρετικού κρασιού: το Bandol. Είναι από τα πρώτα μέρη στη Μεσόγειο, όπου καλλιεργήθηκαν αμπέλια από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Τη φήμη του την οφείλει σε μία και μόνο ποικιλία σταφυλιών: το Mourverdre. H καταλάνικη αυτή ποικιλία, που ωριμάζει πολύ αργά, δίνει κρασιά με πολύ καλής ποιότητας ταννίνες. Αυτό σημαίνει κρασιά με μεγάλες δυνατότητες παλαίωσης. Τον 18ο αιώνα υπήρχε τεράστια ζήτηση για Bandol και οι εξαγωγές ξεπερνούσαν τους 6.000 τόνους το χρόνο. Στο Bandol από το 1941 που έγινε AOC υπάρχουν αφοσιωμένοι παραγωγοί που ορκίζονται στην ποιότητα της ποικιλίας τους και δεν υποχώρησαν στις εύκολες λύσεις των διάσημων ποικιλιών.
Μόνοι τους έβαλαν όριο τα 400 κιλά ανά στρέμμα και τα οκτώ χρόνια στην ηλικία των νέων αμπελιών για την παραγωγή κρασιού. Επίσης είναι υποχρεωτική η παλαίωση για δεκαοκτώ μήνες σε βαρέλια. Στην περιοχή υπάρχουν περίπου πενήντα παραγωγοί και πέντε συνεταιρισμοί, οι οποίοι αποτελούν τους καλύτερους εγγυητές για το μέλλον των κρασιών. Επίσης παράγεται και υψηλής ποιότητας ροζέ με απίστευτο στιλ και μοναδική προσωπικότητα.
Στην άλλη άκρη της μεσογειακής Γαλλίας, κοντά στα ισπανικά σύνορα και κάτω από τα Πυρηναία, υπάρχει η όμορφη πόλη Banyuls sur Mer. Εδώ παράγεται ένα γλυκό κρασί που έχει τις ρίζες του στον 13ο αιώνα. Τότε η πόλη ανήκε στο Βασίλειο της Mallorca. Το 1285 ο γιατρός Arnaldus de Villanova ακολουθώντας μια αραβική συνταγή, έκανε την πρώτη απόσταξη από κρασί. Κατόπιν ανακάλυψε ότι προσθέτοντας αλκοόλ από την απόσταξη σε κρασί που ζύμωνε, σταματούσε η ζύμωση και το αποτέλεσμα ήταν ένα γλυκό κρασί. Αυτή ήταν η γέννηση των vin doux naturel (VDN).
Η κύρια ποικιλία είναι το Grenache Noir. Το κρασί παλαιώνει σε ξύλινα βαρέλια των 600 λίτρων εκτεθειμένα σε ανοιχτό χώρο. Η οξείδωση του κρασιού δημιουργεί αυτά τα εξαιρετικά πολύπλοκα αρώματα, καφέ, σταφίδας, σύκων, καραμέλας, ξερών καρπών και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο ευτυχής που το δοκιμάζει. Πίνονται σχετικά παγωμένα, συνοδεύουν άψογα μπλε τυριά αλλά και σοκολάτα.
Στην Ιταλία τα διάσημα κόκκινα κρασιά είναι βέβαια τα Chianti, τα Brunello, τα Barolo και τα Barbaresco. Στο Veneto όμως, την επαρχία της Verona, υπάρχουν οι περιοχές Soave και Valpolicella. Οι ποικιλίες της περιοχής είναι οι Corvina, Rondinella και Molinara. Κάποιες ποσότητες αφήνονταν να σταφιδιάσουν μέχρι τον Ιανουάριο σε ξύλινα ράφια με τη βοήθεια του κρύου αέρα. Το κρασί που έβγαινε από αυτά τα πλούσια σε σάκχαρα σταφύλια ήταν ένα γλυκό κρασί, το Recioto della Valpolicella. Tη δεκαετία του ’50 όμως ανακάλυψαν ότι κάποιες φυσικές ζύμες της περιοχής μπορούσαν να ζυμώσουν μέχρι τέλους αυτά τα υπερώριμα σταφύλια.
Έτσι, προέκυψε ένα ξηρό κόκκινο κρασί με υψηλό αλκοολικό βαθμό και πολύπλοκο χαρακτήρα, το Amarone della Valpolicella. Το όνομά του προέρχεται από το amaro, που σημαίνει ξηρό και πικρό. Είναι ένα δύσκολο κρασί, κάτι ανάμεσα σε Barolo και Port, που σήμερα ανταγωνίζεται σε φήμη ακόμη και αυτό το Chianti. Είναι ένα κρασί που μπορεί να συνοδεύσει πλούσια πιάτα όπως κυνήγια και δυνατά τυριά, αλλά μπορεί να είναι και ένα σπουδαίο after dinner κρασί. Σίγουρα σε λίγα χρόνια θα ανήκει και αυτό στο πάνθεον των μεγάλων κόκκινων κρασιών του κόσμου.
Η τρίτη μεγάλη οινοπαραγωγός χώρα του λεγόμενου παλαιού κόσμου είναι η Ισπανία, διάσημη για τη Rioja της. Βορειοδυτικά όμως υπάρχει μια περιοχή που βγάζει μεγάλα κρασιά: η Castile-Leγn. Στην περιοχή αυτή υπάρχουν δύο σπουδαίες D.O. Η Ribera del Duero, που έγινε D.O. το 1982, βγάζει κρασιά με βαθύ κόκκινο χρώμα, πλούσιο φρούτο και μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης. Οι κύριες ποικιλίες είναι οι Tempranillo, όπου πρέπει να συμμετέχει τουλάχιστον κατά 75%, Garnacha, Cabernet Sauvignon, Merlot και Malbec. Τα μεγάλα αστέρια του ισπανικού αμπελώνα σίγουρα θα έρχονται από αυτή την περιοχή τα επόμενα χρόνια.
Η άλλη περιοχή είναι η Rueda, που είναι η πρώτη D.O. αποκλειστικά για λευκά κρασιά. Η βασική ποικιλία είναι το Verdejo και είναι η μεγάλη ελπίδα της Ισπανίας για μοντέρνα, υψηλής ποιότητας, φρουτώδη λευκά κρασιά.
Αυτές ήταν λίγες από τις μεγάλες άγνωστες περιοχές του παλαιού οινικού κόσμου. Η Ευρώπη είναι γεμάτη από περιοχές με πλούσια ιστορία στην παραγωγή κρασιού και μάλιστα με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που καμία σχέση δεν έχουν με τη μονοτονία των κρασιών του Νέου Κόσμου.
Άγνωστες ποικιλίες, παραδοσιακοί τρόποι οινοποίησης, αφοσιωμένοι άνθρωποι, τεράστια αγάπη για τον τόπο τους και τα κρασιά του, που πολλές φορές τα κάνει αντιεμπορικά και ίσως παλιομοδίτικα για τους σημερινούς Parkerο-καθοδηγούμενους «λάτρες» του κρασιού (είναι γνωστό πως ο οινοκριτικός Ρόμπερτ Πάρκερ ανεβοκατεβάζει… κυβερνήσεις στον κόσμο του κρασιού).
Επειδή και η Ελλάδα και οι ποικιλίες της ανήκουν σε αυτόν τον παλαιό κόσμο, είναι και δική μας υποχρέωση να τηρήσουμε τις παραδόσεις μας, τις γεύσεις μας, την ιστορία μας.
