Η Τοσκάνη είναι όμορφη όλες τις εποχές. Τελευταία φορά βρέθηκα εκεί φθινόπωρο, την εποχή που τα αμπέλια κοκκινίζουν πριν ρίξουν τελείως τα φύλλα. Mιλάμε για ένα απέραντο πολύχρωμο χαλί όπου τα κόκκινα, τα κίτρινα και τα πράσινα χρώματα εναλλάσσονται σε ένα μοναδικό τοπίο. Το θεϊκό δώρο όμως δεν αφορά μόνο τα μάτια του ταξιδιώτη. Το έδαφος και το κλίμα είναι ιδανικά για την παραγωγή μεγάλων κρασιών…
Η ιστορία
Το όνομα Frescobaldi μπορεί να υπερηφανευτεί για 700 χρόνια παράδοσης στο τομέα των τεχνών, της ιστορίας και της κουλτούρας στην Ιταλία και ειδικότερα στην Τοσκάνη. Μουσικοί, εξερευνητές, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, τραπεζίτες, πολιτικοί υπήρξαν γόνοι της οικογενείας. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι ωστόσο της ιστορίας τους ήταν το συναισθηματικό τους δέσιμο με την αμπελοκαλλιέργεια και τη γεωργία γενικότερα. Η οικογένεια των μαρκησίων Frescobaldi παρήγαγε κρασιά στην Τοσκάνη εδώ και δεκατρείς γενεές, δηλαδή από τον 14ο αιώνα. Από τον 16ο αιώνα προμήθευε με κρασί τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας καθώς και άλλες Αυλές της Ευρώπης.
Το 19ο αιώνα ο γάμος του Angiolo Frescobaldi με τη Leonia degli Albizi είχε ως αποτέλεσμα την ένωση της γης των δύο πλούσιων οικογενειών, και από τότε οι Frescobaldi έγιναν από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες της Τοσκάνης.
Το 1855 η οικογένεια έφερε τις πρώτες διεθνείς ποικιλίες στην Τοσκάνη, και πιο συγκεκριμένα Pinot Blanc, Pinot Noir, Chardonnay, Cabernet Sauvignon και Merlot, και τα φύτευσαν στο Castello di Pomino και το Castello di Nipozzano. Από τότε η οικογένεια συνέχισε την επέκταση μέχρι τα μισά του 20ού αιώνα, όταν ο Lamberto Frescobaldi και ο γιος του Vittorio, o σημερινός πρόεδρος της εταιρείας, έκαναν ένα μεγάλο βήμα εκσυγχρονισμού και μοντερνοποίησης, της αμπελοκαλλιέργειας και της παραγωγής. Η οικογένεια υπήρξε μία από τις σημαντικότερες στην αναγέννηση του κρασιού στην Τοσκάνη.
Συζήτηση με τη Μαρκησία
Συναντηθήκαμε στην Enoteca των Frescobaldi στη Φλωρεντία και με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί μιλήσαμε για την οικογένεια και τα κρασιά τους. Η μαρκησία Tiziana Frescobaldi είναι κόρη του μεγαλύτερου εκ των αδερφών της οικογένειας, του Dino, και διαχειρίζεται τις Δημόσιες Σχέσεις της εταιρείας.
Είναι εντυπωσιακό ότι παρόλο που η εταιρεία Frescobaldi είναι μεγάλη και έχει απλωθεί και σε διεθνείς αγορές, παραμένει ελεγχόμενη από την οικογένεια. Η ίδια η μαρκησία, απλή, διαχυτική και καθόλου επιτηδευμένη, με κάνει να μπορώ με άνεση να τη ρωτήσω πώς είναι να είσαι μαρκήσιος το 2007. Πολύ προσγειωμένα μου εξηγεί ότι πρέπει να νιώθεις τυχερός, αλλά να έχεις και αξίες. «Το ότι είσαι μαρκήσιος δεν είναι κάτι για το οποίο πάλεψες εσύ. Δεν μπορείς να είσαι σνομπ, γιατί δεν έκανες τίποτα για να το κερδίσεις. Από την άλλη, μπορείς να απολαμβάνεις τα προνόμια». Μου εξηγεί ότι εκείνοι ζουν μια απλή ζωή. «Δεν έχω πολλά πολυτελή πράγματα και ούτε προσπαθώ να επιδεικνύομαι. Νιώθω τυχερή που μπορώ να αποκτήσω πράγματα που άλλοι δεν μπορούν ούτε να διανοηθούν, αλλά δεν θεωρώ ότι αυτό αποτελεί λόγο επίδειξης».
Πριν συζητήσουμε για το κρασί, αναρωτιέμαι ποια είναι για εκείνη η έννοια της καλής ζωής. «Το να έχεις χρόνο για τον εαυτό σου, να πας σινεμά, να διαβάσεις, να πιεις ένα καλό κρασί. Δουλεύουμε πάρα πολύ και υπάρχει κίνδυνος να μην εστιάζουμε σε εκείνα που είναι πραγματικά σημαντικά στη ζωή. Να χάνουμε το νόημα. Είμαι τυχερή, γιατί ζω σε ένα πολύ όμορφο μέρος, τη Φλωρεντία. Μπορεί να μην είναι μεγάλη πόλη, αλλά αυτά που είναι σημαντικά για εμένα τα βρίσκω εδώ».
Κάπου εκεί η συζήτηση αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από το κρασί. Τη ρωτάω ποιος ήταν ο λόγος που η εταιρεία Frescobaldi συνεταιρίστηκε με τη Mondavi. «Βασικά ήταν μια πολύ σημαντική συμφωνία που κράτησε για σχεδόν δέκα χρόνια, από το 1995 μέχρι το τέλος του 2004, και λειτούργησε πολύ καλά. Ήταν μια καλή ευκαιρία να δουλέψουμε με μια πολύ σημαντική εταιρεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μπορέσαμε να ανταλλάξουμε απόψεις πάνω σε πολλά οινικά θέματα και μαζί βγάλαμε κρασιά όπως το Luce και το Lucente.
Μας έμαθαν πολλές καινούριες τεχνικές, πήραμε ιδέες πάνω στο μάρκετιγκ του "Νέου Κόσμου", ενώ την ίδια ώρα κρατήσαμε τα χαρακτηριστικά και την ταυτότητά μας. Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να δουλέψουμε μαζί και να ανταλλάξουμε ιδέες, να μελετήσουμε το στιλ των κρασιών. Όταν είσαι μικρή εταιρεία, νομίζεις ότι η "γεύση" που παράγεις αρέσει και σε όλον τον κόσμο. Ενώ όταν έχεις ένα συνεργάτη, απλώνεις τους ορίζοντές σου. Έχεις ακόμα μια γνώμη. Βέβαια στα βασικά, δηλαδή τις απόψεις για την ποιότητα κλπ., είχαμε σύμπνοια». Τη ρωτώ πώς θα χαρακτήριζε τα κρασιά της παραγωγής τους. «Φτιάχνονται από τοσκανέζικα αμπέλια και έχουν ισχυρή τοσκανέζικη ταυτότητα, δεν είναι όμως τόσο παραδοσιακά. Είναι πιο "ανοικτά" στην παγκόσμια γεύση».
Συζητάμε για τα κρασιά του Νέου Κόσμου που είναι πιο εύκολα στη γεύση, γιατί δίνουν σημασία στα έντονα αρώματα, και τη ρωτώ εάν στο βωμό της παγκοσμιοποίησης και της εύκολης γεύσης θα άλλαζαν κάποια από τα στοιχεία των κρασιών τους. «Είναι σημαντικό να διατηρείς στην ταυτότητά σου» μου λέει. «Προσωπικά θεωρώ ότι τα νεοκοσμίτικα κρασιά έχουν μια ομοιογένεια. Φοβάμαι ότι πολύς κόσμος προτιμά τις εύκολες γεύσεις. Για να μυηθείς στο χώρο του κρασιού, πρέπει να μπορείς να νιώσεις τις διαφορές. Να συνειδητοποιείς τη γεύση της Τοσκάνης σε αντίθεση με εκείνης του Πιεμόντε κλπ. Παρόλο που μπορεί να είναι πιο εύκολο για εμάς να φτιάξουμε φρουτώδη κρασιά ή άλλα με αρώματα ξύλου, με κανέναν τρόπο δεν θα το κάνουμε. Θα υποστηρίξουμε την τοσκανέζικη ταυτότητα σθεναρά, αλλά θα το κάνουμε όχι κοιτάζοντας στο παρελθόν, αλλά μπροστά, στο μέλλον. Δεν μπορούμε να μείνουμε είκοσι χρόνια πίσω. Κάποιες διεθνείς τάσεις πρέπει να ακολουθηθούν».
«Όπως έγινε με τα Super Tuscans;» τη ρωτάω. «Ακριβώς. Κοντά στην παράδοση, αλλά ταυτόχρονα και μια φοβερή ανάσα φρεσκάδας, η οποία έφερε νέες τεχνικές που ανέδειξαν τις δυνατότητες της Τοσκάνης. Τρανταχτό παράδειγμα που δείχνει την ισορροπία μεταξύ παράδοσης και εξέλιξης».
Πόσο εύκολο είναι για μια εταιρεία με ιστορία στην παραγωγή κρασιού να παραμείνει πιστή στην ποιότητα, όταν υπάρχουν τόσοι πιο εύκολοι τρόποι για καλά αποτελέσματα; «Δεν είναι καθόλου εύκολο» λέει. «Εμείς δεν θα χρησιμοποιήσουμε ρινίσματα ξύλου ή άλλες τέτοιες τεχνικές, αυτό όμως τελικά είναι που μας φέρνει επιτυχία, αφού εκτιμάται από μια μερίδα καταναλωτών. Αν έχεις καταφέρει να αποκτήσεις ταυτότητα και τη χάσεις, είναι μεγάλο λάθος».
Highlights
Η εταιρεία αποτελείται από εννέα διαφορετικά κτήματα. Όλα με διαφορετικό έδαφος, κλίμα και χαρακτηριστικά, που αποτυπώνονται στα κρασιά που παράγουν.
Από τα πιο σημαντικά είναι:
Castello di Pomino (Φλωρεντία)
Βρίσκεται στους λόφους της κοιλάδας του Sieve, στους πρόποδες των Απέννινων, 40 χλμ. από τη Φλωρεντία. Σε μια έκταση 1.458 εκταρίων τα 107 είναι φυτεμένα με αμπέλια. Η περιοχή δημιουργεί ένα μοναδικό μικροκλίμα που επηρεάζεται από τα έλατα, τα αμπέλια, τις ελιές και τις καστανιές. Το κτήμα έχει μια ιστορία 500 ετών, αλλά παρ’ όλα αυτά σήμερα δίνει κάποια από τα πολύ καινοτόμα κρασιά του ομίλου, με πλούσια αρώματα και προσωπικότητα. Εδώ παράγονται 5 διαφορετικά Pomino κρασιά.
Tenuta di Castel Giocondo
Όταν το πούλμαν άφησε τον αυτοκινητόδρομο και μπήκε στους επαρχιακούς δρόμους που θα μας οδηγούσαν προς το Castel Giocondo, η διαδρομή ήταν μαγευτική: πέτρινα υποστατικά, αμπελώνες, περήφανα κυπαρίσσια. Λίγο αφότου περάσαμε το Montalcino, φτάσαμε στο Castel Giocondo. To κτήμα έχει μια έκταση 815 εκταρίων, 235 από τα οποία είναι φυτεμένα κατά βάση με Sangiovese και Merlot. Με 151 εκτάρια αφιερωμένα στο Brunello, το κτήμα είναι καταγεγραμμένο στον επίσημο οινικό χάρτη του Brunello di Montalcino της περιοχής.
Το περιβάλλον στο Castel Giocondo είναι μεσογειακό, με ζεστό ξηρό κλίμα, καλές βροχοπτώσεις και εδάφη κατάλληλα στην παραγωγή πολύπλοκων καλοδομημένων κρασιών. Εδώ παράγονται 600.000 φιάλες από Castelgiocondo, Castelgiocondo Riserva (και τα δύο Brunello di Montalcino) και Campo ai Sassi (100% Sangiovese) και το Lamaione, ένα Super Tuscan από Merlot. Ένα πανέμορφο κτήμα, που αν βρίσκεστε στην περιοχή αξίζει να επισκεφθείτε. Αν είστε παρέα, μπορείτε να ζητήσετε να σας ετοιμάσουν γεύμα στον πολύ όμορφο ειδικό χώρο, ένα πέτρινο κτίσμα απέναντι από ένα πετρόχτιστο εκκλησάκι. Θα δοκιμάσετε πολύπλοκη κουζίνα αλλά και απλά πιάτα πρώτης ποιότητας, ευωδιαστό ελαιόλαδο, εξαιρετικά αλλαντικά και τυριά, πίτες και σαλάτες, συνοδευμένα από τα κρασιά του κτήματος (Κρατήσεις για επισκέψεις στο 0039 055 27141).
Tα «μεγάλα» κτήματα
To 1995 η οικογένεια Frescobaldi έκανε μια κοινοπραξία με το οινοποιείο του Robert Mondavi στη Napa Valley της Καλιφόρνιας με σκοπό την παραγωγή τοσκανέζικων κρασιών απαράμιλλης ποιότητας στην κατηγορία τους και το στιλ τους. To αποτέλεσμα ήταν μια σειρά κρασιών όπως το Danzante, Luce della Vita και το Ornellaia που ανακηρύχθηκε από το Wine Spectator το κρασί της χρονιάς για το 2001.
Luce della Vitta
Το 1996 η κοινοπραξία αγόρασε το Luce, ένα κτήμα 42 εκταρίων με 16 εκτάρια αμπελώνες, στην περιοχή του Montalcino, διπλανό στο Castel Giocondo. Luce ονομάστηκε και το πρώτο κρασί που παρήγαγε, ένα Super Tuscan φτιαγμένο από Merlot και Sangiovese. To 1998 βγήκε το Lucente από Sangiovese και Merlot.
Tenuta dell’ Ornellaia
Το Ornellaia θεωρείται ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς κρασιού παγκοσμίως και το 2001 βραβεύτηκε για το καλύτερο κρασί του κόσμου από το «Wine Spectator». Στο μοναδικό κτήμα που βρίσκεται στο τρίγωνο μεταξύ της θάλασσας, του μεσαιωνικού χωριού Bol-gheri και της πόλης Castagneto Carducci, φτάνετε από τον ιστορικό «δρόμο των κυπαρισσιών».
Το οινοποιείο ιδρύθηκε το 1981, με το μότο «ποιότητα χωρίς συμβιβασμούς», στην επαρχία του Λιβόρνο στην Τοσκάνη, μία από τις περιοχές όπου παράγουν τα καλύτερα κρασιά της Ιταλίας. Καταλαμβάνει 97 εκτάρια αμπελιών που κατανέμονται σε διαφορετικά εδάφη και κλιματολογικές συνθήκες. Το μεσογειακό κλίμα είναι αρκετά ήπιο και ευνοεί την αμπελοκαλλιέργεια. Το terroir του Tenuta dell’ Ornellaia παίρνει το μοναδικό του χαρακτήρα από την επιρροή της θάλασσας, των εδαφών από προσχώσεις και τους ηφαιστειακών σχηματισμών. Εδώ καλλιεργούνται ευγενείς κόκκινες ποικιλίες, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Petit Verdot, και παράγονται μόνο κόκκινα κρασιά. Το Ornellaia από Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, που δεν είναι μόνο το καλύτερο κρασί του κτήματος, αλλά και από τα καλύτερα της Ιταλίας. Επίσης παράγεται το Le Serre Nuove και το Masseto.
*Κρασιά Frescobaldi θα βρείτε στην κάβα Κύλιξ.
Info
Εκτάσεις
Η εταιρεία Frescobaldi έχει υπό την ιδιοκτησία της 1.100 εκτάρια (11.000 στρέμματα) αμπελιών κατανεμημένα στα διαφορετικά κτήματα.
Φιλοσοφία
«Το στιλ των κρασιών μας είναι να αφήνουμε την ίδια τη γη να μιλάει. Υπήρξαμε γεωργοί για πολλές γενιές και πάντα δίναμε μεγάλη σημασία στην αμπελοκαλλιέργεια αλλά και στην επιλογή της κάθε τοποθεσίας. Στόχος μας το μέγιστο επίπεδο ποιότητας».
Οικονομικά στοιχεία
Το 2005 οι συνολικές πωλήσεις του γκρουπ έφτασαν τα 57.600 εκατομμύρια ευρώ. Το 35% των κρασιών πουλήθηκαν στην Ιταλία, το 65% σε ξένες αγορές και κυριότερα στην Αμερική, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Αγγλία, την Άπω Ανατολή και τη Σκανδιναβία.
Η εταιρεία απασχολεί 200 άτομα, ενώ οι πωλήσεις στηρίζονται από ένα δίκτυο 98 ατόμων. Τα κρασιά διανέμονται σε πάνω από 70 χώρες.
