Η εποχή μας είναι η εποχή της ταχύτητας. Μιας ταχύτητας διαφορετικής όμως από αυτήν των δεκαετιών του ’60, του ’70 και του ’80. Μιας ταχύτητας λιγότερο ρομαντικής και ανθρώπινης, μακριά από γρήγορα αυτοκίνητα, γρήγορες μοτοσικλέτες και γρήγορα σκάφη. Οι εικόνα του Τζέιμς Ντιν, του Πολ Νιούμαν, του Μπελμοντό, μέσα σε πανέμορφα αυτοκίνητα με τόσο έντονη προσωπικότητα όσο και των οδηγών τους, έχει ξεθωριάσει και δεν αποτελεί πλέον πρότυπο. Η ταχύτητα σήμερα είναι λιγότερο επικίνδυνη για το σώμα μας, αλλά πολύ πιο επικίνδυνη για το μυαλό και την ψυχή μας. Μια ταχύτητα που αφορά τον κυβερνοχώρο. Ταχύτητες κινητών τηλεφώνων, υπολογιστών, συνδέσεων, σκληρών δίσκων και μοναχικών ανθρώπων, που χάνονται στη μαύρη τρύπα της μοναξιάς του φανταστικού τους σύμπαντος.
Η ταχύτητα αυτή έχει μειώσει στο ελάχιστο τον πραγματικό χρόνο που αφιερώνουμε στους εαυτούς μας. Θέλουμε βιβλία που να τα διαβάζουμε σε μία μέρα, ταινίες με καταιγιστική δράση, CDs που να ακούμε στο fast forward πηδώντας από track σε track, σπουδές που να τελειώνουν σε έξι μήνες, και φαγητό με ένα τηλεφώνημα. Ακόμη και όταν πηγαίνουμε σε κάποιο εστιατόριο, πηγαίνουμε πάντα στις 10.30, ανεξάρτητα από την ώρα που έχουμε κλείσει το τραπέζι, και θέλουμε στις 10.45 να έχουμε ήδη μπροστά μας το κυρίως πιάτο. Εκνευριζόμαστε μέχρι παρεξηγήσεως όταν αργεί ο λογαριασμός, γιατί βιαζόμαστε να γυρίσουμε σπίτι μας και να ξαναστηθούμε μπροστά στην τηλεόραση μέχρι να μας πάρει ο ύπνος.
Έχουμε ξεχάσει τελείως την ομορφιά του τελετουργικού ενός γεύματος. Ενός τελετουργικού, που καμία σχέση δεν έχει με πολυτελή και πανάκριβα φαγητά και ποτά, αλλά με την πολυτέλεια να αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας να απολαύσει αυτό που τρώει και πίνει. Το τελετουργικό ενός γεύματος μπορεί να προσφέρει μεγάλη ηδονή, φυσική και πνευματική. Πολλοί λένε ότι ένα τέλειο γεύμα μπορεί να συγκριθεί μόνο με το sex.
Τα ρόλο των προκαταρκτικών στο φαγητό, τον έχουν τα ap,ritifs: δυστυχώς γίνεται όλο και μικρότερος, γιατί, όπως είπαμε, δεν υπάρχει χρόνος. Θα μου πείτε, εδώ έχουμε φτάσει να κάνουμε sex μέσω διαδικτύου, με τα προκαταρκτικά θα ασχοληθούμε; Ας προσπαθήσουμε, τουλάχιστον. Τα απεριτίφ λοιπόν έχουν πάρει το όνομά τους από το λατινικό ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω», και είναι αυτά που ανοίγουν την αυλαία ενός γεύματος, αλλά και την όρεξή μας.
Από βερμούτ μέχρι pastis
Σήμερα, με την τόσο εύκολη μετακίνηση προϊόντων και την παγκοσμιοποίηση, η τάξη των aperitifs έχει διογκωθεί. Από σαμπάνια μέχρι Southern Comfort ή ακόμη και ένα ποτήρι φρέσκο αρωματικό κρασί μπορούν να θεωρηθούν aperitif. Επίσης, υπάρχουν και πολιτισμικές διαφορές: για παράδειγμα το Cynar στη βόρεια Ιταλία το πίνουν σαν aperitif, ενώ στη Γερμανία σαν digestif.
Γενικότερα πάντως χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτά που έχουν ως βάση το κρασί και σε αυτά που έχουν ως βάση το οινόπνευμα.
Αυτά που έχουν ως βάση το κρασί παρουσιάστηκαν κυρίως στη Νότια Ευρώπη, όπου σε πολλές περιοχές προσπαθούσαν να βελτιώσουν τα χαμηλής ποιότητας κρασιά προσθέτοντας brandy, βότανα και μυρωδικά. Με την εξέλιξη αυτής της πρακτικής καταλήξαμε στα βερμούτ, που είναι ενδυναμωμένα κρασιά με διάφορα μυρωδικά και επιτυχημένες μάρκες, όπως τα Martini και τα Cinzano στην Ιταλία και το Noilly Prat στη Γαλλία, αλλά και σε άλλα αρωματισμένα κρασιά όπως το Dubonnet και το Lillet. Επίσης εμφανίστηκαν και άλλα ενδυναμωμένα κρασιά χωρίς την προσθήκη αρωματικών, όπως τα Port και τα Madeira από την Πορτογαλία, τα Sherry από την Ισπανία, τα Μοσχάτα από την νότια Γαλλία και άλλα.
Αυτά που έχουν ως βάση το οινόπνευμα χωρίζονται στα Bitters και στα Pastis. Τα Bitters εμφανίστηκαν στην Ολλανδία, μια και οι Ολλανδοί λόγω των αποικιών είχαν πρόσβαση σε πολλά εξωτικά μυρωδικά, φρούτα και βότανα. Το όνομά τους εξηγεί και τη γεύση τους. Είναι πικρά οινοπνευματώδη ποτά, που φτιάχνονται με την εκχύλιση ριζών, λουλουδιών, φρούτων και μυρωδικών σε καθαρό οινόπνευμα. Πολλά έχουν τις ρίζες τους σε μεσαιωνικές ιατρικές συνταγές.
Το πιο διάσημο από αυτά είναι βέβαια το Campari. Ο Gaspare Campari παρασκεύασε το κατακόκκινο aperitif του χρησιμοποιώντας 68 διαφορετικά συστατικά, όπως κινίνη, πορτοκάλια, μέντα, μέλι και βύσσινα, περίπου το 1865 στο μαγαζί του το Caff, Campari στο Μιλάνο. Έγινε γρήγορα διάσημο στην καλή κοινωνία της πόλης και σήμερα συνεχίζει να είναι η πιο γνωστή μάρκα ap,ritif στον κόσμο.
Τα Pastis είναι οινοπνευματώδη ποτά με κύριο αρωματικό το γλυκάνισο. Καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα ποτών, από το δικό μας ούζο μέχρι τα γαλλικά Pernod και Ricard.
Όπως ανέφερα και προηγουμένως, σήμερα τα όρια των κατηγοριών έχουν λίγο χαθεί, και βασικός γνώμονας του ap,ritif που θα προτιμήσουμε είναι η προσωπική μας γεύση. Βέβαια, είτε διαλέξουμε ένα έτοιμο ποτό, είτε προτιμήσουμε ένα κοκτέιλ για να ανοίξουμε το γεύμα μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε κάποιους βασικούς κανόνες.
Τα απεριτίφ πρέπει να μας ανοίγουν την όρεξη, να μας φτιάχνουν τη γεύση και τη διάθεση. Έτσι, δεν πρέπει να είναι ποτά υψηλού αλκοολικού βαθμού, αλλά με ποσοστό αλκοόλ από 16%-24%, για να μην πειράξουν το άδειο ακόμη στομάχι μας, αλλά και να μη νεκρώσουν τα κύτταρα της γλώσσας. Επίσης δεν πρέπει να είναι γλυκά και πλούσια, αλλά ελαφριά και ξηρά, για να ξυπνούν τις αισθήσεις μας.
Τέλος, καλό είναι να είναι παγωμένα, έτσι ώστε να μη χρειαζόμαστε πάγο, ο οποίος αλλοιώνει την ντελικάτη γεύση τους. Δοκιμάστε να κακομάθετε λίγο τον εαυτό σας, παραγγέλνοντας ένα ap,ritif πριν από το φαγητό σας. Θα σας ηρεμήσει και θα σας προετοιμάσει πολύ καλύτερα να απολαύσετε το γεύμα. Κυρίως βέβαια θα παρατείνει το χρόνο που θα βρίσκεστε με την παρέα σας. Αυτός άλλωστε δεν είναι και ο λόγος που βγαίνουμε έξω;
