Γιά πολλούς Αθηναίους δεν νοούνται γιορτές χωρίς ψώνια στην αγορά του κέντρου της Αθήνας. Το πολύχρωμο κοινό που γεμίζει τους δρόμους, τα μαγαζιά - συχνά "τρύπες" και υπόγεια- που επιβιώνουν από παλιά, οι μυρωδιές που σε μεταφέρουν σε ανατολίτικο παζάρι, η ενδόμυχη ελπίδα ότι θ΄ανακαλύψεις μιά γωνιά που δεν ήξερες, μιά γκουρμεδιά κρυμμένη, κάτι από το παρελθόν, δημιουργούν μιά ατμόσφαιρα που δεν βρίσκεις αλλού και κάνουν τη βόλτα συναρπαστική.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η ιστορική αγορά της Αθήνας (συζητάμε γιά την περιοχή μεταξύ Δημαρχείου, πλατείας Θεάτρου, Σοφοκλέους, Αριστείδου) προσήλκυε ένα πιό περιορισμένο κοινό: μεροκαματιάρηδες, ψαγμένοι σεφ, μερακλήδες της γεύσης και λίγες "περιπετειώδεις φύσεις" που δεν δίσταζαν να περιπλανηθούν σ' αυτόν τον κάπως άγνωστο κόσμο γιά ν΄ανακαλύψουν αυθεντικές γεύσεις και ανθρώπους. Τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά. Το "μυστήριο" έχει υποχωρήσει προς όφελος μιάς πιό φιλικής ατμόσφαιρας και η περιοχή υποδέχεται πιά και τα "βόρεια προάστεια" που θέλουν αυθεντικό αρμένικο σουτζούκι και γνήσια καπνιστή πάπρικα. Οπως και να είναι, παραμένει ο απόλυτος προορισμός γιά τα γιορτινά ψώνια στην πόλη και μιά μικρή φυγή μέσα στις μυρωδιές και τις γεύσεις. Οι ψησταριές και τα κεράσματα στο δρόμο, είναι στο πρόγραμμα...
Ολη η Ελλάδα σ' ένα μαγαζί
Ξεκινάμε τη βόλτα μας από το νούμερο 1 της Σοφοκλέους, απέναντι από το παλιό Χρηματιστήριο, σ' ένα μαγαζί αναφοράς, που κλείνει μέσα του όλη τη Ελλάδα: το Παντοπωλείο της Μεσογειακής Διατροφής δεν μετράει πάνω από επτά χρόνια, αλλά έχει δείξει το δρόμο κι εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιό ενημερωμένα παντοπωλεία ελληνικών προιόντων της Αθήνας. Μπροστά στην πόρτα, στήνεται τραπεζάκι και δοκιμάζεις ένα άλλο προιόν κάθε μέρα. Μπαίνοντας, θα βρεις την ψυχή του μαγαζιού, τον Γιάννη Μπαρμπαλιά, μπροστά στους μεζέδες που έχει επιλέξει γιά το κέρασμα της ημέρας, με τα απαραίτητα σφηνάκια, ενώ στο βάθος σε περιμένουν κρασιά γιά δοκιμή. Γιά το γιορτινό τραπέζι μας και τι δεν θα παίρναμε από 'δω…
Η συλλογή τσίπουρων του Μπαμπατζίμ, από διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιού, είναι ό,τι πρέπει γιά τους πρώτους μεζέδες του τραπεζιού. Ο καπνιστός σολομός και ο ιδιαίτερος "παστουρμάς ψαριού" (και τα δύο του Σιμώνη) θα κάνουν παρέα στο χοιρινό καπνιστό ριγανάτο της φίρμας Χασαπάκι, και δίπλα θα βγει ο καβουρμάς της φάρμας Φωτιάδη και το νούμπουλο του Χονδρογιάννη από την Κέρκυρα. Τυριά του Κουφόπουλου από τη Νάξο, του Χρυσάφη από τη Λήμνο, του Κουρουνιώτη από την Αρκαδία θα συμπληρώσουν τα ορεκτικά, μαζί με τα γεμιστά σύκα της Ουρανίας Μουσέτη από την Ιστιαία. Για ευκολία, θα φτιάξουμε το γευστικότατο "ριζότο με μανιτάρια πορτσίνι" έτοιμο γιά βράσιμο από τις "Γουμένισσες" και μία από τις σπιτικές "πίτες της Μαριάννας". Γιά να συνοδέψουμε τη γαλοπούλα, το χοιρινό ή το κυνήγι μας θα πάρουμε μιά μαρμελάδα κάστανο ή τις σάλτσες-τσάτνεϋ της Γεωδή με βερίκοκκο και τζίντζερ και με δαμάσκηνο, καθώς και την παραδοσιακή μουστάρδα της Θεοπούλας. Από την εξαιρετική οικοτεχνία "οι λιχουδιές της Αθηνάς" θα πάρουμε μελομακάρονα και ιτσλί και θα τα σερβίρουμε με καραμελωμένα φυστίκια από το κτήμα Καλλέργη της Αίγινας, μαζί με λικέρ μαστίχα Homericon. (Σοφοκλέους 1 τηλ. 210 3234612)
Τυράδικο με ιστορία
Κατηφορίζουμε τη Σοφοκλέους και φτάνουμε στην Αθηνάς, γιά να συναντήσουμε στη γωνία το τυράδικο του Καρατζά, που στέκει εκεί από το 1930. Παλιό μαγαζί, που δεν έχει ανακαινιστεί και σε μεταφέρει σε άλλες δεκαετίες. Η Νικόλ Καρατζά το αγαπάει και φροντίζει τα εκλεκτά προιόντα του. Εδώ θα βρείτε τα ονομαστά τυριά του Αρβανίτη από τη Χαλκιδική, που βραβεύονται συχνά, τη φέτα τσαντίλας (τρία αστέρια στα φετινά Great Taste Awards), το κατσικίσιο του. Λαδοτύρι Μυτιλήνης, ταλαγάνι Μεσσηνίας, Σαν Μιχάλη Σύρου μεταξύ άλλων στο ψυγείο. Ο ονομαστός χαλβάς του Αργουδέλλη πωλείται επίσης εδώ. (Αθηνάς 57, τηλ. 210 3211536)
Ο δρόμος των φρούτων και λαχανικών
Συνεχίζουμε στην Αθηνάς ατενίζοντας στο βάθος την Ακρόπολη, πανταχού παρούσα σ΄αυτή τη βόλτα. Στρίβουμε δεξιά στην Αρμοδίου, το δρόμο με τα μανάβικα. Στα δεξιά μας, το μανάβικο της Γεωργίας Τσουπάκη είναι γνωστό σε όλους τους μάγειρες, διάσημους και μη -και όχι μόνο…Εχει ότι ζητήσεις σε πολύ καλή ποιότητα. Μπορεί να μη βλέπεις στους πάγκους το σπάνιο σαλατικό που ψάχνεις, εκείνη το έχει. Μητέρα, κόρη και γιός κρατάνε το μαγαζί που βρίσκεται εκεί 35 χρόνια και τροφοδοτεί πολλά εστιατόρια. Διαλέγουμε μαναβικά και προχωράμε… (Αρμοδίου 10 τηλ. 210 3214064)
Λίγο πιό κάτω, στο νούμερο 14 βρίσκεται ένα παντοπωλείο με ρωσικά προιόντα, που κρύβει εκπλήξεις. Η επιχείρηση ονομάζεται "Delicatessen" και ανήκει στον Κ. Μπατανιάν, γι' αυτό θα βρείτε εκεί και τα αρμένικα αλλαντικά του. Εμείς θα σας προτείνουμε ν' αγοράστε από εδώ ένα καλό ρωσικό μπρικ (αβγά σολομού), γιά τα γιορτινά ορεκτικά σας: υπάρχει σε κανονικό ( 9,50 € τα 140γρ.) και λίγο μεγαλύτερο μέγεθος αβγών (9,50 € τα 100 γρ.). Βρήκαμε κι ένα ξεχωριστό αλλαντικό από τη Ρωσία, καπνιστό αγριογούρουνο (12€ το κιλό). Το άλλο ενδιαφέρον αυτού του παντοπωλείου είναι τα πολύ καλά κατεψυγμένα φρούτα του δάσους ( μύρτιλα, φράουλες, βατόμουρα κόκκινα και μαύρα, ανάμεικτα) που θα συνοδέψουν θεαματικά τα γλυκά σας (3,50 - 4,80 € τα 450 γρ.) (Αρμοδίου 14 τηλ. 210 3242420)
Ξηροί καρποί ελληνικής κοπής
Αφού χαζέψουμε τα μανάβικα και παρακολουθήσουμε λίγο πάρε-δώσε με παζάρι, τελειώνουμε την Αρμοδίου και πιάνουμε τη Σωκράτους αριστερά μας. Στο απέναντι πεζοδρόμιο μας τραβάει την προσοχή η γραφική πρόσοψη του ξηροκαρπάδικου του Παράσχου Μαρίνη, με τις αρμαθιές ξηρών λαχανικών που κρέμωνται. Η βιοτεχνία χρονολογείται από το 1926, όταν την άνοιξε ο παππούς του κ. Μαρίνη από τη Μικρά Ασία, αρχικά στην Ευριπίδου. Ο Παράσχος Μαρίνης μας λέει απλά και σεμνά, ότι φέρνει ελληνικούς ξηρούς καρπούς από τις πιό ονομαστές περιοχές και τους ψήνει με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο σε λαμαρίνες στο φούρνο. Οι φούρνοι του φαίνονται στο πίσω μέρος του μαγαζιού. Ξεχωρίζουμε αμύγδαλα από το Βόλο, στραγάλια και ηλιόσπορο από τον Εβρο, φυστίκια από την Αίγινα και την Καλαμάτα. Φυσικά υπάρχουν και όλοι οι ξηροί καρποί εισαγωγής, καθώς και ξερά φρούτα και όλα τα προιόντα που βρίσκει κανείς σε ένα τέτοιο κατάστημα. (Σωκράτους 1 τηλ. 210 3210719)
Σουτζούκια και λουκάνικα
Μυρωδιές από ψητά λουκάνικα μας οδηγούν απέναντι στην Ευριπίδου, στο ανακαινισμένο κατάστημα του Μιράν, που εντυπωσιάζει πραγματικά με τις δεκάδες σουτζούκια, παστουρμάδες και σαλάμια που κρέμωνται από την οροφή του, σαν μέρος της διακόσμησης. Είναι Σάββατο και μπροστά στην είσοδο έχουν στηθεί ψησταριές γιά την καθιερωμένη φιλοξενία ενός παραγωγού. Πετυχαίνω την οικογένεια Δαγρέ από την Τρίπολη που ψήνει και κερνάει το κρασάτο λουκάνικο και το παραδοσιακό παστό του, που είναι και τα δύο εξαιρετικά. Ο Μιράν Κουρουνλιάν με καταγωγή από την Καισάρεια, έστησε το μαγαζί του εδώ το 1922, όταν ήρθε από την Πόλη, όπως και πολλοί ακόμα Αρμένιοι. Ο νεότερος Μιράν συνεχίζει την παραγωγή των αρμένικων συνταγών του παππού του στο εργαστήριο της βιοτεχνίας κι έχει πελάτες από όλη την Ελλάδα, ενώ κάνει και εξαγωγές. Στο μαγαζί του βρίσκεις και άλλα διαλεγμένα προιόντα απ' όλη την Ελλάδα. Γιά το γιορτινό τραπέζι θα ψωνίσουμε από εδώ το αβγοτάραχο του Κότσαρη, παστουρμά από καμήλα (περίπου 7€ τα 100γρ.), αλλά και τη βουβαλίσια μπριζόλα του Μπόρα (περ. 5€ τα 150γρ.). Θα πάρουμε και το νόστιμο σουτζούκι πέταλο (προτιμώ το καυτερό), έτοιμα λαχματζούν και τα μικροσκοπικά ποντιακά γεμιστά ζυμαρικά μαντί, που γίνονται τόσο νόστιμα. Στα έτοιμα κατεψυγμένα φαγητά υπάρχουν και φλογέρες με παστουρμά (9,50€), ιτσλί κεφτέ, σεβάν κεφτέ. Θα αγοράσουμε και το φύλλο βέργας της Σερραϊκής γιά τις πίτες μας αλλά και την έτοιμη μπουγάτσα της ίδιας οικοτεχνίας (5,50€). Υπάρχει και κατεψυγμένο κρέας από βουβάλι της Κερκίνης, γιά έναν ξεχωριστό μεζέ. Τα τυριά μικρών παραγωγών έχουν ενδιαφέρον: γραβιέρα από τη Σάμο και από την Κάσο, σιτάκα Κάσου, καπνιστό τυρί Ξάνθης και άλλα πολλά. (Ευριπίδου 45 τηλ. 210 3217187)
Δίπλα, μεσοτοιχία, ένα άλλο αρμένικο αλλαντοπωλείο από το 1935, του Αραπιάν, μικρό και γραφικό. Στην καθιερωμένη ψησταριά, εδώ ψήνουν "κεφτέ της Δράμας" που είναι…λουκάνικο πικάντικο από γίδα, ξεχωριστό και νόστιμο. Στου Αραπιάν έχουν σουτζούκι σε δύο παραλλαγές και παστουρμάδες που παρασκευάζονται στην Προσοτσάνη της Δράμας. Αλλαντικά από όλη την Ελλάδα και κάποια ιδιαίτερα, όπως η μορταδέλα με παστουρμά και ξηρούς καρπούς, χοιρινή πηχτή, αλλά και τυριά όπως το κασέρι Ξάνθης γεμίζουν το ψυγείο του μικρού μαγαζιού με την πιστή πελατεία, που χωράει μιά σειρά ανθρώπους, δίνοντας μιά αυθενυική εικόνα από τα παλιά μαγαζιά της περιοχής. (Ευριπίδου 41 τηλ. 210 3217238)
Μυρωδιές ανατολής
Ανηφορίζουμε την Ευριπίδου, γνωστή και σαν "δρόμο των μπαχαρικών". Το Elixir ξεχωρίζει, είναι ζεστό κι εξωτικό, έχει ατμόσφαιρα που συμβαδίζει με την πραμάτεια του. Ημίφως, ξύλινες προθήκες, μυρωδιές, βότανα. Δεν είναι ένα απλό μαγαζί μπαχαρικών - που έχει σε μεγάλη ποικιλία, ακόμα και σπάνια, δικής του εισαγωγής- αλλά ένας χώρος με προιόντα του ευ ζην θα λέγαμε. Εκτός από τη μεγάλη ποικιλία βοτάνων, θεραπευτικών φυτών γιά κάθε περίπτωση και super foods, υπάρχουν ξεχωριστά μέλια, ασιατικά τσάγια που εισάγουν οι ίδιοι από τις καλύτερες ποιότητες, αλλά και προιόντα γκουρμέ: ελαιόλαδα με τρούφα ή με πιπεριά, ποικιλία από εξωτικά αλάτια, σάλτσες (μεξικάνικη σάλτσα σοκολάτας π.χ.), σιρόπια γιά cocktails. Πολύ καλά τα δικά του μείγματα μπαχαρικών. Επί πλέον, σε πληροφορούν και σε συμβουλεύουν γιά το κάθε τι.(Elixir Ευριπίδου 41 τηλ. 210 3215141)
Στο τέλος της Ευριπίδου, υπάρχει σχεδόν μόνιμα μιά ουρά έξω από το πασίγνωστο Μπαχάρ. Οτι χρειάζεται κανείς από μπαχαρικό υπάρχει σ' αυτό το μαγαζί, που πρωτοστήθηκε το 1940 και κατάφερε να ξεχωρίσει από τα πολλά ακόμα αυτού του δρόμου. Εδώ θυμόμαστε το μαχλέπι, τον κακουλέ, τη μαστίχα, το μαυροσούσαμο γιά τα τσουρέκια μας. (Ευριπίδου 31 τηλ. 210 3217225)
Για μαγείρισσες και σεφ
Λίγο πιό πάνω, στο νούμερο 44, αλλάζουμε θέμα προσωρινά, γιά να πιάσουμε τα πρακτικά και χρήσιμα: στου Κ.Κωτσόπουλου θα βρείτε φόρμες και φορμάκια, σκεύη και μαχαίρια, ποτήρια γιά κάθε περίσταση, δίσκους σερβιρίσματος, μύλους λαχανικών, κορνέ και τσέρκια κάθε σχήματος, και ότι ακόμα χρειάζεστε γιά να μεγαλουργήσετε στην κουζίνα…Εξοπλισμό χώρων μαζικής εστίασης προσφέρει αυτό το κατάστημα που βρίσκεται εδώ 30 χρόνια, και είναι η χαρά του σεφ, αλλά και της μαγείρισσας. Τα πάντα γιά την κουζίνα, το μαγείρεμα και το σερβίρισμα σε τιμές…Ευριπίδου. Παρόμοιο είναι και το κατάστημα του Κάτου, λίγο πιό πάνω, γωνία Ευριπίδου και Αθηνάς. (Κωτσόπουλος τηλ. 210 3212866)
Αρωμα Λέσβου
Στρίβουμε δεξιά στην Αθηνάς (στο βάθος, η θέα της Ακρόπολης ανεβάζει πάντα τη διάθεση) και φτάνουμε στο νούμερο 27 όπου βρίσκεται το "περί Λέσβου". Η Λέσβος φημίζεται γιά τα εξαιρετικά της προιόντα, από ελαιόλαδο και τυριά μέχρι ζυμαρικά και γλυκίσματα. Ολα βρίσκονται εδώ. Παραδοσιακά γλυκά από γυναικείους συνεταιρισμούς: πλατσέδα (σιροπιαστά με καρύδι), κουραμπιέδες, γλυκά του κουταλιού, αμυγδαλωτά. Ελαιόλαδο Γέρας Γρ. Γλιγλή σε εντυπωσιακή συσκευασία, οι σάλτσες και οι μαρμελάδες του Παπαγιαννίδη, ονομαστά τυριά της Μυτιλήνης: γραβιέρα Μανταμάδου, κασέρι Χυδήρων, λαδοτύρι, βούτυρο γάλακτος γιά τους κουραμπιέδες…Και φυσικά τα ονομαστά ούζα. (Αθηνάς 27 τηλ. 210 3233227)
Κεντρική Αγορά γιά τα πάντα
Αφήσαμε πίσω μας την ιστορική Κεντρική Αγορά της Αθήνας, που είναι από μόνη της ένα άλλο κεφάλαιο. Κάντε μιά βόλτα και ανακαλύψτε φτηνές γαλοπούλες ελευθέρας βοσκής κι ότι άλλο χρειαστείτε από τα γιορτινά κρεατικά. Εμείς σας προτείνουμε να μπείτε στην Ιχθυαγορά και να πάρετε ωραίες γαρίδες, που θα σας λύσουν εύκολα το πρόβλημα ενός χλιδάτου αλλά οικονομικού ορεκτικού. Στο "Γαριδάδικο" του Ανδρακάκη (μπαίνοντας από την αριστερή πύλη δεξιά) υπάρχουν καθημερινά φρέσκιες γαρίδες Αλεξανδρούπολης σε τιμή 10-12€ το κιλό. (τηλ. 6936165360)
(Στην περιοχή φτάνετε με το μετρό ή τον ηλεκτρικό (Ομόνοια). Με Ι.Χ. αυτοκίνητο θα παρκάρετε στο υπόγειο πάρκινγκ της Αγοράς, με είσοδο από την οδό Σωκράτους.)