Το μυστικό για τη δημιουργία καλλίγευστων εδεσμάτων είναι τα μικρά μυρωδικά που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα και που δεν επιτρέπεται να λείπουν από την παλέτα κανενός γκουρμέ που σέβεται τον τίτλο του και τη γεύση του.
Και εδώ κρύβεται όλη η δυσκολία και η τέχνη, γιατί πόσες φορές δεν τρέξαμε τελευταία στιγμή σαν τρελοί στο σουπερμάρκετ, να εξασφαλίσουμε λίγο άνηθο ή βασιλικό για το πιάτο που ετοιμάζαμε. Πόσες φορές δεν προσγειωθήκαμε ανώμαλα από τα γαστριμαργικά όνειρά μας, όταν ανοίξαμε το ψυγείο και βρήκαμε το μαϊντανό μιας εβδομάδας, μαραμένο και μαυρισμένο, λες και βγήκε από την... εντατική Πόσες, πάλι, ώρες δεν έχουμε σπαταλήσει από Λαϊκή σε Λαϊκή, από παραγωγό σε παραγωγό, για να «ανακαλύψουμε» θυμάρι ή λουίζα και μάλιστα σε εποχές που σπανίζουν.
Και όμως, τα περισσότερα από αυτά τα ταπεινά -πλην όμως σπουδαία- μυρωδικά μπορούν να καλλιεργηθούν εύκολα, σε γωνιές της κουζίνας, της βεράντας, του κήπου, σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες. Στολίζουν το σπίτι, αρωματίζουν το χώρο μας και κάνουν πιο εύκολη και όμορφη τη ζωή μας. Τα μυρωδικά διατηρούνται όσο χρόνο τα φροντίζουμε και απαιτούν ελάχιστο κόπο και μικρή απασχόληση.
Αν θέλουμε να έχουμε στη διάθεσή μας ολόφρεσκα και ολοζώντανα μυρωδικά, ας μετατρέψουμε την κουζίνα μας σε κήπο, καλλιεργώντας τα μόνοι μας. Υπόσχονται γευστικά θαύματα και τα πραγματοποιούν. Και είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν ριζικά όχι μόνο την εικόνα και την αισθητική της κουζίνας μας, αλλά και το άρωμά της.
Άνηθος
Χρήση
Απαραίτητο στοιχείο για τις σάλτσες ψαριών, τη μαγειρίτσα, τις αγκινάρες, τα γεμιστά, αλλά και μερικά λευκά κρέατα.
Καλλιέργεια
Καλλιεργείται συνήθως ως μονοετές, αν και με κατάλληλη προστασία μπορεί να ζήσει και περισσότερα χρόνια. Τον σπέρνουμε κυρίως την άνοιξη και όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 12°C, σε μικρές αποστάσεις και σε βάθος 0.5 εκ. Τα φυτά του, όταν μεγαλώσουν, πρέπει να απέχουν 10-15 εκ. Για να αναπτυχθούν κανονικά χρειάζονται άφθονο ηλιακό φως και λίγο νερό, που θα τους προσφέρουμε συχνά.
Αρμπαρόριζα
Χρήση
Στο χοιρινό, στις σάλτσες για γλυκά (κρεμώδη, bevarois) και στα γλυκά του κουταλιού. Τα ροζ άνθη της είναι πανέμορφα και το αιθέριο έλαιό τους χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία.
Καλλιέργεια
Είναι ένα μικρό φυτό που ζει πολλά χρόνια σε έδαφος και γλάστρες. Όπως και η μαντζουράνα, μπορεί να διατηρηθεί όλο το χρόνο σε κατάλληλο χώρο στο εσωτερικό του σπιτιού. Χρειάζεται κανονικό πότισμα με μικρές ποσότητες νερού, αν και αντέχει αρκετά χωρίς αυτό.
Βασιλικός
Χρήση
Το μυρωδικό της σάλτσας πέστο χωρίς τα φύλλα του, η σάλτσα ντομάτας δεν έχει πιπεράτο άρωμα. Το χειμώνα χρησιμοποιούνται φύλλα, που έχουμε αποξηράνει ή καταψύξει. Ως ρόφημα, ανακουφίζει από πονοκεφάλους και αϋπνίες.
Καλλιέργεια
Είναι φυτό μονοετές και το χειμώνα μαραίνεται. Καλλιεργείται σε όλες τις περιοχές, αν και προτιμά εκείνες που έχουν δροσερό καλοκαίρι. Θέλει ελαφρύ χώμα και κανονικό πότισμα. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με σπόρους, το Μάρτιο, Απρίλιο, σε βάθος 1 εκ. ανά 25-30 εκ. Σε φυτώρια, όμως, μπορούμε να ανακαλύψουμε και έτοιμα σπορόφυτα, που θα μεταφυτέψουμε Μάιο με Ιούνιο, στις ίδιες αποστάσεις και σε προστατευμένες γωνιές.
Δεντρολίβανο
Χρήση
Τα αποξηραμένα φύλλα του προσφέρουν όμορφη, ιδιαίτερη γεύση στο αρνί, το κοτόπουλο σχάρας, και βοηθούν τη συντήρηση στις μαρινάδες. Τα γαλάζια, αρωματικά άνθη του είναι πανέμορφα, από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο.
Καλλιέργεια
Είναι σκληρό φυτό και προσαρμόζεται εύκολα σε κάθε κατάσταση. Προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις και αντέχει στην ξηρασία. Πρέπει να φροντίσουμε, ώστε το χώμα να μην είναι ποτέ πολύ υγρό. Στην αρχή, χρειάζεται τακτικό πότισμα, ενώ όταν αναπτυχθεί αρκετά έχει ανάγκη μόνο από μικρές ποσότητες νερού, που πρέπει να δίνονται κανονικά και τακτικότερα το καλοκαίρι.
Δυόσμος (Menthe)
Χρήση
Aπαραίτητος στη σάλτσα για το αρνάκι, «συμπληρωματικό» στις τυρόπιτες και τα γλυκά με σοκολάτα! Αρωματικό στα γεμιστά και το μπιφτέκι.
Καλλιέργεια
Ο δυόσμος ζει πολλά χρόνια και καλλιεργείται πολύ εύκολα σε ημισκιερές θέσεις του κήπου και της βεράντας. Μπορούμε να τον πολλαπλασιάσουμε με ανοιξιάτικη σπορά ή, πιο εύκολα, με χώρισμα της τούφας του. Ο δεύτερος τρόπος είναι πιο εύκολος, γιατί παίρνουμε μικρά φυτά με ρίζα, που μεγαλώνουν άνετα αν τα φυτέψουμε από την άνοιξη μέχρι το καλοκαίρι. Το χειμώνα δεν χρειάζεται πολύ νερό, αλλά πρέπει να τον ποτίζουμε κανονικά όλες τις άλλες εποχές. Σημαντικό είναι πως δεν πρέπει να ανησυχήσουμε, αν τους κρύους μήνες ξεραθεί. Με την άνοδο της θερμοκρασίας και με τακτικό πότισμα μπορεί να ξαναβλαστήσει.
Θρούμπι
Χρήση
Θα το δοκιμάσουμε με αρνί ή μοσχάρι στο φούρνο: θα το εκμεταλλευτούμε σε διάφορες μαρινάδες και ψητά και οπωσδήποτε με ψάρι στη σχάρα.
Καλλιέργεια
Το ορεινό θρούμπι είναι ένα πολυετές είδος, με μικρή σκουροπράσινη βλάστηση, που αντέχει στο κρύο και σε κάθε έδαφος, αρκεί να βρίσκεται στον ήλιο. Μπορούμε να το βρούμε σε φυτώρια και να το πολλαπλασιάσουμε με χώρισμα της βάσης του, ή το Μάιο με μοσχεύματα. Φυτεύεται σε αποστάσεις 30-40 εκ. και θέλει κανονικό πότισμα.
Θυμάρι
Χρήση
Τα αποξηραμένα φύλλα ή τα φρέσκα κλαδάκια του δίνουν υπέροχη γεύση «βουνού», στο αρνί, τα ψητά, το μοσχάρι στο φούρνο. Ως βότανο, έχει αντισηπτικές και τονωτικές ιδιότητες.
Καλλιέργεια
Είναι ανθεκτικό και χρειάζεται τακτικά νερό, όταν είναι μικρό, και λίγο όταν μεγαλώσει. Σε ηλιόλουστο σημείο αποκτά καλύτερο άρωμα. Αν δεν το προμηθευτούμε από κάποιο φυτώριο, μπορούμε μόνοι μας να δημιουργήσουμε δικά μας φυτά, το φθινόπωρο, από κάποιο ανεπτυγμένο θυμάρι, αφού αποχωρίσουμε με προσοχή βλαστούς με δικές τους ρίζες, και τους φυτέψουμε αμέσως.
Κορίανδρος ή κόλιανδρος
Χρήση
Τα τρυφερά φύλλα του χαρίζουν λεμονάτη γεύση στις σαλάτες. Οι αποξηραμένοι καρποί του, απαραίτητο συμπλήρωμα της ινδικής, κρεολικής, μεξικάνικης και κυπριακής κουζίνας.
Καλλιέργεια
Σε κάθε τύπου χώμα, ενώ δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα από άσχημες καιρικές συνθήκες. Βεβαίως, προτιμά ζεστές γωνιές και ηλιόλουστες θέσεις. Πολλαπλασιάζεται με σπορά σε βάθος 0.5- 1 εκ., σε μικρές αποστάσεις, νωρίς την
άνοιξη ή το φθινόπωρο. Όταν μεγαλώσουν λίγο, τα αραιώνουμε σε απόσταση 20 εκ. και τα ποτίζουμε κανονικά.
Λουίζα
Χρήση
Το λεπτό, λεμονάτο άρωμά της αναδεικνύει τις γλυκές κρέμες και τις σάλτσες λευκών κρεάτων.
Καλλιέργεια
Είναι θαμνώδης και φτάνει μέχρι 1,5 μέτρο ύψος. Καλύτερη περίοδος για μεταφύτευση είναι ο Μάιος. Αγαπά τον ήλιο. Την ποτίζουμε κανονικά (ειδικά το καλοκαίρι), και τον Απρίλιο την κλαδεύουμε.
Μαϊντανός
Χρήση
Έχει τη μαγική σχεδόν ικανότητα να συνδυάζεται με τα πάντα (έχει και το όνομα και τη χάρη).
Καλλιέργεια
Είναι φυτό μονοετές, αλλά οι χαμηλές θερμοκρασίες δεν το ενοχλούν έντονα. Όπου και αν βρισκόμαστε, μπορούμε να τον σπείρουμε, από το τέλος του χειμώνα μέχρι αργά το φθινόπωρο, σε βάθος 1 εκ. και σε μικρές αποστάσεις. Αφού φυτρώσει και μεγαλώσουν τα μικρά φυτά του, πρέπει να τα αραιώσουμε. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες φροντίδες, παρά μόνο ηλιόλουστες θέσεις και συχνό πότισμα με μικρές ποσότητες νερού.
Μαντζουράνα
Χρήση
Τα φύλλα και τα τρυφερά βλαστάρια της ταιριάζουν ιδιαίτερα με το χοιρινό, τα ψητά και τους ρεβιθοκεφτέδες. Το ρόφημά της ηρεμεί και αποτοξινώνει τον οργανισμό.
Καλλιέργεια
Ο μικρός της θάμνος ζει πολλά χρόνια δεν πρέπει, όμως, να κόβουμε τα χαμηλά κλαδιά, ειδικά τον πρώτο χρόνο, ενώ καλό θα ήταν να προσθέτουμε χώμα στα πλάγια και στο κέντρο. Σε ψυχρές περιοχές, καλλιεργείται σε γλάστρα, που το χειμώνα θα μεταφέρουμε σε εσωτερικό φωτεινό και καλά αεριζόμενο χώρο. Αν της εξασφαλίσουμε κατάλληλο περιβάλλον, η μαντζουράνα θα στολίζει και θα αρωματίζει και το σπίτι μας. Χρειάζεται κανονικό πότισμα, για δροσερό, αλλά ποτέ πολύ υγρό χώμα.
Μέντα (ήμερη ή πιπερώδης)
Χρήση
Δυνατή γεύση που ταιριάζει με το αρνί. Για καλύτερο αποτέλεσμα, μαζεύουμε τα φύλλα και τις ανθισμένες κορυφές, από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο.
Καλλιέργεια
Η ήμερη είναι πολυετές φυτό, αλλά καλύτερα να ανανεώνεται κάθε 4 χρόνια. Μην παραξενευτούμε αν δούμε πως τους κρύους μήνες μαραίνεται η βλάστησή της. Οι ρίζες της μένουν ζωντανές και την άνοιξη το φυτό ξαναβλασταίνει. Δεν ξεχνάμε να την ποτίζουμε κανονικά και μάλλον αραιά, με μικρές ποσότητες νερού.
Ρίγανη
Χρήση
Το ελληνικό, παραδοσιακό άρωμα, στη σαλάτα, στα λευκά τυριά και σε πολλά φαγητά. Η κατάλληλη εποχή για μάζεμα είναι όταν ανθίζει, δηλαδή μέσα στο κατακαλόκαιρο.
Καλλιέργεια
Το μικρό, σκληρό φυτό ζει πολλά χρόνια, προτιμώντας τις προφυλαγμένες, προσήλιες θέσεις και τις ζεστές περιοχές. Μπορεί να καλλιεργηθεί πολύ εύκολα και σε γλάστρες που το χειμώνα θα βάλουμε μέσα στο σπίτι. Αν δεν το αγοράσουμε, το δημιουργούμε με αποχωρισμό βλαστών που έχουν δικές τους ρίζες και που θα βρούμε στη βάση κάποιας μεγάλης, ελεύθερης ρίγανης. Καλύτερη εποχή είναι το φθινόπωρο. Χρειάζεται κανονικό πότισμα στην αρχή όταν μεγαλώσουν λίγο, αντέχουν αρκετά στην ξηρασία και θέλουν κανονικά, αλλά αραιά, μικρές ποσότητες νερού.
Σάλβια
Χρήση
Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται στο χοιρινό, τα ζυμαρικά, τα πιάτα με τυριά και τις μαρινάδες. Μαζεύονται κάθε εποχή, αλλά καλύτερα είναι πριν την άνθιση, γιατί τότε έχουν πιο έντονο άρωμα. Τα μοβ-μπλε άνθη της εμφανίζονται συνήθως Ιούνιο και Ιούλιο.
Καλλιέργεια
Μεγαλώνει σε κάθε χώμα, αλλά προτιμά ηλιόλουστες θέσεις. Για να συντηρηθεί σωστά, εκτός από το πότισμα χρειάζεται και συχνό παράχωμα στη βάση της.
Σχοινόπρασο (chives -αγγλ., ciboulette -γαλ.)
Χρήση
Τα λεπτά φύλλα του θυμίζουν το κρεμμύδι οπτικά και γευστικά, είναι πιο γλυκά και με λιγότερο διαπεραστική μυρωδιά. Συνοδεύει όμορφα σαλάτες, ψάρι και σάλτσες για λευκό κρέας.
Καλλιέργεια
Ζει πολλά χρόνια και αν δεν το βρούμε στην αγορά, το δημιουργούμε με τους σπόρους του, νωρίς την άνοιξη, σε προστατευμένες θέσεις. Όταν μεγαλώσουν τα μικρά φυτά του, τα αραιώνουμε σε απόσταση 15 εκ. και αργά την άνοιξη τα μεταφυτεύουμε. Χρειάζεται δροσερές και ημισκιερές θέσεις. Έχει ανάγκη από συχνό πότισμα, άνοιξη μέχρι και φθινόπωρο. Για να έχουμε πολλά φύλλα, πρέπει να απομακρύνουμε τα άνθη όταν βγαίνουν. Χρειάζεται φωτεινό και καλά αεριζόμενο χώρο.
