Όταν σκεφτόμαστε το μέλι, το μυαλό μας πάει συνήθως στο ανθέων ή στο θυμαρίσιο, άντε και στο πεύκου. Πόσοι όμως έχουν δοκιμάσει το αρκετά πικρό στη γεύση μέλι κουμαριάς, που κρυσταλλώνει πολύ σύντομα και παίρνει ένα μπεζ χρώμα, που θυμίζει περισσότερο ταχίνι παρά μέλι; Μάλλον λίγοι -κι ακόμα λιγότεροι εκείνοι που γνωρίζουν ότι έχει το χαμηλότερο ποσοστό γλυκόζης σε σύγκριση με τα άλλα μέλια, οπότε έχει και λιγότερες θερμίδες, ενώ παράλληλα είναι πιο πλούσιο σε φυσικές αντιβιοτικές ουσίες.
Τελευταία, δοκιμάζουμε όλο και περισσότερα ιδιαίτερα μέλια, που δεν είναι ευρέως γνωστά, και αυτός είναι ο λόγος που κάναμε μια πιο ολοκληρωμένη έρευνα, μιλώντας με τους ίδιους τους παραγωγούς. Άλλωστε, είναι όλο και πιο εύκολο πλέον να τα βρει κανείς στα καταστήματα τροφίμων.
Μια βασική διάκριση που πρέπει να έχουμε υπόψη μας, είναι ότι το μέλι παράγεται είτε από το νέκταρ των λουλουδιών (ανθόμελο), είτε από τα μελιτώματα, δηλαδή τις εκκρίσεις των φλοιών των κωνοφόρων δέντρων ή των μελιτογόνων εντόμων, που παρασιτούν στα δέντρα αυτά.
Σχετκά με το κρυστάλλωμα του μελιού, αυτό επηρεάζεται από το ποσοστό γλυκόζης του, οπότε δεν αποτελεί ένδειξη καλού ή κακού μελιού. Αν θέλουμε το επαναφέρουμε στην αρχική του μορφή βάζοντάς το σε μπαιν μαρί.
Μέλι βανίλια – ελάτης Μαινάλου
Από τα πιο σπάνια μέλια παγκοσμίως, αφού παράγεται μόνο από το μαύρο έλατο του Μαινάλου της περιοχής Βυτίνας της Αρκαδίας και είναι το μόνο μέλι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) της χώρας μας. Προέρχεται από μια ρητίνη, που παράγουν μικροοργανισμοί στον κορμό του ελάτου και η παραγωγή του είναι εξαιρετικά δύσκολη και δαπανηρή, γιατί απαιτεί την καταστροφή των κηρηθρών, ενώ εξαρτάται και από τον καιρό. Χαρακτηριστικά του, το μοναδικό άρωμα, η γεύση και η πυκνή υφή, η χαμηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα και το ότι δεν κρυσταλλώνει ποτέ, γιατί έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη (κάτω του 30%).
Μέλι βαμβακιού
Για την παραγωγή του βαμβακόμελου οι μέλισσες συλλέγουν νέκταρ από άνθη, αλλά και από μελίτωμα, που εκκρίνεται από διάφορα έντομα που παρασιτούν την καλλιέργεια. Το μέλι αυτό έχει χαρακτηριστικό, βουτυρώδες άρωμα και γεύση και είναι ανοιχτόχρωμο. Είναι το πλουσιότερο είδος σε υπεροξείδιο του υδρογόνου.
Μέλι βελανιδιάς
Πρόκειται για ένα σχετικά σκουρόχρωμο μέλι με μεστό, ιδιαίτερο άρωμα και γεύση, που δεν είναι πολύ γλυκιά. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ιδιότητες και περιέχει σε μεγάλες ποσότητες κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο και νάτριο. Χαρακτηρίζεται ως μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας.
Μέλι ερείκης (ή ρείκι)
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου έχουν καταγραφεί από την εποχή του Μεσαίωνα. Κατ’ επέκταση και το μέλι που παράγεται από αυτό θεωρείται από τα πιο πλούσια σε διατροφική αξία, καθώς έχει πολλά ιχνοστοιχεία, μεταξύ των οποίων και ο σίδηρος, ενώ είναι και το πιο πλούσιο είδος μελιού σε φαινόλες.
Μέλι ευκαλύπτου
Τα φύλλα του ευκαλύπτου χρησιμοποιούνται πολύ ως θεραπεία. Ο συνδυασμός τους με το μέλι γίνεται πολύ ευεργετικός για πολλές περιπτώσεις: βοηθά στο αναπνευστικό, έχει αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, χρησιμοποιείται για την επούλωση πληγών, για έλκη, εγκαύματα, κοψίματα. Έχει ξεχωριστό άρωμα και γεύση, που το κάνουν πολύ ιδιαίτερο.
Μέλι καστανιάς
Αν και θεωρείται ανθόμελο, παράγεται τόσο από το νέκταρ των ανθών της καστανιάς, όσο και από τις μελιτώδεις εκκρίσεις της. Είναι μέλι περιορισμένης παραγωγής και συλλέγεται κυρίως στις περιοχές της Μακεδονίας (Άγιο Όρος) και της Αρκαδίας. Διαθέτει χαρακτηριστική οσμή με μεγάλη διάρκεια. Η γεύση του είναι έντονη και ελαφρώς πικρή. Δεν κρυσταλλώνει εύκολα, αφού έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και χαμηλή σε γλυκόζη. Συγκριτικά με το θυμαρίσιο μέλι, διαθέτει διπλάσια συνολική περιεκτικότητα σε επτά μεταλλικά στοιχεία: κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο και σίδηρο καθώς και υψηλή συγκέντρωση γυρεόκοκκων. Συνιστάται σε ηλικιωμένους, μωρά και όσους αθλούνται.
Μέλι κουμαριάς
Βασικό χαρακτηριστικό του η ιδιαίτερη, πικρόγλυκη γεύση, το ανοιχτό μπεζ χρώμα και η παχύρρευστη υφή, αφού κρυσταλλώνει γρήγορα. Επειδή έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, προτείνεται σε διαβητικούς ή σε άτομα που ακολουθούν δίαιτα αδυνατίσματος. Η ουσία του Arbutin καθαρίζει το αίμα και ρυθμίζει το επίπεδο χοληστερόλης, ενώ είναι πιο πλούσιο σε φυσικές αντιβιοτικές ουσίες. Είναι ιδιαίτερα τονωτική τροφή, τόσο για τον άνθρωπο, όσο και για τις μέλισσες.
Μέλι πολυκόμπου
Σκουρόχρωμο, σχεδόν μαύρο μέλι, που κρυσταλλώνει γρήγορα και παράγεται από τα άνθη του φυτού πολύκομπο, ένα μικρό, άγριο φυτό που φυτρώνει παντού, κυρίως σε καλαμιές. Έχει έντονη οσμή και αρκετά γλυκιά γεύση. Είναι το πλουσιότερο σε ένζυμα ελληνικό είδος μελιού και έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε μεταλλικά άλατα, σίδηρο, φολικό οξύ. Γι’ αυτό και συνιστάται σε περιπτώσεις αναιμίας.
Η γνώμη του παραγωγού
Για το θέμα των σπάνιων μελιών μιλήσαμε με τον Πλάτωνα Σχοινά, μελισσοκόμο και ιδιοκτήτη της επιχείρησης «Μελιάδες», που ακολουθεί τη νομαδική μελισσοκομία, δηλαδή ταξιδεύει τα μελίσσια σε διαφορετικές περιοχές, ανάλογα με το είδος που θέλει να δημιουργήσει.
Μας είπε, ότι οι καταναλωτές πλέον γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες των πιο ξεχωριστών μελιών και τα αναζητούν με το όνομά τους. Σίγουρα, για ορισμένες ποικιλίες υπάρχουν δυσκολίες (όπως το “βανίλια ελάτης”), που συχνά μπορεί να κάνουν και αδύνατη την παραγωγή τους για μία χρονιά (όταν επηρεάζονται πολύ π.χ. από τις καιρικές συνθήκες), ωστόσο η ζήτηση είναι αυτή που τον οδηγεί στην παραγωγή αρκετών διαφορετικών ειδών, που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα.
Ακόμη πιο σπάνια μέλια
Ακακίας (αραιό σε υφή και με διακριτικό άρωμα και γεύση)
Δεντρολίβανου (αρκετά ρευστό και με το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση του βοτάνου)
Ελαιοκράμβης (συμπαγές σε υφή, σαν το γλυκό «υποβρύχιο»)
Ηλιοτρόπιου (με διακριτικό άρωμα ηλιόσπορου και ανθέων)
Τριφυλλιού (από τις μεγάλες πεδιάδες εντατικών καλλιεργειών του Θεσσαλικού κάμπου και της Μακεδονίας)
Updated: 02/06/20
Ημ/νια α' δημοσίευσης: 12/04/18
