Η νέα παράσταση του Αργύρη Πανταζάρα μεταφέρει ένα συγκινησιακό φορτίο και…«Ένα καλό λόγο». Πρόκειται για ανασύνθεση βιωμένων εμπειριών ή για ένα μήνυμα; Η Μαρία Κρύου μίλησε μαζί του.
Τι σημαίνει το «Ένας καλός λόγος» του τίτλου;
Όλοι χρειαζόμαστε έναν καλό λόγο για να κάνουμε κάτι... Για να ανέβεις στη σκηνή πρέπει πάντα να έχεις τουλάχιστον έναν καλό λόγο. Ένα καλό λόγο για να υπερβείς την κανονικότητα σου, να διακόψεις την ροή σου και να φτιάξεις έναν νέο κόσμο. Χρειάζεται ένας καλός λόγος για να μιλήσεις, να αφουγκραστείς, να ψάξεις, να χάσεις, να διεκδικήσεις, να παλέψεις. Ο κόσμος του θεάτρου, στήνοντας μια παραγωγή από το μηδέν, είναι σκληρός και δύσκολος. Σίγουρα πρέπει να έχεις τουλάχιστον ένα καλό λόγο αν όχι χίλιους για να σπας τα μούτρα σου καθημερινά!
Πώς προέκυψε η ιδέα της παράστασης;
Προέκυψε από τα "γεγονότα" και από την ανάγκη να βρεις τρόπο να κάνεις κάτι γι’ αυτά που δεν λέγονται. Προέκυψε από την ανάγκη συγγραφής νέων κειμένων, ή έστω συρραφής, ή ακόμα και "καταστροφής" κειμένων. Προέκυψε από κείμενο της Ελίνας Μαντίδη που μου εκμυστηρεύτηκε σε μια περίοδο μεγάλης απογοήτευσης της ανθρωπότητας και των χωρών, των πολιτικών ακόμα και των πολιτών. Ένας ειδικός φρουρός σηκώνει το όπλο και σκοτώνει ένα παιδί μέσα στη πόλη. Μια αυτοκτονία στη πλατεία Συντάγματος για να αφυπνίσει τη κοινωνία. Οι πολιτικοί εξαγοράζουν την χώρα ανάλογα με τα συμφέροντα της καριέρας τους. Γίνεται "πολιορκία" μιας χώρας και κάποιοι βρίσκουν ευκαιρία για αντιπολίτευση και προεκλογική εκστρατεία. Υπογράφουν τη πτώχευση της χώρας και την επόμενη μέρα την αγοράζουν οι ίδιοι, σε τιμή ευκαιρίας.
Αφεντικά πυροβολούν τους παράνομους εργάτες στα χωράφια τους επειδή ζήτησαν να πληρωθούν. Παράνομες συλλήψεις και κρατήσεις στο όνομα της τρομοκρατίας. Αντισυνταγματικές αποφάσεις και συναινέσεις πατριωτών! Εγκλήματα που παραγράφονται, ή θάβονται, ή ξεχνιούνται. Οι νεκροί και το "παζάρι της ζωής" από το μεταναστευτικό κύμα. Τα παιδιά. Οι γενοκτονίες που δεν αναγνωρίζονται από αυτούς που τις διεξάγουν. Τα νεκροταφεία ηρώων και τα νεκροταφεία των αμάχων. Ο πόλεμος ως οικονομικό προϊόν! Η αγκύλωση της κοινωνίας! Τα δάχτυλα μας που γλιστράνε στις οθόνες, το χαμόγελο των αντικαταθλιπτικών.... Από αυτά προκύπτει η ιδέα! Και από τόσα άλλα που δε θα χωρέσουν εδώ... και που θα τα ξαναπιάσουμε εν καιρώ...
Υπάρχει πίσω από τον προβληματισμό της παράστασης μια κριτική ματιά στην πραγματικότητα, ένα μήνυμα;
Ναι, αφορά το φόβο! Αφορά τον "λόγο" του ανθρώπου που σε κάνει να νιώθεις δέος και ταυτόχρονα σε κάνει να νιώθεις προδομένος. Αφορά τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στη γκαλερί από έναν μεταμφιεσμένο δολοφόνο. Αφορά σκηνοθετημένες δολοφονίες, σκηνοθετημένες πολιτικές και τακτικές, εποχών που έχουν περάσει από το μούδιασμα της ιστορίας, στη λήθη. Αφορά σκηνοθετημένες επαναστάσεις και αποτυχημένα πραξικοπήματα. Αφορά την ακραία διπλωματία, συμφέροντα προσωπικά, οικονομικά και πολιτικά πίσω από ένα "πολιτικό λόγο". Αφορά την σιωπή και την αδυναμία παρέμβασης και παύσης πυρών σε έναν παγκόσμιο πόλεμο που γίνεται στη μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια. Αφορά το σκηνοθετημένο κυνήγι της τρομοκρατίας, την πρόφαση για απελευθέρωση και διάσωση, την εκπόρνευσης της δημοκρατίας, την απαξίωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απαξίωση της ζωής. Είναι η έναρξη ενός πολέμου. Και εμείς μπαίνουμε στο δωμάτιο του ανθρώπου πριν βγει στον "αέρα" να τον αναγγείλει...
Στις παραστάσεις σας το θέατρο και ο χορός επικοινωνούν. Ποιο ρόλο παίζει η αισθητική;
Η αντίληψη και αισθητική είναι τα πρωταρχικά στοιχεία που ξεχωρίζουν ένα καλλιτέχνη... Δεν έχω καμία σχέση με το χορό, όμως ξέρω ότι χορός είναι οποιαδήποτε κίνηση μέσα στο χώρο. Ο ρυθμός, η μουσική ακόμη και η απουσία μουσικής, οι φωτισμοί, το set design, το κοστούμι, ο ηθοποιός, το σώμα του, η φωνή του ,τα μάτια του, η αναπνοή του, τα ακροδάχτυλα του, κάθε του βήμα, ακόμα και η ακινησία, αποτελούν μέρος ενός "χορού" μια συνολικής σύνθεσης μέσα στο χώρο. Κάθε φορά που μπαίνεις σε μια σκηνή δημιουργείται μια χορογραφία , μια χωροταξία, υπάρχει αρχιτεκτονική και γεωμετρία που πρέπει όμως να την αντιληφθείς και να την αξιοποιήσεις, είτε είναι μουσική, είτε είναι σώμα, είτε είναι φως, είτε είναι λόγος.
Στο σωματικό σκέλος είστε καλά εκπαιδευμένος κυρίως μετά τη συνεργασία σας με τον Παπαϊωάννου;
Σωματικά εκπαιδευμένος είμαι από τον αθλητισμό που κάνω από τα πέντε μου χρόνια στο βουνό, στη θάλασσα, στο τσιμέντο και στον αέρα. Από τον Δημήτρη δε πήρα μόνο μια σωματική πειθαρχία και εκπαίδευση, πήρα ανεκτίμητα πράγματα, που έχουν να κάνουν με το πώς δομείς μια ιστορία, από ένα φως, ένα υλικό - αντικείμενο, ένα βλέμμα, ένα σκίτσο, μια ιδέα. Ότι πήρα, το έκανα "έμπνευση" και "πράξη" σε αυτό που οραματίζομαι και φαντάζομαι εγώ για το θέατρο, εκεί οπού το σώμα συναντάει τον λόγο.
Παίζεται ολομόναχος; Η μοναξιά στη σκηνή σας δημιουργεί κάποιους φόβους;
Έχουμε φτιάξει μια παράσταση όπου τουλάχιστον πέντε συντελεστές της καλλιτεχνικής ομάδας θα είναι οι παρτενέρ μου στη σκηνή, είναι ένας καλλιτεχνικός θίασος. Δεν υπάρχει μοναξιά στη σκηνή. Στη σκηνή το μόνο που υπάρχει είναι ξεβράκωμα! Μπορεί να φοβάσαι τον εαυτό σου... μπορεί να μην τον αντέχεις... όταν όμως έχεις "παρτενέρ" όλο το κοινό που έρχεται να μοιραστεί την εμπειρία μαζί σου, και τόσους συντελεστές να είναι μέρος του έργου δεν είχες δικαίωμα στη μοναξιά. Η μοναξιά στη σκηνή προκύπτει μόνο από τη μοναξιά στη ζωή...!
Περισσότερες πληροφορίες
Ένας καλός λόγος
Διαφορετικές –ή ίσως και όμοιες–, οι σκέψεις του Ντοστογιέφσκι και του Νιζίνσκι αποτέλεσαν σημείο εκκίνησης αυτής της παράστασης για τη θέση του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία.
