Ο Μορίς Μπεζάρ είναι ο χορογράφος που έκανε το χορό προσιτό στο ευρύ κοινό και τον ανάδειξε στην υπέρτατη τέχνη του 20ού αιώνα. Αυτό μας επιβεβαιώνει και ο Ζιλ Ρομάν, στενός συνεργάτης του και νυν καλλιτεχνικός διευθυντής των Μπαλέτων Μπεζάρ της Λοζάνης. Διαβάστε τι είπε στη Μαρία Κρύου λίγο πριν από την παράσταση του σπουδαίου καλλιτεχνικού σχήματος στις 17-18/9, στο Ηρώδειο.
Πώς γνωριστήκατε με τον Μορίς Μπεζάρ;
Το 1979, σε ηλικία 18 ετών, πέρασα από ακρόαση για το Μπαλέτο του 20ού αιώνα του Μορίς Μπεζάρ. Ο μάνατζερ του μπαλέτου με επέλεξε από τους 300 υποψηφίους και με τοποθέτησε μπροστά. Η πραγματική μας συνάντηση όμως με τον Μπεζάρ έγινε οκτώ χρόνια μετά την ένταξή μου στην ομάδα και από τότε κάναμε μακρύ δρόμο μαζί. Μου δίδαξε τα πάντα. Όλα όσα ξέρω τα έμαθα από αυτόν. Ήμουν πολύ τυχερός που τον είχα μέντορα και δάσκαλο. Με μεγάλωσε, μου έδωσε ρόλους που με έκαναν να εξελιχτώ ως χορευτής και αυτοί οι ρόλοι με οδήγησαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις.
Τον έχουν χαρακτηρίσει άνθρωπο-φαινόμενο. Τι είναι αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει τόσο ως καλλιτέχνης;
Ο Μορίς Μπεζάρ ήταν πράγματι ένας άνθρωπος-φαινόμενο, με πνευματικό πλούτο και τεράστια γενναιοδωρία. Ήθελε πάντα να ανοίξει τον κόσμο του χορού σε ένα ευρύ κοινό και το κατάφερε.
Εσείς τι θαυμάζετε περισσότερο σε εκείνον;
Ήξερε πάντα πού πηγαίνει. Μπορεί ξεκινώντας ένα μπαλέτο να μην είχε σχεδιάσει ούτε ένα βήμα, αλλά είχε στο μυαλό του όλο τον τρόπο δημιουργίας και το θέμα. Για τον Μορίς η δημιουργία δεν ήταν ανταγωνισμός. Δεν έκανε συγκρίσεις και ας ήταν μεγαλοφυΐα. Με σημάδεψε η εμπειρία που είχα μαζί του. Πήρα ένα μάθημα ζωής. Όλη η χορευτική εμπειρία μου έχει σχέση με τον Μπεζάρ.
Δεν ήρθατε ποτέ σε σύγκρουση;
Με απέλυσε τρεις ή τέσσερις φορές και είχε δίκιο επειδή ήμουν αφόρητος. Τελικά επέστρεψα και μπορώ να πω ότι τα σπουδαία έργα του συνεχίζουν να διεγείρουν τη φαντασία μου.
Τι είναι αυτό που σας κινητοποιεί στη σκηνή;
Δεν χορεύω πια, προτιμώ να αφιερώσω τον εαυτό μου στη δημιουργία, στους χορευτές και στο έργο του Μορίς και αυτό μου παίρνει πολύ χρόνο κι ενέργεια. Αλλά όταν χόρευα, η πραγματικότητα ήταν εκεί… Η πραγματικότητά μου είναι ο χορός και περιέχει τα πάντα.
Τι αντιπροσωπεύουν για εσάς τα Μπαλέτα Μπεζάρ της Λοζάνης;
Τα Μπαλέτα Μπεζάρ της Λοζάνης είναι μια μεγάλη οικογένεια. Είναι ένα μοναδικό καλλιτεχνικό σχήμα, διότι μέσα από τις δουλειές του ο θεατής μπορεί να νιώσει την ομορφιά της ζωής. Προτείνει ένα ζωτικό, χαρούμενο, απλό χορό που αγγίζει τους πάντες με γενναιοδωρία. Ο Μορίς δημιουργούσε έναν πολύ ανοιχτό κι ελεύθερο χορό, πολύ δραστήριο και χαρούμενο την ίδια στιγμή. Είναι ένα μπαλέτο που σε συνεπαίρνει με το φως και τη χαρά που εκπέμπει. Το ακροατήριο «ακούει» ακόμη τη φωνή του Μορίς στις παραστάσεις του.
Το «Béjart fête Maurice» απευθύνεται στο κοινό που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τη δουλειά αυτού του σπουδαίου χορογράφου;
Όχι μόνο. Το «Béjart fête Maurice» είναι μια χαρούμενη ραψωδία, μια γιορτή, μια τελετή. Τα pas de deux, τα duets en pointe, οι εύγλωττοι χαρακτήρες, τα μυθικά ή άγνωστα κομμάτια, όλα αφηγούνται μια εποχή, σκιαγραφούν τον καλλιτέχνη Μορίς Μπεζάρ, ο οποίος ονειρευόταν το μεγάλο, σκεφτόταν με ευρύ πνεύμα και δεν φοβόταν να αγκαλιάσει τα πάντα.
Είναι ένα ταξίδι μέσα από το έργο του. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνει τη νέα μου δημιουργία «t’M et variations», ένα μπαλέτο όπου οι κινήσεις γίνονται λέξεις που απευθύνονται στον Μορίς. Ο Μορίς είχε εμμονή με το γράψιμο. Περνούσε άγρυπνες νύχτες γράφοντας. Γι’ αυτό δημιούργησα αυτήν τη χορογραφία, για να αναφερθώ στα γράμματα που μερικές φορές ξαναδιαβάζω, αν και πολλά καταστράφηκαν όταν πήρε φωτιά το σπίτι μου πριν από δύο χρόνια. Τότε έγινε ένα μικρό θαύμα: βρήκα ένα πακέτο κειμένων του ανέπαφο μέσα σε ένα σωρό από στάχτες.
Με ποιον τρόπο συνυπάρχουν στην παράσταση οι μουσικές του Ντιουκ Έλινγκτον και του Νικ Κέιβ;
Αυτό είναι το πνεύμα των Μπαλέτων Μπεζάρ της Λοζάνης. Το κοινό μπορεί να περιμένει τα πάντα. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα αυτού που έκανε ο Μορίς: να δίνει στο κοινό που ερχόταν για την «Queen’s suite» του Ντιουκ Έλινγκτον, για τον Νικ Κέιβ ή τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν έναν καλό λόγο να αγαπήσει το χορό. Προσωπικά ακούω πολλή μουσική, μου δίνει ιδέες. Μου αρέσει επίσης να ακούω παλιά πράγματα, ακόμη και αυτά που άκουγα στα 15 μου χρόνια: Μπομπ Ντίλαν, Λέοναρντ Κοέν, Led Zeppelin.
Ποιον νέο χορευτή θαυμάζετε;
Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση, επειδή είναι πολύ δύσκολο να επιλέξω έναν αγαπημένο. Θαυμάζω όλους τους χορευτές της ομάδας για το πάθος και το θάρρος τους.
Περισσότερες πληροφορίες
Béjart fête Maurice
Το διάσημο μπαλέτο που δημιούργησε ο Μορίς Μπεζάρ, αποτίνει φόρο τιμής στον κορυφαίο χορογράφο με παλιότερα έργα αλλά και με το νέο «t’M et variations...», που δημιούργησε ο νυν καλλιτεχνικός διευθυντής του μπαλέτου Ζιλ Ρομάν.