Αργύρης Πανταζάρας: «Δεν θέλω να πάψω να εμπιστεύομαι τη ματιά των άλλων ανθρώπων»

Τι είναι η παράσταση «Μητρόπολη: χορός και άγγελος από το πανάρχαιο δράμα» και ποιες αλλαγές κάνατε προκειμένου να την ανεβάσετε σε κλειστό χώρο;
Είναι μία ανασύνθεση των αρχαίων τραγωδιών μέσα από τις ενέργειες που φέρνουν οι Άγγελοι, ο Χορός αλλά και οι ήρωες. Μέσα από τα θραύσματα δημιουργούμε μία προσευχή για μια χώρα που πεθαίνει. Έχουμε κάνει μελέτη σε πέντε κείμενα: στον «Οιδίποδα Τύραννο», τη «Μήδεια», την «Αντιγόνη», τον «Ηρακλή Μαινόμενο» και τις «Βάκχες» και προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα διάλογο ώστε να επικοινωνήσουν μεταξύ τους οι ιστορίες. Θέλουμε να βρούμε κατά κάποιο τρόπο, τι είναι αυτό που δημιουργεί το επείγον του κάθε έργου. Πρωτοπαρουσιάστηκε πέρυσι στο στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου και τώρα, ανεβαίνει στο Σύγχρονο Θέατρο. Συναντηθήκαμε μετά από ένα χρόνο και νιώθουμε πιο έμπειροι, έχουμε πιο καθαρό μάτι. Βασική αρχή μου είναι η προσαρμογή στο χώρο. Δηλαδή, όπως προσαρμοστήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο και αρχίσαμε να ξεριζώνουμε τις κολώνες και το βωμό, έτσι τώρα, μπαίνουμε σε έναν ιντάστριαλ υπέροχο χώρο, το Σύγχρονο Θέατρο, και αλλάζουμε τις ερμηνείες μας, εμπλουτίζουμε τη γκάμα μας και δημιουργούμε μία καινούργια σύνθεση. Είναι μια ανεξάρτητη παραγωγή και μέλημα μου είναι να ταξιδέψει και σε άλλες χώρες.

Τι είναι αυτό που επιδιώκετε;
Αναγνωρίζουμε τη συγγένεια των μύθων και των εννοιών και επιδιώκουμε μία επικοινωνία των έργων. Οι ηθοποιοί πηδούν από τη μία ιστορία στην άλλη. Βλέπουμε για παράδειγμα πως ο Κρέοντας συναντάει την υπεροψία του Οιδίποδα, την αντίσταση του Πενθέα ή πως ο Ηρακλής επικοινωνεί με τη Μήδεια, μία μητέρα που σκότωσε τα παιδιά της. Ο μύθος, ο λόγος και η μουσική διεγείρουν και αφυπνίζουν το υποσυνείδητο των θεατών. Έχουμε βάλει όλα τα όπλα πάνω στη σκηνή για να σκαλίσουμε με επιμονή τα συναισθήματά τους.

Ποια από τις αγγελικές ρήσεις που ακούγονται στην παράσταση ξεχωρίζεις;
«Ζήστε τη νύχτα που δεν χαράζει γιατί σκοτώνουν την αυγή». Αυτή η φράση από τη «Μήδεια» με ανατριχιάζει. Έχει ενδιαφέρον να δεις πως μία εξόριστη γυναίκα, φόνισσα παιδιών μετατρέπεται σε μία χώρα φόνισσα παιδιών.

Τι σε συγκινεί στα αρχαία κείμενα;
Είναι ισχυρές οι έννοιες που διαπραγματεύονται. Η αρχαία ποίηση είναι ένα δώρο των προγόνων που δεν μπορείς να παρακάμψεις κι αν έχεις ένα δικαίωμα αυτό είναι να αρχίσεις να την ψηλαφείς, να τη γεύεσαι, να την ερμηνεύεις και να την…βεβηλώνεις. Χαίρομαι γιατί αυτά τα έργα είναι ανοιχτά και προσιτά προς όλους, δημιουργούν μία ισότητα. Είναι κείμενα που δημιουργήθηκαν από ανθρώπους της πόλης και απευθύνονται στην ίδια την πόλη. Αυτό με κάνει να λέω ότι τελικά η τέχνη ίσως πρέπει να απευθύνεται στην εποχή της πρώτα, στην κοινωνία της κι αν τα καταφέρει και, στη διαχρονικότητα της. Μέσα από αυτά που θέλουμε να αγγίξουμε δημιουργούμε μία αισθητική ως προς τα υλικά. Θα δείτε να χρησιμοποιούμαι απλά υλικά για παράδειγμα ένα κομμάτι χαρτί, το οποίο ο καθένας θα μπορούσε να πάει στο χρωματοπωλείο της γειτονιάς του και να το πιάσει. Το πως εμείς θα το μεταμορφώσουμε σε κάτι πάνω στη σκηνή, αυτό είναι η δουλειά του ηθοποιού-δημιουργού.

Ποιους θεωρείς δασκάλους σου;
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον όρο δάσκαλος για να ταυτίσουμε τον εαυτό μας, για να τον ταξινομήσουμε σε έναν κόσμο αλλά αυτό ποτέ δεν έχει πραγματικό αντίκτυπο. Ο καθένας παίρνει αυτό που καταλαβαίνει και δάσκαλος μπορεί να είναι ένας τραγουδιστής στην Αμερική μπορεί να είναι ο Μπέλα Ταρ, ο Νταλί, άνθρωποι που έχεις συναντήσει και αγαπάς. Για μένα Δάσκαλος δεν είναι αυτός που έχει ανάγκη από μαθητές, αλλά αυτός που δημιουργεί υποψήφιους συνεργάτες και αυτόνομους δημιουργούς... Αυτοί ευτυχώς είναι αρκετοί γύρω μου... Είτε κοντά μου είτε μακριά μου, ανεξαρτήτου ιδιότητας, ηλικίας κι εμπειρίας.

Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου σε αυτή την παράσταση;
Με την Ελίνα Μαντίδη είμαστε πολύ στενοί συνεργάτες και κάναμε μαζί τη δραματουργική επεξεργασία-διασκευή. Είναι σκηνοθέτις, συγγραφέας και κατά κάποιο τρόπο με έχει βοηθήσει να διαμορφώσω μέχρι και το ήθος του καλλιτέχνη Αργύρη. Τι σε συνδέει με τον Γιώργο Πούλιο και τον Ηλία Χατζηγεωργίου; Τον Γιώργο Πούλιο τον γνώρισα στο «Still life» του Δημήτρη Παπαϊωάννου και είχα συγκλονιστεί από τον τρόπο που δραματοποίησε τον χώρο. Τώρα, έρχεται να υποστηρίξει με τη μουσική του όλο το παλμό της παράστασης. Έχει γράψει μουσική κατά κύριο λόγο και όχι sound design. Με τον Ηλία Χατζηγεωργίου συνεργαστήκαμε στο «Ρήσο» της Κατερίνας Ευαγγελάτου και είναι ένας αυτοδημιούργητος χορευτής και δάσκαλος. Έχει κάνει την κίνηση και είναι μεγάλη μου χαρά να μοιράζομαι και να μαθαίνω από εκείνον όπως και από τους περισσότερους συνεργάτες μου. Δεν θέλω να πάψω να μαθαίνω και να εμπιστεύομαι τη μάτια των άλλων ανθρώπων. Στην παράσταση παίζω μαζί με τη Χαρά Μάτα Γιαννάτου, τη Μελισσάνθη Μάχουτ, την Πέπη Κώνστα, τον Γιώργο Κατσή, τον Αγησίλαο Μικελάτο και τον Κωνσταντίνο Πλεμμένο. Η ομάδα Momentum δεν έχει μορφή, είναι ένας συνεχόμενος πολλαπλασιασμός και θα φροντίσω να το διατηρήσουμε αυτό.

Παράλληλα δουλεύεις με τον Έκτορα Λυγίζο για τις «Βάκχες»;
Δουλεύω με τον καταπληκτικό Έκτορα! Είναι φοβερή η δουλειά που κάνει. Η μελέτη πάνω στις «Βάκχες» είναι μια μελέτη πάνω στο θέατρο. Οι συνθήκες που δημιουργεί ο Έκτορας είναι αξιοζήλευτες και αξιοθαύμαστες. Παίρνω πολλά από τον τρόπο που δημιουργεί θιάσους και συνθήκες μελέτης. Η ιστορία του Πενθέα μας αφορά όλους… η αντίσταση δηλαδή του ανθρώπου και η μάχη της λογικής και του ενστίκτου.

Ποια είναι τα σχέδια σου για τον ερχόμενο χειμώνα;
Θα πάρω απόσταση από το αγωνιστικό τερεν, από τη σκηνή του θεάτρου. Χρειάζομαι να κάνω ένα βήμα πίσω για να ξαναμπώ στα πράγματα δυνατά με μία καινούργια πρόταση. Θα δώσω χρόνο στον εαυτό μου να ταξιδέψει, να μελετήσει. Όσο δίνεσαι σε αυτό που θέλεις άλλο τόσο πρέπει να αποφορτίζεσαι.

Οι φωτογραφίες είναι το Νίκου Πανταζάρα