Η αναγεννησιακή ‘μόδα’ συναντά την goth αισθητική στην εκδοχή του «Εδουάρδου Β΄» του Κρίστοφερ Μάρλοου που σκηνοθετεί ο Κοραής Δαμάτης. «Ο άνθρωπος παραμένει αμήχανα ίδιος» παρατηρεί ο σκηνοθέτης στη συζήτηση που είχαμε και δεν διστάζει να πει πως δεν έχει κάνει όσες θυσίες αξίζει ο έρωτας.
Το έργο του Μάρλοου, μπορεί να γίνει σκηνικός «καθρέφτης» της εποχής μας;
Είναι σκηνικός καθρέφτης! Όσο φορές έτυχε να ασχοληθώ με έργα άλλων, μακρινών εποχών, διαπιστώνω πάντα το ίδιο πράμα: ότι σήμερα, μόνο φαινομενικά τα πράγματα έχουν αλλάξει. Έχουν αλλάξει οι εικόνες γύρω μας, δείχνουν να έχουν βελτιωθεί οι ανθρώπινες σχέσεις, σίγουρα έχουν επιτευχθεί προς όφελος των πολλών κάποιες κοινωνικές ισοτιμίες… ουσιαστικά όμως, στο βάθος, οι σκέψεις, οι τρόποι και οι βλέψεις των ανθρώπων, ζήτημα να ‘χουν κάνει μισό βήμα παραπέρα.
Οι ίδιες κινήσεις στο σκάκι της εξουσίας, οι ίδιοι πάντα φόβοι πάνω στον άνθρωπο για να πετύχει κάποιος το στόχο του, τα ίδια ψέματα με μικρές, ίσως, παραλλαγές, τότε σε κλειστές κάμαρες, χθες στα μπαλκόνια, σήμερα στις τηλεοράσεις και στο διαδίκτυο, πόλεμοι στο όνομα της δικαιοσύνης, της θρησκείας, ίντριγκες και ψέματα σε καθημερινή βάση τόσο που το προσωπείο έγινε ένα με το πρόσωπο, ανεξέλεγκτη βία με πρόσχημα την ασφάλεια των φιλήσυχων, ανοδική αύξηση υποψηφίων σκοταδιστικών κομμάτων αλλά και των ψηφοφόρων τους…
Πέρασαν τόσοι αιώνες πολιτισμού, εξέλιξης, ανακαλύψεων, επαναστάσεων, γνώσεων σε τόσους τομείς από την τεχνολογία μέχρι την επιστήμη και την τέχνη… κι ο άνθρωπος παραμένει αμήχανα ίδιος. Πώς να μην είναι λοιπόν ο Εδουάρδος ο Β΄, -έργο βαθειά πολιτικό- σκηνικός καθρέφτης του σήμερα αλλά και του αύριο, αν δεν προσέξουμε; Ένα αύριο που στέκεται ήδη έξω από την πόρτα ενός επιδεικτικού μεσαίωνα.
Τι σημαίνει εξουσία;
Στην πατριαρχική περίοδο που διανύει η ανθρώπινη φυλή, κάθε είδους εξουσία μοιάζει με ένα παμφάγο που συντηρείται καταβροχθίζοντας ό,τι βρει μπροστά του, μια συνεχής κεντρομόλος κίνηση χωρίς αποτελέσματα εδώ και καιρό. Κι απ’ ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει προοπτική να αλλάξει, να δοκιμάσει καινούργια πατήματα μιας κι αυτή η κυκλική κίνηση την οδηγεί συνέχεια και πάντα σε ένα υπερτιμημένο εγώ που θρονιασμένο στο κέντρο του σύμπαντος αναπαράγει συνεχώς τα ίδια λάθη, τις ίδιες ανομίες, τις ίδιες αδικίες, τα ίδια ψεύδη ξανά και ξανά. Και μη πει κανείς ότι κρατάει τόσες χιλιάδες χρόνια, άρα είναι πετυχημένο το μοντέλο… ας το αποφασίσουμε, για την ιστορία της γης, πέντε - έξι χιλιετηρίδες είναι όσο μια μικρή ανάσα.
Σε ποιους άξονες κινείται η παράσταση σας;
Ένας απ’ τους άξονες που δουλέψαμε αρκετά με τους ηθοποιούς, είναι ποιος απ’ τους ήρωες λέει την αλήθεια, και πόση αλήθεια λέει. Μετά ήταν οι χαρακτήρες και οι κρυφές σχέσεις μεταξύ τους. Επιμείναμε αρκετά σ’ αυτά που δεν λέγονται, στα κρυφά σινιάλα, στις υπεκφυγές και στους κρυφούς φόβους των ηρώων. Και, λίγο μετά την πρώτη πράξη, μαζί με όλα τα άλλα, -ανατροπές, απότομες προσχωρήσεις στα εχθρικά στρατόπεδα, δολοφονίες, προδοσίες, εξαγορά συνειδήσεων, κ.ά- ακολουθήσαμε το ασθματικό, παρανοϊκό κυνήγι εξουσίας που διαλύοντας στο δρόμο του ό,τι το εμποδίζει, αφανίζει ταυτόχρονα και χιλιάδες αθώες ψυχές.
Μαζί με τη σκηνοθεσία υπογράφετε τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης. Ποια είναι η ατμόσφαιρα που θέλετε να δώσετε;
Σκοτεινή, έρπουσα απειλή που καταλαμβάνει σιγά σιγά όλο το χώρο, τα σώματα, τα μυαλά και τις ψυχές των ηρώων. Η αισθητική της παράστασης -σκηνικά, κοστούμια, μάσκες, ακόμα και το μακιγιάζ- κινήθηκαν σ’ ένα αόριστο χρονικό πεδίο. Συνδυασμοί αναγεννησιακής ‘μόδας’, μπαρόκ γιακάδων, Goth αισθητικής, γαλλικών φράκων, μαζί με παράσημα δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και σημερινές στρατιωτικές αρβύλες.
Πως διαχειριστήκατε την τον ερωτικό διάλογο Εδουάρδου - Γκάβεστον;
Αφήσαμε αυτή τη σχέση να αιωρείται ως προς τις προθέσεις του ενός, τουλάχιστον, απ’ τους δυό εραστές. Ναι, ο Εδουάρδος είναι ερωτευμένος με τον Γκάβεστον. Ο Γκάβεστον όμως; Είναι; Κι αν είναι ερωτευμένος είναι με την ψυχή του, «δεν ζω χωρίς εσένα», «δεν είμαι τίποτα χωρίς εσένα», ή βάζει και πολύ μυαλό; Μήπως ο έρωτας για τον βασιλιά είναι το μέσον για να αποκτήσει προνόμια, για να αποκτήσει περισσότερη δύναμη, οικονομική κατοχύρωση, για να ανέλθει εύκολα και γρήγορα στους κύκλους της δυνατής ‘παρέας’; Μπορεί να είναι και ο Γκάβεστον ερωτευμένος, όμως τον ακούω να εκλιπαρεί: ‘‘Θεέ μου, να μην είμαι εγώ αυτός που αγαπώ πιο πολύ για να μπορώ να σκέφτομαι καλύτερα’’.
Πως μπορεί ένας ισχυρός άνδρας όπως ο Εδουάρδος να σώσει το έρωτα του;
Δεν μπορεί. Εκτός αν παραιτηθεί απ’ τη θέση του, απ’ όλα του τα προνόμια, αν γυρίσει την πλάτη του στους τύπους και στα πρέπει, αν εγκαταλείψει την ασφάλεια, την καλοπέραση και τη δύναμη που του δίνουν οι τίτλοι και η «ελέω Θεού» θέση σου.
Έχετε κάνει θυσίες για χάρη του έρωτα;
Ο έρωτας είναι μια παρεκτροπή. Πάντα υπάρχουν απώλειες, ηθελημένες ή όχι… Έχω κάνει θυσίες για τον έρωτα, όχι όσες του άξιζαν.
Περισσότερες πληροφορίες
Εδουάρδος ο Β΄
Τα ερωτικά πάθη του Εδουάρδου ισοπεδώνουν το βασίλειό του και ο ίδιος βιώνει τις καταστροφικές συνέπειες της αλόγιστης εξουσίας.
