Κοραής Δαμάτης: «Παίζουμε ένα κρυφτό με τον Σοπενχάουερ»

Πώς προέκυψε η παράσταση «Ο Δάσκαλός μου, ο Σοπενχάουερ»; Όλα ξεκίνησαν από το Μικρό Πολυτεχνείο και το 7ο διαγωνιστικό Pocket Theatre Festival με τίτλο «Βήμα σε νέους δημιουργούς της θεατρικής πράξης». Κατατέθηκαν πολλά έργα. Επιλέξαμε πέντε εξ’ αυτών και, όπως είχαμε ανακοινώσει, τα παρουσιάζουμε τώρα, στη δική μου σκηνοθεσία, με τη μορφή ενιαίας παράστασης.

Παρατηρώ πως και τα πέντε έργα είναι γραμμένα από γυναίκες… Ναι, έτσι είναι. Έτυχε! Συμπτωματικά, μάλιστα, οι τέσσερις εξ αυτών ήταν μαθήτριες στο εργαστήρι του προσφάτως εκλιπόντα συγγραφέα και μεταφραστή Ερρίκου Μπελιέ στο Μικρό Πολυτεχνείο. Το αναφέρω γιατί είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε και να τιμήσουμε τον αγαπημένο αυτόν δάσκαλο και δημιουργό…

Πώς ενώνονται σε μία παράσταση τα πέντε αυτά διαφορετικά έργα; Ήταν δύσκολο εγχείρημα. Πρόκειται για σύντομα έργα, μικρά μονόπρακτα. Έχουν όλα τους ομορφιά, μια ιδιαίτερη ομορφιά το καθένα. Ολόκληρη η παράσταση διαρκεί μόνο μία ώρα! Κάθε έργο έχει διαφορετική θεματική, μιας και τίποτα δεν ήταν επιβεβλημένο από το διαγωνισμό, παρ’ εκτός της σύντομης διάρκειας που όφειλαν να έχουν. Επίσης, έπρεπε να είναι ολοκαίνουργια και άπαιχτα. Καθένα, λοιπόν, έχει το δικό του θέμα, τη δική του γλώσσα, το δικό του ρυθμό και τη δική του ατμόσφαιρα. Σκεφτήκαμε τότε με τον Θράσο Καμινάκη ότι, προκειμένου να ενωθούν αυτά τα πέντε έργα, θα μπορούσαμε να έχουμε επί σκηνής δύο πρόσωπα-σχολιαστές τους. Ο Θράσος ανέλαβε να γράψει τα συνδετικά κείμενα…

Είναι κάτι σαν κομπέρ αυτά τα δύο πρόσωπα; Περίπου. Είναι μάλλον σχολιαστές, «αόρατοι» για τους ηθοποιούς και ορατοί για το κοινό. Σχολιάζουν το έργο που πέρασε και μας προετοιμάζουν για εκείνο που έρχεται. Γυναίκες είναι και οι δύο. Η μία είναι πεσιμίστρια, γεμάτη εμμονές. Πιστεύει πως τίποτα δεν αλλάζει, πως ο άνθρωπος πεθαίνει δυστυχισμένος, είναι, δηλαδή, εντελώς …Σοπενχαουερική! Αναφέρεται, εξάλλου, σε αυτόν σε κάθε ευκαιρία. Η άλλη, όμως, αντιστέκεται στη …φιλοσοφική της δίνη και επιμένει ότι τα πράγματα, αν θελήσουμε, μπορούμε να τα φτιάξουμε λίγο καλύτερα. Γιατί, τελικά, η ζωή διαψεύδει τη φιλοσοφία.

…Οπότε το δεύτερο αυτό πρόσωπο απαρνείται ολοσχερώς το ανικανοποίητο και τον πεσιμισμό του Σοπενχάουερ; Ακριβώς. Παίζουμε, ουσιαστικά, ένα κρυφτό με τον Σοπενχάουερ. Πότε επικρατεί η μία, πότε η άλλη. Νικητής, πάντως, δεν υπάρχει. Όπως λέω συχνά και στα παιδιά, τελικός νικητής μόνο η Φύση είναι. Εκείνη θα κανονίσει τα πάντα, πέρα από τη βούλησή μας και πέρα από τη φιλοσοφία μας.

Έρχεται, λοιπόν, η παράστασή σας σαν αντίδοτο στην εθνική –και ίσως παγκόσμια- κατάθλιψη; Πρόκειται για υπαρξιακά κομμάτια. Δεν αφορούν την κατάθλιψη αλλά τον άνθρωπο και τις σχέσεις του, την τύχη του, τη δυστυχία του και το πεπρωμένο του. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Το «Παρασκευή και 13 του Σωτήριου Έτους 2015» της Λένας Ταχμαζίδου αφορά μια κοπέλα που προσπαθεί, από το Παρίσι όπου βρίσκεται, να μιλήσει μέσω skype με τον σύντροφό της στην Αθήνα. Εκείνος δεν απαντάει κι εκείνη αποφασίζει να πάει σε μια συναυλία στο Bataclan. Την ώρα που φοράει το παλτό της, χτυπάει το τηλέφωνο. Είναι ο φίλος της από την Αθήνα. Αντί, όμως, να το σηκώσει, αποφασίζει να μην καθυστερήσει στη συναυλία και φεύγει, σκεπτόμενη πως θα μιλήσουν αύριο. Φεύγει λοιπόν από το σπίτι της και λίγο μετά ακούμε την έκρηξη… Ήταν εκείνη η Παρασκευή, στις 13 Νοεμβρίου 2015. Ιδού πώς το μοιραίο είναι μέσα στη ζωή μας!

Το συγκεκριμένο έργο συνδέεται με την τρομοκρατική επίθεση στο Bataclan. Ισχύει το ίδιο και για τα υπόλοιπα; Σχετίζονται, δηλαδή, με κάποια κομβικής σημασίας γεγονότα; Όχι απαραίτητα. Ισχύει, όμως, για το «Ναι» της Δανάης Δημητρακοπούλου. Σε αυτό, δύο μεγάλης ηλικίας άνδρες, γκέι ζευγάρι, στην Ιρλανδία, παρακολουθεί τις ειδήσεις, λίγο πριν το περίφημο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 22 Μαΐου 2015 για την ισότητα των γάμων των ετεροφυλοφίλων και ομοφυλοφίλων. Αν θυμάστε, η Ιρλανδία ψήφισε «ναι» και μάλιστα, 62,3%! Στο έργο αυτό, λοιπόν, παρακολουθούμε τι συμβαίνει σε αυτό το ζευγάρι όταν πληροφορείται το ιστορικό αυτό «ναι»…

Μιλήστε μας λίγο και για τα άλλα μονόπρακτα… «Το πάρτι μετά το πάρτι» της Παναγιώτας Δημοπούλου εμφανίζει στη σκηνή δύο ανθρώπους, έναν άνδρα και μια γυναίκα, ακίνητους, καθισμένους σε δύο καρέκλες κι ανίκανους να σηκωθούν όσο κι αν προσπαθούν. Υποψιαζόμαστε πως μάλλον έχουν χτυπήσει. Σταδιακά, καταλαβαίνουμε πως μάλλον πρόκειται για ανδρόγυνο. Κάπου βρίσκονται και παρακολουθούν ένα «περίεργο πάρτι», καθώς λένε. Καθώς αναπτύσσεται το έργο, συνειδητοποιούμε πως δεν ήταν πάρτι αλλά η τελετή της κηδείας τους…

Σχεδόν Πιντερικό ακούγεται αυτό… Ναι, κάθε έργο έχει το δικό του κλίμα, τη δική του θερμοκρασία. Το επόμενο, λόγου χάρη, είναι τα «Νεφελώματα» της Μαρίας Τσατσάκη. Το έργο αυτό αφορά μια κοπέλα, η οποία φιλοξενείται στο Παρίσι από έναν γοητευτικό νεαρό, ανιψιό της νονάς της. Μιλά, λοιπόν, αυτή η κοπέλα, η Νεφέλη, μέσω skype, με μια φίλη της στην Αθήνα. Της περιγράφει πόσο ωραία περνάει με τον νεαρό, τον Έκτορα. Της λέει για τις βόλτες που κάνουν, για τα σινεμά που πηγαίνουν, για το ωραίο φουλάρι που της έκανε εκείνος δώρο… Κι ενώ παρουσιάζει στη φίλη της τον Έκτορα ως σφόδρα ερωτευμένο μαζί της, στη μία και μοναδική κουβέντα που έχει μαζί του, καταλαβαίνουμε πως τίποτα από όσα έλεγε δεν ήταν αλήθεια. Κανένας δεν την έχει αγαπήσει. Επινόησε έναν έρωτα και μια ζωή που ποτέ δεν έζησε…

Πως κλείνει η παράσταση; Με το πιο …τρελούτσικο και αστείο από τα πέντε έργα, τις «Κουτσουλιές» της Βίκυς Κέκη, ένα τελείως Αλμοδοβαρικό κείμενο, με ηρωίδες μια θεατρίνα, την κόρη της, τον κοινό τους γκόμενο και μια …τραβεστί! Τα υπόλοιπα, όμως, θα τα μάθετε στην παράσταση. Ξέρετε, γίνεται εδώ και δώδεκα χρόνια μια πολύ μεγάλη προσπάθεια στο Μικρό Πολυτεχνείο. Προκύπτουν πραγματικά πολύ καλά πράγματα μέσα από τα εργαστήριά του. Και πρέπει να πω ότι είναι σπουδαία η ομάδα των ανθρώπων που δούλεψα μαζί τους –συγγραφείς, ηθοποιοί, όλοι. Με εξέπληξε το γεγονός ότι μετά από την εργασία τους, και την κούραση όλης της μέρας -δουλειά, παιδιά, προσωπική ζωή-, ερχόντουσαν στο μάθημα για να αποδώσουν το καλύτερο που είχαν!

Η παράσταση «Ο Δάσκαλός μας, ο Σοπενχάουερ» παίζεται καθημερινά, από την Παρασκευή 10 Ιουνίου έως και την Πέμπτη 16 Ιουνίου, στις 9 μ.μ., στο Black Box του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς (Πειραιώς 206, Ταύρος), κρατήσεις από το 2103418579. Τιμές: 12€, μέλη του Μικρού Πολυτεχνείου & Άνεργοι 10€. Προπώληση: Στα ταμεία του ΙΜΚ: Πειραιώς 206, Ταύρος, 2103418579, Δευ-Παρ 11:00 - 14:00, στο www.mcf.gr, στο Ticket Services Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσματζόγλου), Δευ. & Τετ. 09:00 - 17:00, Τρ., Πεμ. & Παρ. 09:00 - 20:00, Σαβ. 10:00 - 14:00 και στα καταστήματα Forthnet.