Η Μάρθα Φριντζήλα μας μιλά για την παράσταση των «Πέρσες» του Αισχύλου, που θα παιχτεί σε Ελευσίνα, Νέα Μάκρη και Κορυδαλλό καθώς και για τη θεατρική συνεργασία της με τον Αργύρη Μπακιρτζή.
Προφήτης των καιρών του ο Αισχύλος
Οι εικόνες των αποτρόπαιων εγκλημάτων στην Παλμύρα, την Χάτρα, το Νιμρούντ, καθρεφτίζονται τέλεια στα λόγια του Δαρείου: [...] Αφανισμένοι οι βωμοί και των θεών τ’ αγάλματα από τα βάθρα σύρριζα τα τσάκιζαν και τ’ άφηναν γκρεμίσματα στο χώμα. Σπείρανε το κακό, γι’ αυτό κι όσα έχουν πάθει μικρότερα δεν είναι∙ να πάθουν κι άλλα μέλλεται και τα θεμέλια των δεινών δεν έχουνε φανερωθεί, κοχλάζουνε ακόμα και δεν έχουν στεριώσει. [...]. Ποιο μεγαλύτερο κακό από το να ξεριζώνεις ο ίδιος τις ρίζες σου, να αρνείσαι την ιστορία σου να καταστρέφεις τα έργα των προγόνων σου; Ίσως αυτό εννοούσε με το “να πάθουν κι άλλα μέλλεται”.
Η κατάχρηση της δύναμης και του πλούτου
Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα θέματα, τα άλυτα του μυστηρίου της ανθρώπινης φύσης: η Ύβρις. Αυτό είναι και της τραγωδίας το θέμα. [...] Σαν θνητός γεννήθηκε κανείς πρέπει σ’ αυτά που αποζητά να βάζει μέτρο. Θεριεύτηκε η ύβρη τους και κάρπωσε της συμφοράς το στάχυ, κι αυτός ο θερισμός μονάχα δάκρυα και καημό θα δρέψει. [...]. Ας μην βρεθεί κανείς ξανά να δείξει καταφρόνια στην τύχη που του έλαχε και λαχταρώντας άλλα αφήσει να χυθεί μια ευτυχία μεγάλη.[...] Και καταλήγει ο μεγάλος βασιλιάς Δαρείος: [...] Χαίρετε∙ κι ακόμα και στη συμφορά, να δέχεστε την κάθε μέρα με ηδονή μες στην ψυχή. Γιατί είναι στους νεκρούς ανώφελος ολότελα ο πλούτος.
Ο θρήνος
Ο Αισχύλος έχει από έναν δυο στίχους να αφιερώσει για κάθε σπουδαίο αντίπαλο. Μνημονεύει, όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις φορές τα ονόματα των γενναίων εχθρών του. Με αυτό του το έργο που δύσκολα μπορούμε να συλλάβουμε σήμερα, αγγίζει την αγιότητα. Πώς να ηχούν στα αυτιά των νικητών οι οδυρμοί των ηττημένων; Πώς κρούει ο θρήνος τους τις χορδές του δικού τους πόνου; Ο Αισχύλος γνωρίζει πως στον πόλεμο όλοι είναι θύματα. Το γνωρίζουν κι οι Αθηναίοι που του έδωσαν το πρώτο βραβείο.
Οι Πέρσες σήμερα και πάντα
Το αριστούργημα του Αισχύλου είναι σίγουρο πως θα μας απασχολήσει πολλές φορές στο μέλλον. Το πρώτο σχεδίασμα η “λειτουργία για την μοίρα των Περσών” που ανεβάζουμε φέτος ανοίγει την πόρτα για μελλοντικές αναζητήσεις και παρουσιάσεις του έργου.
Η παράσταση είναι αφιερωμένη στην μνήμη του σπουδαίου σκηνοθέτη και ποιητή Sergei Parajanov ο οποίος ύμνησε ως γνήσιος απόγονος της σπουδαίας αυτοκρατορίας, την τέχνη και την ομορφιά της κληρονομιάς του. Ο Sergei Parajanov στην τελευταία του συνέντευξη μιλά για την καταστροφή του νεκροταφείου της πόλης του για να φτιαχτεί η πλατεία που θα φιλοξενήσει το άγαλμα του συντρόφου Kirov. Οι νεκροί τότε αναζήτησαν καταφύγιο μέσα του, αναφέρει ο ίδιος. Τους δέχτηκε. Και κάνει τέχνη γι αυτούς, για να τους αποδείξει πως τους αγαπά τώρα που δεν έχουν πού να μείνουν.
Η συνεργασία με τον Αργύρη Μπακιρτζή
Θαυμάζω το πνεύμα του, την γραφή του, την αλλόκοτη κι οδυνηρά αντικειμενική φωνή του. Ο Αργύρης Μπακιρτζής δεν “παίζει” τον Δαρείο. Έρχεται από έναν κόσμο πνευματικό, όπου οι αξίες έχουν ισχύ και η ποίηση κινεί και συγκινεί. Αυτόν τον πνευματικό κόσμο μεταφέρει στην σκηνή. Αυτή είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε, έπαιζε τον Κάδμο στις Βάκχες που σκηνοθέτησα το 2013. Δέχτηκε αμέσως και την πρώτη και την δεύτερη πρόταση χωρίς πολλά λόγια και ερωτήσεις. Κατάλαβα πως τον αφορά. Κι αυτό με τιμά και με χαροποιεί. Ήδη συζητάμε τον επόμενο ρόλο του.
Περισσότερες πληροφορίες
Πέρσες
Μέσα από το θρήνο των Περσών ο Αισχύλος καταδεικνύει το μέγεθος της ήττας, ενώ καταδικάζει την ανθρώπινη αλαζονεία. Ο Γ. Φέρτης ερμηνεύει τον Δαρείο, ενώ ο Άκης Σακελλαρίου δοκιμάζεται στο ρόλο της Άτοσσας
