Η θρυλική αμερικάνικη ομάδα κουκλοθεάτρου με τις υπερμεγέθεις κούκλες που κάνει πράξη το “άρτος και θεάματα”, κερνώντας τους θεατές της φρεσκοψημένο ψωμί, είναι εδώ. Κι αν τη δεκαετία του ‘60 ανέβαζε θεάματα ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ, τώρα στήνει στην Αθήνα μια αντικαπιταλιστική, αντιρατσιστική «Αντιγόνη , με την εθελοντική συμμετοχή σχεδόν 70 Ελλήνων καλλιτεχνών. Δύο από τα βασικά μέλη της ομάδας, οι Greg Corbino και Maura Gahan, μας μίλησαν λίγο πριν δούμε την παράστασή τους στο Bios (5-8/3).
Καβάλα στο ποδήλατό του, με ένα χάρτη της Αθήνας παραμάσχαλα, ο Greg Corbino καταφθάνει χαμογελαστός στο Bios. “Είναι η δεύτερη φορά μου στην Αθήνα, την ξέρω πια καλά και, πάνω στο ποδήλατο, θα τη μάθω ακόμη καλύτερα!” μου εξηγεί, θυμίζοντάς μου πως το 2013 ο ίδιος και δυο ακόμη μέλη των Bread & Puppet, ως καλεσμένοι του Κέντρου Μελέτης Χορού “Ισιδώρα Ντάνκαν”, έδωσαν μια σειρά σεμιναρίων και υπαίθριων χάπενινγκ, με Έλληνες συμμετέχοντες, στους δρόμους της Αθήνας. Μιλώντας μου λίγο για τον εαυτό του, ο Greg μου λέει πως σπούδαζε για να γίνει ηθοποιός όταν, ξαφνικά, ένιωσε πως οι εγκύκλιες σπουδές στο πανεπιστήμιο δεν του προσέφεραν πολλά κι αποφάσισε να συναντήσει τους -μυθικούς από το 1963 τόσο στην Αμερική όσο και σε όλον τον κόσμο- Bread & Puppet στην έδρα τους, σε μια μεγάλη φάρμα στα βορειανατολικά της χώρας, έξω από το Βερμόντ. “Η εμπειρία του να ζεις και να δημιουργείς εκεί είναι ασύγκριτη” αποφαίνεται.
Στην παρέα μας προστίθεται η Maura Gahan, πρώην χορεύτρια, νυν κουκλοπαίκτρια, με μια ανάλογη πορεία^ κάποια στιγμή στη ζωή της, βρήκε κι εκείνη “καταφύγιο” στην αγροτική κοινότητα που δημίουργησε το 1974 ο 81χρονος σήμερα Πίτερ Σούμαν, ο Γερμανός γλύπτης, χορευτής και ...φούρναρης που μετανάστευσε στην Αμερική και ίδρυσε το Bread & Puppet Theatre. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του έδωσαν νέα πνοή στην έννοια «κουκλοθέατρο» ψήνοντας φρέσκο ψωμί σα συνοδευτικό σε κάθε παράστασή τους, έφτιαξαν έργα ικανά να συγκινήσουν και να «διαφωτίσουν» θεατές όλων των ηλικιών, ένωσαν τα διαγγέλματα του χιπισμού με την παραδοσιακή τέχνη, τη λαογραφία και την περφόρμανς, ενώ συνδύασαν τα αντικαπιταλιστικά διαγγέλματά τους με την εθελοντική προσφορά και το όραμα για ένα οικολογικό όσο και οικοτεχνικό θέατρο.
Είμαι πολύ περίεργη για το πώς είναι η ζωή σας στο Βερμόντ. Το κοινοτικό/οικοτεχνικό μοντέλο σας ίσως είναι μια πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες καλλιτέχνες της περιόδου της οικονομικής κρίσης. 'Ενα, εξάλλου, από τα συνθήματα προς τους άνεργους αστούς είναι το “Γίνε κι εσύ αγρότης”. Πώς είναι, αλήθεια, να είσαι, ταυτόχρονα, αγρότης και καλλιτέχνης;
Μ.G.: Απλό όσο και επίμοχθο. “Καλλιεργούμε” παραστάσεις και, μαζί, τη γη μας. Είμαστε μια τεράστια κοινότητα ανθρώπων. Κάποιοι μένουν σχεδόν μόνιμα εκεί, κάποιοι άλλοι πηγαινοέρχονται. Όταν είμαστε εκεί, κάνουμε από κοινού τις δουλειές του κτήματος. Σπείρουμε, οργώνουμε, συλλέγουμε τους καρπούς, μαγειρεύουμε, μαζεύουμε τα σκουπίδια... Κάνουμε τα πάντα! Στη μια αποθήκη κατασκευάζουμε τα σκηνικά μας, στην άλλη οι επισκέπτες μας μπορούν να περιδιαβούν το μουσείο μαριονετών μας, σε μια τρίτη κάνουμε πρόβες και σε μια τέταρτη συγκεντρώνουμε τη φετινή μας σοδειά. Συχνά έρχονται, μάλιστα, και οι συγχωριανοί μας να μας βοηθήσουν...
Είστε μέλη μιας ομάδας που παραμένει αυτάρκης από το 1963 (Σημ. οι B&P δηλώνουν απερίφραστα πως αρνούνται κάθε άμεση κρατική ή ιδιωτική επιδότηση). Πώς ...επιβιώνετε;
Μ. G.: Χάρη στο κοινό μας και τους εθελοντές που μας βοηθούν και χάρη σε δωρεές, από τα έσοδα των παραστάσεων και τις αμοιβές για τα σεμινάριά μας αλλά και από την αγορά των αντικειμένων που κατασκευάζουμε.
Τί σας έφερε στην Ελλάδα;
G. C.: Το BIOS και το College Year in Athens που μας προσκάλεσαν και, βέβαια, η δική μας μεγάλη επιθυμία να ξαναέρθουμε στην Αθήνα και να μάθουμε από τους εθελοντές μας αλλά και τους φίλους που έχουμε κάνει πλέον εδώ πώς ζουν, πώς νιώθουν, πως αντιδρούν και πώς αντιστέκονται σε καιρούς κρίσης.
Μ. G.: Νιώθω πολύ τυχερή που είμαι εδώ τη συγκεκριμένη στιγμή. Βασικά, είμαστε όλοι ενθουσιασμένοι που θα επικοινωνήσουμε ευθέως και άμεσα με τους ανθρώπους που ζουν στην Ελλάδα της ύφεσης. Την προηγούμενη φορά που ήρθαμε στην Αθήνα, δύο χρόνια πριν, είχα συγκινηθεί βλέποντας πως οι κάτοικοι “πήραν τους δρόμους”. Ήμουν παρούσα σε μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Θέλω να δω πού οδήγησε όλο αυτό. Θέλουμε όλοι μας να μάθουμε τί ακριβώς συμβαίνει πλέον εδώ. Να ακουσουμε τις εμπειρίες των κατοίκων για τη σύγχρονη τραγωδία που ζούνε, να μάθουμε πώς πορεύεται η τέχνη και το θέατρο, να ανοίξουμε διάλογο μαζί τους και να βρούμε τη συνάφεια όλων όσων συγκεντρώσουμε με το μύθο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας που δουλεύουμε εδώ και κάποια χρόνια, δημιουργώντας κάτι εντελώς καινούριο.
«Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι» λέγατε στο κάλεσμά σας προς τους Έλληνες που θα συμμετάσχουν στην παράστασή σας. Αυτό σημαίνει πως δεν απευθύνεστε αποκλειστικά και μόνο σε ηθοποιούς;
G. C.: Aκριβώς. Ο καθένας έρχεται σε εμάς με τις δικές του ικανότητες. Κάποτε θα δουλέψουμε με κάποιον που θα φέρει μαζί του ένα βιολί ή με κάποιον που λέει ένα παραδοσιακό τραγούδι, αλλά το εννοούμε όταν λέμε “η εμπειρία δεν είναι απαραίτητη”. Είμαστε ανοιχτοί στο να δεχτούμε οποιονδήποτε με οποιαδήποτε ιδιότητα, ταλέντο και ιδιαιτερότητα διαθέτει.
Μ. G.: Θέλουμε εξίσου τον αγρότη, τον εργάτη και τον καλλιτέχνη.
G. C.: (Σημ. Δείχνοντάς μου το συνεργείο καθαρισμού έξω από το Bios) Ακόμη και οι οδοκαθαριστές είναι ευπρόσδεκτοι!
Μ. G.: Η εξέλιξη της κάθε παράστασής μας εξαρτάται πάντα από τον τόπο, τη συγκεκριμένη σκηνή, τα γεγονότα που συμβαίνουν στην παρούσα στιγμή και το διάλογο που προκύπτει με τους συμμετέχοντες.
G. C.: Όσον αφορά την “Αντιγόνη”, υπάρχει ένα προσχέδιο της παράστασης, ας πούμε “μια ανοιχτή δομή”, η οποία προσαρμόζεται κάθε φορά ανάλογα με τις επιθυμίες, τις ανάγκες και όσα μας προσφέρει η τοπική κοινότητα που επισκεπτόμαστε. Κάθε παράσταση της “Αντιγόνης” μας είναι διαφορετική. Αλλιώτικη ήταν στο Βερμόντ, στη Νέα Υόρκη και τη Βοστώνη, πολύ διαφορετική θα είναι αυτή στην Αθήνα. Είναι πάντα ευπρόσδεκτα τα στοιχεία που προκύπτουν στις πρόβες μας από τους εκάστοτε εθελοντές-μέλη της κοινότητας. Μπορούμε να συνεργαστούμε εξίσου καλά με πέντε άτομα αλλά και με εκατόν πέντε . Όσο πιο πολλοί, τόσο πιο καλά!
“Ο δραματουργός μας είναι πάντα το δελτίο ειδήσεων” λέει ο Πίτερ Σούμαν, ο ιδρυτής των Bread & Puppet. Πώς συνδέονται τα ...δελτία με την “Αντιγόνη”;
G.C.: Ο τίτλος της παράστασής μας δεν είναι “Αντιγόνη” αλλά «Α Thing Done in a Seeing Place» (σε ελεύθερη μετάφραση: «Ένα πράγμα που γίνεται σε ένα μέρος για θέαμα» ). Ο ίδιος ο Πίτερ Σούμαν τη βάφτισε έτσι, εμπνευσμένος από τις λέξεις “Δράμα” και “Θέατρο”. Γιατί η λέξη “Δράμα” περιγράφει αυτό που γίνεται, τη δράση, ενώ η λέξη “Θέατρο” σημαίνει ένα μέρος που πάει κανείς για να δει κάτι να γίνεται. Όπως συνηθίζουμε να λέμε, η ιστορία της Αντιγόνης συμβαίνει στα χρόνια της τρομοκρατίας, με τη συμμετοχή των Ελλήνων ηθοποιών, των μουσικών και των ασπρόμαυρων μαριονετών μας από χαρτόνι. Συμμετέχουν δε και πίνακες ζωγραφικής που δημιουργούνται από εμάς τους ίδιους.
Οι βασικοί χαρακτήρες είναι: η ανυπάκουη κόρη, ο αστυνομικός, το Κογκρέσο, η πολιτεία, 99% χορωδία, ο Τειρεσίας και ο Θάνατος. Η εξουσία των κρατούντων και η εξουσία του λαού είναι δύο βασικοί πόλοι στη δουλειά μας. Καταπιανόμαστε με το μύθο της σοφόκλειας “Αντιγόνης”, μιλάμε για τον άταφο αδερφό της αλλά κάνουμε σαφείς αναφορές και στα θύματα της σημερινής εξουσίας, όπως στον Μάικλ Μπράουν, τον 18χρονο Αφροαμερικανό που σκοτώθηκε από αστυνομικό στο Φέργκιουσον του Μιζούρι.
Μ. G.: Θέλουμε να μιλήσουμε για τους νεκρούς που σωριάζονται στους δρόμους των πόλεων του κόσμου μας, είτε αυτές οι πόλεις είναι στις Η.Π.Α, στην Ελλάδα, στη Συρία, το Ιράκ... Εννοείται πως, όπως πάντα, θα κεράσουμε τους θεατές μας φρεσκοψημένο ψωμί με τη μυστική “σκορδένια” συνταγή μας που θα 'χει βγει μόλις από το φούρνο!
Το «Α Thing Done in a Seeing Place» θα παιχτεί στο Bios από τις 5-8/3.
Περισσότερες πληροφορίες
A thing done in a seeing place & The Lubberland National Dance Co.
Μια αντικαπιταλιστική σύγχρονη εκδοχή της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή με χάρτινες κούκλες, ηθοποιούς, χορωδία και... φρέσκο ψωμί, από τον αμερικανικό θρυλικό θίασο που παραμένει καλλιτεχνικά και πολιτικά ενεργός από το 1963
