Κουν, Γκάτσος, Τσαρούχης, Χατζιδάκις: ο «Ματωμένος Γάμος» πρωτανέβηκε στην Ελλάδα το 1948 από αυτήν την... ιερή συμμαχία, με την 22χρονη τότε Έλλη Λαμπέτη ως Νύφη. Φέτος ο Γιάννης Κακλέας σκηνοθετεί την αξεπέραστη λυρική τραγωδία του Λόρκα κρατώντας τη μετάφραση του Γκάτσου και χρίζει Νύφη τη Λένα Παπαληγούρα. Λαμπερή και σκεπτόμενη, η νεαρή ηθοποιός έχει αποδείξει πως αντέχει τους βαρύτιμους ρόλους..
Έχετε παίξει πρωταγωνιστικούς ρόλους, έχετε λάβει το Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη», κάνετε φωτογραφήσεις-editorial μόδας, αυτήν τη σεζόν το σόλο σας «Κατερίνα» στο Θέατρο Θησείον είναι sold out κι ετοιμάζεστε να ερμηνεύσετε τη Νύφη, ένα ρόλο-όνειρο ζωής για πολλές ηθοποιούς…
Νιώθω πολύ τυχερή, αλλά γεμάτη αγωνία. Κάθε φορά, λίγο προτού βγω στη σκηνή, αναρωτιέμαι: «Θα τα καταφέρω; Είμαι αρκετή; Είναι αρκετά γυμνασμένα το σώμα, το πνεύμα και η ψυχή μου;» Η Νύφη είναι ένας ρόλος που δεν είχα τολμήσει ποτέ μου να φανταστώ. Πίστευα εξάλλου πως δεν είμαι αρκετά Ισπανίδα, ως φιζίκ εννοώ, γι’ αυτόν! Είναι πάντως ένας ρόλος-χειροβομβίδα. Όταν εκρήγνυται, δεν υπάρχει πια επιστροφή.
Η Νύφη είναι το καλό και το κακό μαζί, μια μορφή καταραμένη όσο και ηρωική, η οποία προτού οδηγήσει στο θάνατο οδηγεί στον απόλυτο έρωτα. Έλκει το απόλυτο, ό,τι μορφή κι αν πάρει αυτό. Ορισμένοι άνθρωποι ζουν, ζουν και δεν ζουν τίποτα, ενώ εκείνη μέσα σε μια στιγμή ζει τα πάντα, μια ολόκληρη ζωή! Όπως έλεγε και ο Λόρκα: «Η μόνη ελπίδα ευτυχίας βρίσκεται στο να ζεις τη ζωή των ενστίκτων στην εντέλειά της». Ο Λεονάρντο και η Νύφη βιώνουν τον απόλυτο έρωτα μόνο όταν ξέρουν ότι μπορεί να σκοτωθούν. Είναι σαν να μας λέει ο Λόρκα ότι ο άνθρωπος βιώνει έντονα συναισθήματα μόνο υπό την απειλή όπλου. Έχουμε άραγε τόση ανάγκη από το φόβο του τέλους προκειμένου να αφήσουμε τον εγωισμό μας και να δεχτούμε να χαθούμε μες στα μάτια του άλλου, να χαθούμε μέσα στον άλλον, να χαθούμε για τον άλλον; Αυτή η σκέψη με ανατριχιάζει.
Η υπόθεση του «Ματωμένου Γάμου» είναι στη βάση της τόσο απλή ώστε έχει γίνει υλικό για σαπουνόπερες ή κομεντί του στιλ «Η νύφη το ’σκασε»…
Όχι βέβαια με αυτήν τη γραφή! Στον Λόρκα ο ερωτευμένος λέει: «Θα κοιμηθώ στα πόδια σου για να φυλάω τα όνειρά σου»… Σημασία έχει πάντα ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε για κάτι, το πώς δηλαδή διαχειρίζεται κάποιος μια ιστορία. Ο Λόρκα άντλησε έμπνευση από ένα πραγματικό περιστατικό ερωτικής προδοσίας που συνέβη στη Γρανάδα. Το ερωτικό πάθος σήμερα έχει ευτελιστεί από τις σαπουνόπερες και τα καψουροτράγουδα, όμως στον Λόρκα μιλάμε για πάθος που συνταράσσει τις ψυχές και μετατρέπεται σε ποίηση, για το ίδιο το ντουέντε, τον δαίμονα που μας καταλαμβάνει και μας οδηγεί μες στην καρδιά των ιδεών. Γι’ αυτό ο Λόρκα βάζει στον «Ματωμένο Γάμο» αυτήν την υπέροχη πράξη όπου ακόμη και η φύση έχει φωνή και το φεγγάρι μιλάει για τον έρωτα και το θάνατο. Είναι ένας πολύ μεταφυσικός συγγραφέας. Αγγίζει τα πράγματα στην απόλυτη ουσία τους ή όπως πολύ ομορφότερα θα έλεγε ο ίδιος αγγίζει «τη σκοτεινή ρίζα της κραυγής».
Γενιές ολόκληρες «γνώρισαν» την Ανδαλουσία μέσα από τα έργα του Λόρκα. Αντέχουν όμως οι καιροί μας το λυρισμό του;
Όχι απλώς τον αντέχουν, αλλά τον αποζητούν. Γιατί το μαγικό στον Λόρκα είναι το πώς ο λυρισμός συνδέεται με τη σκληρότητα. Όταν ακόμη φοιτούσα στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, είχα μαγευτεί από το λυρισμό, την ποίηση και το ονειρικό στοιχείο στο έργο του –είχα γενικά μια πολύ ρομαντική εικόνα για εκείνον. Πέρα όμως από λυρικός, ο Λόρκα είναι και πολύ σωματικός: μιλά για την επιθυμία να φύγεις από τον εαυτό σου και να ενωθείς με κάποιον άλλον. Δουλεύοντας με τον Γιάννη [σ.σ.: Κακλέας] αντιλαμβάνομαι πως πίσω από το λυρισμό του ο Λόρκα έχει έναν πολύ σκληρό πυρήνα. Αυτό προσπαθούμε να καταδείξουμε και στην παράσταση. Τα πάντα συμβαίνουν σε ένα σκοτεινό χώρο ασυνείδητου, ένα τοπίο ψυχικό. Όταν όμως κλέβεται το ζευγάρι, το τοπίο ανοίγει…
Ο Γιάννης Κακλέας έχει δηλώσει πως με τον «Ματωμένο Γάμο» αναζωπυρώνεται το όνειρό του για μια ομάδα όπως εκείνη του Τεχνοχώρου... Μακάρι να συμβεί! Δεν θα ξεχάσω πως, όταν ήμουν ακόμη μαθήτρια, με είχε πάρει μαζί του ο πατέρας μου να δούμε στον Τεχνοχώρο τον «Ρομπέρτο Τσούκο» του Κολτές και στο ταμείο, όταν διαπίστωσαν πως ήμουν ανήλικη, δεν μου επέτρεπαν να μπω! Τελικά το είδα. Τώρα πια, όταν περνώ από τον παλιό Τεχνοχώρο, βλέπω τις μπασκέτες όπου άλλοτε ήταν η σκηνή και… ονειρεύομαι. Περάσαμε δύσκολα κατά τη διάρκεια των προβών του «Ματωμένου γάμου». Αλλάξαμε παραγωγό γιατί του έγινε έξωση από το θέατρο στο οποίο επρόκειτο αρχικά να παίξουμε, δεν ξέραμε για αρκετό καιρό αν θα γίνει η παράσταση και, ενώ όλο αυτό θα μπορούσε να μας έχει ξενερώσει, τουναντίον μας ένωσε ως ομάδα.
Τι είναι εκείνο που σας έχει συγκινήσει περισσότερο στον Λόρκα;
Διαβάζοντας τη βιογραφία του από τον Ίαν Γκίμπσον (εκδ. Μικρή Άρκτος), διαπίστωσα πως ήταν ένας πολύ ταλαιπωρημένος άνθρωπος, ένας επί της ουσίας επαναστάτης και όχι μόνο λόγω του θανάτου του [σ.σ.: ο Λόρκα απήχθη και δολοφονήθηκε από τους φασίστες του Φράνκο το 1936]. «Επαναστάτη» τον καθιστά όλη η πορεία του. Με ένα μπουλούκι, έναν περιπλανώμενο θίασο, «Λα Μπαράκα» λεγόταν, περιόδευε στα χωριά της πατρίδας του παίζοντας αυτά τα τόσο σουρεαλιστικά και βαθιά επαναστατικά έργα, ζωγραφίζοντας ο ίδιος τα σκηνικά και, βέβαια, σκηνοθετώντας τα.
Καθώς μιλάμε για επαναστάτες, σκληρότητα και φασισμό, το μυαλό μου γυρίζει διαρκώς γύρω από τον Νίκο Ρωμανό. Είστε ένας νέος άνθρωπος, και μάλιστα προέρχεστε από μια πολιτική οικογένεια – εγγονή πρωθυπουργού και κόρη υπουργού Δικαιοσύνης. Τι πιστεύετε πως συνέβη εκείνες τις 31 ημέρες;
Αυτό το παιδί κατάφερε να μας ξυπνήσει όλους. Η αρχική αναλγησία με τρόμαξε. Ένιωσα ανακούφιση και συγκίνηση με την εξέλιξη της υπόθεσης. Ο Ρωμανός κατάφερε να μας βγάλει από τη νάρκωση στην οποία έχουμε βυθιστεί…
Είναι εποχή για θέατρο ή για διαδηλώσεις;
Γιατί να βάζουμε «ή»; Ο κόσμος έχει ανάγκη το «μαζί», όπου και όπως αυτό συμβαίνει. Η δυναμική παρουσία του στο θέατρο συνδέεται με αυτήν την ανάγκη να βρεθεί με άλλους μπροστά σε έναν κοινό στόχο. Κι εμείς οι ηθοποιοί κάνουμε δυο και τρεις παραστάσεις ταυτόχρονα, κι επειδή δεν επαρκούν τα χρήματα, και για κάτι ακόμη: ψάχνουμε διαρκώς να βρούμε αυτό το «μαζί».
Ο «Ματωμένος γάμος» κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Αποθήκη στις 19/12. Παίζουν επίσης οι Εβελίνα Παπούλια, Δημήτρης Μοθωναίος, Λάμπρος Κτεναβός, Ιφιγένεια Αστεριάδη κ.ά.
Περισσότερες πληροφορίες
Ματωμένος γάμος
Ο έρωτας αναμετριέται με το θάνατο στο έργο, που αντλεί στοιχεία από την ποίηση της Ανδαλουσίας αλλά και από χαρακτήρες της καθημερινής ζωής.
