«Μήπως γίναμε Μπρόντγουεϊ;» αναρωτιόμουν πέρυσι γράφοντάς σας για τα οκτώ μιούζικαλ του 2013. Φέτος ο αριθμός... τριπλασιάζεται –το ίδιο και η ποικιλία–, ενώ πλέον διαθέτουμε τα θεατρικά μέγαρα που αρμόζουν στο είδος, με το pantheon να πρωτοστατεί. Κλασικά ξένα έργα («Βίκτωρ - Βικτώρια», «Ωραία μου κυρία») κι ελληνικές παραγωγές («Θα περάσει κι αυτό», «Πριν το χάραμα»), οικογενειακά υπερθεάματα («Η μελωδία της ευτυχίας») αλλά και παιδικά μιούζικαλ («Shrek»), ακόμη και το ultra cult «Rocky Horror Show», κάνουν την Αθήνα να θυμίζει… Λας Βέγκας και το μιούζικαλ αλά ελληνικά να ζει ξανά τις δόξες που είχε τη χρυσή δεκαετία 1975-1985.
Θέαμα λαϊκό, αλλά διόλου ταπεινό. Θέαμα μαζικό, αλλά διόλου ευτελές. Το μιούζικαλ είναι –θα μου επιτρέψετε την παρομοίωση– σαν το χάμπουργκερ. Αν και με αμερικάνικη καταγωγή, έχει αποικίσει κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη. Μιούζικαλ ανεβαίνουν παντού: από την Ινδία μέχρι τη Ρωσία και από την Αλάσκα μέχρι την Ασία. Ανά περίπτωση «σερβίρονται» εξίσου σε fast food εκδοχή όσο και σε γκουρμέ.
Και ακριβώς όπως τα χάμπουργκερ συνδυάζουν το διπλό ψωμάκι με το μπιφτέκι, τις πίκλες και τα καρυκεύματα, τα μιούζικαλ συνδυάζουν την πρόζα με το τραγούδι, τη ζωντανή ορχήστρα με το χορό και, βέβαια, το κιτς με το συναίσθημα και τη φινέτσα με την τρέλα. Όσο για τα… καρυκεύματα, είναι εξίσου εντυπωσιακά όσο και δαπανηρά: μεγαλειώδη σκηνικά, πολυπληθείς θίασοι, δημοφιλείς πρωταγωνιστές, μεγάλα χορευτικά σύνολα, φαντεζί κοστούμια, περούκες, πέρλες, πούλιες και χρυσόσκονη, πολλή χρυσόσκονη!
Το μιούζικαλ δεν είναι άγνωστο στην Ελλάδα. Αν αναλογιστούμε πως τα πρώτα «εφευρέθηκαν» τον ύστερο 19ο αιώνα και καθιερώθηκαν στις αρχές του 20ού, η εισαγωγή τους καθυστέρησε μισό αιώνα. «Έμελλε όμως να γίνει το πιο δημοφιλές κινηματογραφικό είδος στην Ελλάδα του ’60», όπως διαπιστώνει και η ερευνήτρια Λυδία Παπαδημητρίου στο βιβλίο της «Το ελληνικό κινηματογραφικό μιούζικαλ» (εκδ. Παπαζήση), επισημαίνοντας τα εξής: «τα τραγούδια γίνονταν αμέσως επιτυχίες, οι χοροί χορεύονταν στα πάρτι και άνθρωποι όλων των ηλικιών μιμούνταν τις μόδες του. Τα μιούζικαλ του παλιού ελληνικού κινηματογράφου δεν ήταν απλές απομιμήσεις του Χόλιγουντ. Αντίθετα, απεικόνιζαν κοινωνικούς και πολιτιστικούς προβληματισμούς και επιδρούσαν στη λαϊκή κουλτούρα. Εξέφραζαν την αισιοδοξία των καιρών, ενώ παράλληλα συνέλαβαν τις εντάσεις από την ταχεία κοινωνική αλλαγή».
Εκεί στα μέσα του ’70, λοιπόν, οι εγχώριες ντίβες του μιούζικαλ ήταν η Αλίκη Βουγιουκλάκη, η Ρένα Βλαχοπούλου και η Σμαρούλα Γιούλη. Σταδιακά η μόδα του κινηματογραφικού μιούζικαλ υποχώρησε και έγινε η δυναμική έφοδος του είδους στο θέατρο, με τις κινηματογραφικές σταρ αλλά και άλλες δημοφιλείς θιασαρχίνες, όπως η Νόνικα Γαληνέα και λίγο αργότερα η Μιμή Ντενίση, να προεξάρχουν. Η «εθνική μας σταρ» κρατούσε και πάλι τα ηνία. Τα μιούζικαλ που ανέβασε η Βουγιουκλάκη μεταξύ 1975-1996, από το «Καμπίρια» και το «Καμπαρέ» μέχρι την «Εβίτα» και τη «Μελωδία της ευτυχίας», είχαν θριαμβευτική πορεία.
Τρία από τα αλλοτινά σουξέ της Αλίκης επανέρχονται στο ελληνικό ρεπερτόριο. Αν το 1983 η Αθήνα ζούσε στο θεατρικό πυρετό του «Βίκτωρ-Βικτώρια» με την τριάδα Αλίκης Βουγιουκλάκη, Βλάση Μπονάτσου και Ηλία Λογοθέτη και την κοντοκουρεμένη κουπ της εθνικής μας σταρ διά χειρός του celebrity κομμωτή Τζόνι Λιγνού να δίνει τροφή στις κοσμικές στήλες της εποχής, φέτος είναι η σειρά της Μαρίας Ναυπλιώτου να γίνει η Γαλλίδα σοπράνο Βικτώρια, η οποία, προκειμένου να επιβιώσει οικονομικά, μεταμορφώνεται σε τραβεστί και κάνει καριέρα ως τραγουδίστρια στα drag shows του Μεσοπολέμου. Μαζί της, ο Αλέξης Γεωργούλης ως ερωτευμένος γκάνγκστερ και ο Γιάννης Ζουγανέλης ως γκέι κολλητός της, στην πρώτη απόπειρα του δαιμόνιου σκηνοθέτη Δημήτρη Λιγνάδη στο στίβο του μιούζικαλ (στο Πάνθεον, την άνοιξη του 2015). Ένα ακόμη μιούζικαλ-σταθμός στην καριέρα της Βουγιουκλάκη ήταν το «Ωραία μου κυρία»: έπαιζε την Ελίζα Ντουλίτλ από το 1959 μέχρι το 1993, αλλάζοντας παρτενέρ σε καθένα από τα πέντε διαφορετικά ανεβάσματα του μιούζικαλ που βασίζεται στο μύθο του Πυγμαλίωνα και στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο. Φέτος αναμετριούνται με αυτό οι Γιώργος Κιμούλης και Ζέτα Μακρυπούλια (στο Θέατρον του Ελληνικού Κόσμου μέσα στο 2015).
«Η μελωδία της ευτυχίας» το 1996 ήταν το κύκνειο άσμα της Αλίκης – πέθανε την ίδια χρονιά. Φέτος, το κλασικό αυτό οικογενειακό μιούζικαλ που σάρωσε τα Όσκαρ στην κινηματογραφική του εκδοχή με την Τζούλι Άντριους το 1965, σώζοντας μάλιστα την 20th Century Fox από τη χρεοκοπία, επανακάμπτει στην αθηναϊκή σκηνή (στο Παλλάς από τα τέλη Νοεμβρίου) με το ρόλο της χαρισματικής γκουβερνάντας να ανατίθεται στη Νάντια Κοντογεώργη, αυτήν τη new age σουμπρέτα με την απίθανη φάτσα, την κυματιστή φωνή και τις εξειδικευμένες σπουδές στο μουσικό θέατρο, η οποία έκανε θραύση στο τηλεοπτικό «Κάτω Παρτάλι». Στο πλάι της, ως πλοίαρχος φον Τραπ, ο Μιχάλης Χατζηγιάννης, ο οποίος έχει ήδη δοκιμαστεί δρέποντας δάφνες στο μιούζικαλ «Annie».
Στην κατηγορία του family musical, όπου οι σέξι χορεύτριες αντικαθίστανται από σκανδαλιάρικα δεκάχρονα, ανήκουν τόσο η «Μελωδία της Ευτυχίας» όσο και το πετυχημένο περσινό «Αnnie», το οποίο γοήτευσε πάνω από 50.000 θεατές και τώρα επαναλαμβάνεται (στο Ακροπόλ από τις 14/10) με νέους πρωταγωνιστές τους Παύλο Χαϊκάλη, Γιάννης Σαββιδάκη και Βίκυ Καγιά. Σκηνοθέτις τόσο της «Μελωδίας» όσο και του «Annie» είναι η έμπειρη στο είδος Θέμις Μαρσέλλου. Σ’ εκείνη χρωστάμε κατά μία έννοια την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για το «μιούζικαλ για θεατές από 8 ως 88 ετών», το οποίο στο εξωτερικό αποτελεί εδώ και μια δεκαετία την πιο επικερδή επιχείρηση της βιομηχανίας θεαμάτων – η ένδειξη «kids friendly» αποτελεί κάτι σαν εχέγγυο επιτυχίας.
Σε μια άλλη συνταγή τώρα, η Αθήνα θα δοκιμάζει το εκκεντρικό cocktail του πιο cult και παρεΐστικου μιούζικαλ όλων των εποχών, του «Rocky Horror Show» που γιορτάζει τα 40 του χρόνια και κρατάει εδώ και δεκαετίες την πάντα «γκαζωμένη» φήμη του. To θρυλικό μιούζικαλ των ’70s που αποτίνει φόρο τιμής στα κόμικς, τη ροκ, τα b-movies και τον χίπικο ερωτισμό μεταφέρει τους θεατές στην κατοικία μιας περίεργης φυλής εξωγήινων, που προέρχεται από τον πλανήτη Transsexual στον γαλαξία Transylvania. Εξαντρίκ και απελευθερωμένο, προσγειώνεται στη θεατρική Αθήνα από τον –καταλληλότερο ίσως Έλληνα σκηνοθέτη– Κωνσταντίνο Ρήγο, με πρωταγωνιστές τους Κωνσταντίνο Ασπιώτη, Βασιλική Τρουφάκου, Μάξιμο Μουμούρη, Νάντια Μπουλέ, Ιβάν Σβιτάιλο, Τζένη Θεωνά, Κλέωνα Γρηγοριάδη και αφηγητή τον Γιώργο Μαζωνάκη. «Μην το ονειρεύεσαι, ζήσε το!» είναι το μότο της παράστασης που ανεβαίνει από τις 17/10 στο ανακαινισμένο Rex, το όποιο ξαναλειτουργεί και έχει διαμορφωθεί κατάλληλα σε θέατρο 600 θέσεων για να φιλοξενήσει τη συγκεκριμένη παράσταση.
Το Πάνθεον, δηλαδή το πρώην Αθηνών Αρένα, με την αίθουσα χωρητικότητας 1.600 θεατών και τις μεγάλες τεχνικές προδιαγραφές θα φιλοξενήσει από τον Ιανουάριο και τη νέα ροκ όπερα του Νίκου Καρβέλα «Οι καμπάνες του Edelweiss», με πρωταγωνίστρια την Άννα Βίσση, σκηνοθέτη τον Γιάννη Κακλέα και θέμα της, όπως αναφέρουν κι οι συντελεστές της, «μια μοιραία ιστορία πάθους και απαγορευμένου έρωτα».
Πολλά ακόμη εγχώρια μιούζικαλ συζητιούνται, η επανεκκίνηση του ιστορικού Θεάτρου Βέμπο (με το μουσικοθεατρικό θέαμα «Πριν το χάραμα» διά χειρός Ρέππα-Παπαθανασίου) βρίσκεται στα σκαριά, το Μπάντμιντον συνεχίζει το μοντέλο των αλά μιούζικαλ ελληνικών υπερθεαμάτων με το «Θα περάσει κι αυτό» (από 31/10) και το «Μια Ελλάδα Θέατρο» (από 17/11), ενώ αναμένεται να δώσει και πάλι στον Γρηγόρη Βαλτινό το ρόλο που του χάρισε μεγάλη επιτυχία στα τέλη του ’90: τον εβραίο θυμόσοφο γαλατά στο all-time-classic μιούζικαλ «Ο Βιολιστής στη Στέγη» (από 17/4).
Τέσσερα παιδικά υπερθεάματα επικυρώνουν την ελληνική στροφή στο family musical: το «Σρεκ, το μιούζικαλ», με τον καλοκάγαθο πράσινο γίγαντα και την ασχημο-παρέα του να δέχονται τις σκηνοθετικές και εικαστικές πινελιές του Άγγελου Μέντη (στο Εθνικό Θέατρο - Σκηνή Κοτοπούλη Rex από τα τέλη Οκτωβρίου), ο κλασικός «Τομ Σόγιερ» που παίζεται ήδη με τον Δημήτρη Κουρούμπαλη στον ομώνυμο ρόλο και τον Πέτρο Λαγούτη ως Χακ Φιν (στο Θέατρον του Ελληνικού Κόσμου), καθώς και οι μυθολογικού περιεχομένου και πολλά υποσχόμενοι «Ηρακλής: Οι 12 άθλοι» με τον Σάκη Ρουβά στο ρόλο του ηρωικού ημίθεου, τη Ρούλα Πατεράκη ως Ευρυσθέα και τη Ναταλία Δραγούμη ως θεά Αθηνά σε σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του Aπόλλωνα Παπαθεοχάρη (στο Πάνθεον από το Νοέμβριο). Το απόλυτα παραμυθένιο μιούζικαλ «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» καταφθάνει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (12, 13/11) στην αυθεντική παραγωγή του Μπρόντγουεϊ από την Disney Theatrical Productions στο πλαίσιο της διεθνούς περιοδείας για τον εορτασμό των 20 χρόνων του έργου στη σκηνή και συζητιέται έντονα η παρουσίασή του στην Αθήνα πριν από το τέλος του 2015. Ποιος ξέρει πόσα θα είναι τα μιούζικαλ στην πόλη μέχρι τότε;
Περισσότερες πληροφορίες
Τομ Σόγιερ
Ο διαχρονικός ήρωας του Αμερικανού συγγραφέα είναι ένας ασυμβίβαστος χαρακτήρας με ευαίσθητη ψυχή, γι’ αυτό και ταυτίζονται εύκολα μαζί του τα πιτσιρίκια
Annie
Με νέους συντελεστές παρουσιάζεται το περίφημο μιούζικαλ, που παρακολουθεί την πορεία ενός ορφανού κοριτσιού προς την οικογενειακή ευτυχία.
Rocky Horror Show
Τα κόμικς, το rock ’n’ roll και οι ταινίες τρόμου συνθέτουν το εκκεντρικό κοκτέιλ ενός από τα πλέον επιτυχημένα και δημοφιλή cult μιούζικαλ
Θα περάσει κι αυτό
Η κυρία Επιθεώρηση επιστρέφει για να μας συστήσει την κόρη και διάδοχό της, τη Μετεπιθεώρηση, κι ένας 35μελής μουσικοχορευτικός θίασος ζωντανεύει τις περιπέτειες και τα τραγούδια τους
