«Ονειρευόμαστε το αδιανόητο και καταφέρνουμε το απροσδόκητο». Όταν μια καλλιτεχνική ομάδα συστήνεται έτσι, φαντάζεστε τι έχει ετοιμάσει για να γιορτάσει περιοδεύοντας τον κόσμο τα τριάντα της χρόνια. Το επετειακό «Quidam», λοιπόν, με το οποίο έρχεται στην πόλη μας το Cirque du Soleil για τρίτη φορά, είναι φτιαγμένο από τα υλικά των πιο όμορφων πραγμάτων. Σε αντίθεση με τις περισσότερες δουλειές του σχήματος, αντλεί την έμπνευσή του από τον πραγματικό κόσμο και οδηγεί σταδιακά τον θεατή στην αποκάλυψη ενός μαγικού τοπίου αγγίζοντας και αφυπνίζοντας όλες τις αισθήσεις. Όλα αυτά στο ΟΑΚΑ από 20 μέχρι 28 Σεπτεμβρίου.
«Έίμαστε εδώ για να κινήσουμε τη φαντασία, να προκαλέσουμε τις αισθήσεις και να απελευθερώσουμε τα συναισθήματα. Είμαστε οι εφευρέτες των ονείρων. ένα εργαστήρι για αληθινούς δημιουργούς». Αυτά τα λόγια συνόδευαν τον περασμένο Απρίλιο το ολιγόλεπτο βιντεάκι που ταξίδεψε από το Μόντρεαλ του Καναδά, τη βάση του Cirque du Soleil, σε όλο τον κόσμο με αφορμή τον εορτασμό των 30 χρόνων του ασυναγώνιστου καλλιτεχνικού σχήματος. Η ομάδα του Γκι Λαλιμπερτέ μας θυμίζει πως πέρα από τη φαντασμαγορία επιδιώκει και τα θεάματα που παρουσιάζει να είναι μεταφορείς συναισθημάτων. Πράγματι, όπως έχουμε ξαναπεί, με αφορμή τις προηγούμενες δύο παραστάσεις που παίχτηκαν στην Αθήνα, το «Alegria» (2012) και το «Dralion» (2013), το Cirque du Soleil καταφέρνει με κάποιον τρόπο να μας συντονίσει σε άλλη συχνότητα, να αγγίξει την εποχή της αθωότητας μέσα από πολυπρόσωπα θεάματα που αποκαλύπτουν τις πολλαπλές διαστάσεις των παραστατικών τεχνών σε συνδυασμό με την τεχνολογία.
Όμως το «Quidam» έρχεται να μας δείξει, μέσα από μια ανθρωποκεντρική ιστορία, και κάτι ακόμη: τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμπλεύσουν φαντασία και πραγματικότητα, φιλοσοφία και ποίηση, αφήνοντας τη μουσική, τα σώματα και κυρίως τη σιωπή να μιλήσουν. Άλλωστε ο Γάλλος μετρ της παντομίμας Μαρσέλ Μαρσό έλεγε: «Αν δεχtούμε πως το γέλιο και τα δάκρυα είναι τα χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας, τότε ασφαλώς όλες οι παιδείες επηρεάζονται με έντονο τρόπο από την τέχνη μου».
Η παράσταση
Ένα μικρό κορίτσι, η Ζωή, νιώθει παραμελημένη από τους γονείς της, οι οποίοι δεν διατηρούν και την πιο υγιή σχέση μεταξύ τους. Ένας ανώνυμος περαστικός, ο Quidam, θα της χαρίσει το μαγικό του καπέλο και θα την καλέσει σε ένα ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας, σε έναν τόπο γεμάτο κλόουν, παράξενα πλάσματα, ιπτάμενους ποδηλάτες και άλλες υπάρξεις. Η παράσταση έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Μόντρεαλ τον Απρίλιο του 1996. Από τότε μέχρι σήμερα η παραγωγή έχει περιοδεύσει στις πέντε ηπείρους και την έχουν απολαύσει εκατομμύρια άνθρωποι.
«Το “Quidam” δεν έχει να κάνει με όντα και χαρακτήρες εξωπραγματικούς, αντιθέτως πραγματεύεται το δικό μας κόσμο, την ίδια την ανθρώπινη ζωή, έναν κόσμο στον οποίο κατοικούν αληθινοί άνθρωποι με χειροπιαστά προβλήματα, όνειρα και ανησυχίες. Αυτή είναι η μοναδικότητά του σε σχέση με τα άλλα θεάματα που έχετε δει. Η ιστορία θυμίζει έντονα την “Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων”, απλώς οι χαρακτήρες που συναντά η ηρωίδα δεν είναι τόσο σκοτεινοί. Τα κοστούμια είναι πανέμορφα και υπάρχει ένα πολύ έντονο εικαστικό χρώμα», μας είπε ο Γιώργος Μουστάκας της εταιρείας παραγωγής Λάβρυς, που ανέλαβε να φέρει και πάλι το Cirque du Soleil – αυτήν τη φορά όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στη Θεσσαλονίκη.
Η λέξη «Quidam» (σημαίνει «ανώνυμος περαστικός») ακούγεται σαν ξόρκι από παραμύθι και κάπως έτσι λειτουργεί. Είναι το κλειδί για να ταξιδέψουν οι θεατές μαζί με τη Ζωή σε έναν κόσμο που εξυμνεί την ανθρώπινη θέληση, τη ζωή και την τέχνη μέσα από χορευτικά και τολμηρά ακροβατικά. Το «Banquine» είναι ένα βραβευμένο νούμερο από την ιταλική ακροβατική παράδοση του Μεσαίωνα, που αναδεικνύει την απίστευτη ευελιξία του σώματος και την αίσθηση ακρίβειας μέσω μιας πρωτοποριακής χορογραφίας με 15 καλλιτέχνες.
Εντυπωσιακό είναι και το «Diabοlo» ή «κινέζικο γιο-γιο», βασισμένο σε ένα πανάρχαιο παιδικό παιχνίδι με δύο ραβδιά κι ένα κορδόνι, όπου ισορροπεί αλλά κι εκσφενδονίζεται στον αέρα ένα ξύλινο καρούλι. Στο «Hand to hand», πάλι, ο Σάσα και η Νατάλια, ζευγάρι στη ζωή και στη σκηνή, εμφανίζονται με «βαμμένα» σαν με άργιλο σώματα κι εντυπωσιάζουν με την περίτεχνη, αργή χορογραφία τους, η οποία είναι αδύνατο να εκτελεστεί αν δεν υπάρχουν απόλυτη συγκέντρωση, αίσθηση ισορροπίας και μυϊκού ελέγχου. Θα δούμε και αρκετά ακόμη νούμερα στην παράσταση, καθένα από τα οποία είναι μια μαρτυρία κι ένας ύμνος στην ικανότητα και στη φυσική ομορφιά του ανθρώπινου σώματος.
Η λειτουργία της ομάδας
Ο μύθος της διασημότερης ομάδας «ανθρώπινου τσίρκου» στον κόσμο δεν φτιάχτηκε τυχαία. Ο Γιώργος Μουστάκας, ο οποίος έχει δει το Cirque du Soleil να δουλεύει από κοντά, το επιβεβαιώνει: «Είναι η πιο οργανωμένη διεθνής ομάδα με την οποία έχω συνεργαστεί», μας λέει. «Τόσο που κάποιες φορές αυτό τους αφαιρεί ευελιξία. Λειτουργούν σε σχήμα πυραμίδας. Κάθε παράσταση έχει καλλιτεχνικό διευθυντή. όλοι δίνουν αναφορά σε αυτόν κι εκείνος με τη σειρά του στον πρόεδρο του συγκροτήματος. Όλα γίνονται κατόπιν αυστηρού προγραμματισμού και όλοι δουλεύουν με φοβερή συνέπεια πριν και κατά τη διάρκεια της παράστασης. Οι άνθρωποι της ομάδας ταξιδεύουν διαρκώς για να ανακαλύψουν νέα ταλέντα.
Κάποτε τους είδα να δουλεύουν ατελείωτες ώρες με έναν περφόρμερ που έπαιζε με μπάλες και τους ρώτησα γιατί δεν τον αντικαθιστούν αν δεν είναι τόσο καλός. Μου απάντησαν πως τους καλύτερους του είδους τους είχαν ήδη στην ομάδα κι ετοίμαζαν τον αμέσως επόμενο καλύτερο. Το κίνητρο κάποιου για να δουλέψει στο Cirque du Soleil είναι κυρίως το κύρος που δίνει στο βιογραφικό του και κατόπιν η υψηλή αμοιβή – το έχω καταλάβει αυτό συζητώντας με μέλη της ομάδας. Το τίμημα βέβαια είναι ότι βρίσκονται επί μήνες μακριά από την οικογένεια και το σπίτι τους».
Το στήσιμο μιας απαιτητικής παραγωγής
Η ασφάλεια είναι το πρώτο και βασικό μέλημα των υπεύθυνων του Cirque du Soleil, γι’ αυτό στα 30 χρόνια πορείας μετρούν δύο ανθρώπινες απώλειες – το ένα δυστύχημα μάλιστα ερευνάται ακόμη. Σε κάθε παράσταση υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας και, όπως μας είπε ο Γ. Μουστάκας, είναι υπέρογκα τα ποσά που διαθέτουν ως ελληνική παραγωγή για να παρέχουν αυτήν την ασφάλεια. Πριν από την άφιξη του σχήματος έρχεται μια ομάδα Τσέχων και Γερμανών ειδικών, οι οποίοι τοποθετούν ειδικούς γάντζους στην οροφή κι επιστρέφουν για ένα δεύτερο τσεκάρισμα λίγες ημέρες πριν από την παράσταση. Εν των μεταξύ, ακόμη κι αν έχει γίνει στατική μελέτη, αυτή ξαναγίνεται εκ νέου. Για να φιλοξενηθούν οι προηγούμενες δύο παραγωγές στο ΟΑΚΑ προηγήθηκε ενίσχυση των υποδομών από τεχνικούς και ηλεκτρολόγους.
Για το «Quidam» θα στηθεί μια γιγάντια «μονολιθική» δομή, ένα τεράστιο εναέριο μεταλλικό τόξο, που παραπέμπει σε σιδηροδρομικό σταθμό ή αεροδρόμιο. Το δάπεδο (με διάτρητα μεταλλικά πλακίδια) φωτίζεται από πάνω και από κάτω, ώστε άλλες φορές να εμφανίζεται ως απαστράπτον και άλλες ως πυρακτωμένο. Οι αλλαγές στις γωνίες και στις αποχρώσεις του φωτισμού μπορούν επίσης να αλλάξουν τη συγκινησιακή φόρτιση μιας σκηνής από κωμική σε δραματική. Η ακρίβεια και η σημασία των φωτισμών, όπως μας εξήγησε ο κ. Μουστάκας, είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να τραβάμε φωτογραφίες ακόμη και με το κινητό κατά τη διάρκεια της παράστασης: «Και χωρίς να ανάψει το φλας, οι ακροβάτες ενοχλούνται από το κόκκινο φωτάκι της κάμερας. Εκτελώντας πολλά ακροβατικά κάποια στιγμή ζαλίζονται, ιδιαίτερα στο νούμερο με τις κορδέλες. Για να μη χάνουν τον προσανατολισμό τους στήνουν περιμετρικά ένα σύστημα με κόκκινα φωτάκια το οποίο τους καθοδηγεί. Μπορείτε να καταλάβετε λοιπόν πόσο επικίνδυνο είναι».
Η παράσταση σε αριθμούς
12 εκατ. θεατές έχουν δει πάνω από μία φορά την παράσταση.
200.000 διατρήσεις-φωτιστικές πηγές συντελούν αποφασιστικά στο φαντασμαγορικό χαρακτήρα της παράστασης.
52 ακροβάτες παγκόσμιας κλάσης, μουσικοί και τραγουδιστές, χορευτές και κλόουν είναι οι πρωταγωνιστές.
20 είναι οι –κατασκευασμένες από φυσικά και συνθετικά μαλλιά– περούκες που χρησιμοποιούνται.
250 είναι τα –ειδικά σχεδιασμένα για κάθε καλλιτέχνη– κοστούμια κι επιπλέον υπάρχουν δύο εφεδρικά για κάθε ρόλο.
30 είναι τα καπέλα, συμπεριλαμβανόμενου και αυτού που χρησιμοποιεί η Ζωή για να «μπει» στο μαγικό κόσμο του Quidam.
200 παπούτσια ζωγραφίζονται στο χέρι ώστε να εναρμονίζοντα απόλυτα με τα χρώματα της ενδυμασίας.
42 είδη βαμβακιού χρησιμοποιήθηκαν για τα κοστούμια,μαζί με λινό, δέρμα, γιούτα και βελούδο.
Περισσότερες πληροφορίες
Quidam
Η μικρή Zoe κάνει ένα μαγικό ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας, σε έναν τόπο γεμάτο κλόουν, παράξενα πλάσματα, ιπτάμενους ποδηλάτες και άλλες περιπετειώδεις υπάρξεις
