Είναι σπάνια περίπτωση από όποια πλευρά και αν την εξετάσεις: από την ευρύτατη απήχηση της μουσικής του ή από το αθόρυβο χτίσιμο της δημοτικότητάς του. Ο Νίκος Βουλαλάς συνάντησε τον Γιάννη Χαρούλη με αφορμή τις εμφανίσεις του στην «Ακτή Πειραιώς» από την Παρασκευή 13/2 και βρήκε τις απαντήσεις γι’ αυτό το «φαινόμενο» στην προσωπικότητα ενός τραγουδοποιού που δεν έχει αλλάξει καθόλου από τα 15 του, οπότε κι έπαιζε λαούτο στα πανηγύρια, στην επιρροή της κρητικής γης και... σε ένα αγγλικό συγκρότημα ηλεκτρονικής μουσικής.
Από πού να ξεκινήσουμε; Από την Κρήτη ή από το παρόν;
Όταν θυμάμαι την αρχή, πάντα συγκινούμαι. Τώρα είμαι ενθουσιασμένος. Έχω μια πάρα πολύ ωραία ομάδα κι έχουμε όρεξη να παίξουμε μουσική, να τη μοιραστούμε δίκαια, έντιμα… Πώς να το πω, να το πω αληθινά, ειλικρινά. Αν με κόψεις στα δύο, στο τότε και το τώρα, θα μπορούσα να είμαι δύο άνθρωποι. Αλλά για μένα αυτή η πορεία είναι μια γραμμή, ένας δρόμος, ένα ταξίδι, μία πρόθεση. Αν θυμηθώ την πρόθεση που είχα στην αρχή και μετά το πέρασμα των χρόνων, είναι η ίδια και αυτό με κάνει να έχω ελπίδα.
Ποια είναι, λοιπόν, αυτή η πρόθεση;
Το μεράκι που έχει να κάνει με τη λεπτομέρεια. Βλέπω τη δουλειά μου σαν τα παπούτσια που φτιάχνει ένας παπουτσής ή σαν τις βελονιές μιας υφάντρας. Και οι δύο βάζουν αγάπη όχι για να πουλήσουν τα προϊόντα τους, αλλά για να κάνουν τη δουλειά τους με τον τρόπο που πιστεύουν ότι είναι ο σωστός. Βρέθηκες σε στιγμές που «έχασες» αυτήν την πρόθεση; Δεν έχασα την πρόθεση, αλλά την πίστη. Κάποιες φορές λόγω της ταχύτητας, λόγω παρεξηγήσεων, χάνω την πίστη μου και αυτό αδικεί και μένα και την κατάσταση στην οποία βρίσκομαι. Γιατί είμαι πολύ τυχερός άνθρωπος.
Γιατί αισθάνεσαι πολύ τυχερός;
Γιατί είμαι πλαισιωμένος από αγάπη. Η αγάπη είναι μεγάλο πράγμα. Σου δίνει ανοιχτωσιά. Όταν αγαπάς, γίνεσαι ανοιχτός άνθρωπος, βλέπεις τον άλλο πιο κοντά, συγχωρείς. Η αγάπη σού δίνει μεγαλύτερο χώρο για να κινηθείς. Ένα άλλο αγαθό που φέρνει η αγάπη είναι η επικοινωνία. Όχι μόνο η δική μου με τον κόσμο αλλά και των ανθρώπων στο κοινό μεταξύ τους. Είναι μια τελείως καθάρια κατάσταση αυτή, όπως τότε στα πανηγύρια στην Κρήτη. Τώρα απλώς έχει μεγεθυνθεί.
Τι θυμάσαι από τα πανηγύρια;
Το ξεκίνημά μου. Κάναμε μια συναυλία με τον λυράρη Δημήτρη Θραψανιώτη. Ήμουν 15-16 χρόνων τότε. Όταν ήρθε η σειρά μου να πω ένα τραγούδι, δεν μπόρεσα από το άγχος. Υπάρχει ηχογραφημένος ο διάλογός μου με τον Δημήτρη, διότι τα μικρόφωνα ήταν πυκνωτικά. Μου λέει: «Μικρέ, ήρθε η σειρά σου». Κι εγώ απαντώ: «Δεν θα το πω». Πρέπει να τον ακούσεις μια φορά. Έχει πολλή πλάκα.
Τι θα τραγουδούσες;
Το «Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου». Δεν το είπα. Μόνο στο τέλος είπα μια μαντινάδα.
Τι είναι για σένα η Κρήτη;
Είναι αυτό που είμαι εγώ και αυτό που έχουν στο αίμα τους οι Κρητικοί. Είναι η γη, η θάλασσα, η φύση, ο τόπος. Μετά είναι η Ιστορία. Κι έπειτα η μουσική, η γυάλινη σφαίρα που τα ενώνει όλα αυτά.
Το 2002 έρχεσαι στην Αθήνα έπειτα από πρόσκληση του Χρήστου Θηβαίου. Πώς ήταν το ξεκίνημά σου εδώ;
Χάζευα τα ψηλά κτίρια. Έμενα σε φίλους μου. Τα δικά μου «φοιτητικά» χρόνια τα πέρασα στο σπίτι του Γιάννη, της Μαρίας, του Άκη, του Κώστα, της Άννης. Άλλαζα κάθε τόσο σπίτι για να μην τους πρήζω. Ο Χρήστος μου παραχώρησε αργότερα ένα σπίτι όπου ήμουν πρώτη φορά μοναχός. Είχε μια δωδεκάχορδη κιθάρα, δίσκους και βιβλία. Τέλεια! Επειδή το είχε ξενοίκιαστο, είχαν ξεραθεί τα λουλούδια. Τα πότιζα και ξαναφούντωσαν, τάιζα τα περιστέρια… Είναι από τις πιο όμορφες αναμνήσεις που έχω.
Έχεις παίξει στα πιο απίθανα μέρη. Ποια είναι τα live που θυμάσαι;
Ένα είναι στον Κίσαβο, σε ένα θέατρο πέτρινο μέσα στο δάσος κοντά στον ξενώνα «Δοχός». Επίσης η πρώτη φορά που έπαιξα στο χωριό μου, στην αυλή του μονοθέσιου σχολείου. Και η συναυλία στο Κουρδιστάν. Τριάντα χιλιάδες κόσμος! Άλλο πάλι αυτό! Και στη Γερμανία που είχα πάει φιλοξενούμενος από μια οικογένεια Κούρδων. Όταν πήγα βρήκα αγνώστους και όταν έφυγα είχα οικογένεια. Ζήλεψα την απλότητά τους. Κοντά τους αισθάνθηκα σαν να γύρισα σε μια Ελλάδα που δεν έχω ζήσει.
Αλλά και τα live στον Λυκαβηττό, που έδωσαν το υλικό για τον καινούργιο δίσκο «Χίλια καλώς εσμίξαμε», πρέπει να ήταν σημαδιακά.
Στην αρχή τα κατέγραψα ως επιστροφή στο χώρο που με φιλοξένησε για πρώτη φορά στην Αθήνα. Σιγά σιγά άρχισα να λέω στον εαυτό μου: «Ρε μεγάλε, έχουν περάσει δέκα χρόνια». Αυτό ήταν ο Λυκαβηττός. Ένα συνολικό μάζεμα των αναμνήσεων δέκα χρόνων. Ήταν και οι γονείς μου και κάποια στιγμή είπα στον κόσμο: «Πολύ χαίρομαι που είμαστε μαζεμένοι έτσι, για να δουν και οι γονείς μου ότι είμαι σε καλά χέρια».
Στα άμεσα σχέδιά σου είναι μια μικρή ευρωπαϊκή περιοδεία. Πώς προέκυψε;
Είναι πια πάρα πολλοί οι Έλληνες που έχουν μεταναστεύσει. Αυτός είναι ο βασικός λόγος. Θέλω να πάω να τους πω ότι κάποια στιγμή πρέπει να γυρίσουν πίσω!
Γενικά είσαι ευαισθητοποιημένος με κοινωνικά ή πολιτικά ζητήματα κι έχεις πάρει μέρος σε συναυλίες για τέτοια.
Πολλές φορές δεν συμφωνώ απόλυτα όταν τραγουδώ για τέτοιους σκοπούς. Αλλά αν είναι για το καλό ακόμη κι εκατό ανθρώπων, θα το κάνω. Στην αρχή έπαιζα για συσσίτια. Το θεωρούσα φοβερό να μην έχει να φάει κάποιος. Και, φυσικά, έχω παίξει για τα δικαιώματα. Σε κάθε αγώνα πάντα θα υπάρχουν παρακλάδια, απόψεις, γνώμες. Όταν κάποιος πιστεύει ότι κάτι καλύτερο θα γίνει, ας πηγαίνει. Γιατί δεν νομίζω να βρεις κάτι που ολοκληρωτικά σε εκφράζει.
Πριν από λίγες ημέρες είχαμε μια αλλαγή πολιτικού σκηνικού…
Για πολύ κόσμο τα τελευταία χρόνια υπήρχε ένας τοίχος στα δύο μέτρα. Τώρα σαν να απομακρύνθηκε ο τοίχος. Αυτό δεν είναι λίγο. Έχει μεγαλώσει ο χώρος. Τώρα το τι θα γίνει σε αυτόν το χώρο θα το δούμε. Αλλά τουλάχιστον έφυγε αυτή η σκοτεινιά.
Έχεις κάνει πολλές συνεργασίες. Ποια άλλη θα ήθελες να κάνεις;
Όντως έχω συνεργαστεί με ανθρώπους που ούτε το ονειρευόμουν. Θα ήθελα πολύ, αλλά δεν ξέρω το πώς, με τη Λένα Πλάτωνος. Την είδα στο Παλλάς και γέμισα ελπίδα. Περνούσα τότε και τη φάση μου με την ηλεκτρονική μουσική κι είπα: «Δόξα τω θεώ»! Αλλά έχω και χρέος να κάνω κάτι με το υλικό που ηχογραφήσαμε με τον Μαμαγκάκη. Θα προσπαθήσω να πω έστω κι ένα τραγούδι εδώ στην «Ακτή Πειραιώς».
Αλήθεια, έχεις περάσει φάση που άκουγες ηλεκτρονική μουσική;
Είχα τρελαθεί για δυο-τρία χρόνια. Πώς τους έλεγαν αυτούς τους τρελαμένους… Όχι τους Boards of Canada, τους άλλους, τους Autechre. Ή τους Sigur Ros. Έχω χρησιμοποιήσει κάτι από αυτούς σε ένα κασσιώτικο παραδοσιακό, το «Πισωμέρι». Σε αυτήν τη φάση στο σπίτι μου ακούω jazz ή κλασική.
Θα τολμούσες να κάνεις κάτι εντελώς διαφορετικό;
Ώρες ώρες μου έρχεται η διάθεση να κάνω μια άλλη παράσταση, που δεν θα λέγεται… Γιάννης Χαρούλης. Θα λέγεται κάτι άλλο, Χάρης Γιαννούλης ίσως… [γελάει] Ίσως μια συνεργασία με έναν ηθοποιό, έναν χορευτή ή έναν εικαστικό καλλιτέχνη σε έναν ταιριαστό χώρο.
Πώς περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου;
Κάνω τρέξιμο. Έχω πάρει μέρος και σε ημιμαραθώνιο. Βλέπω αρκετό σινεμά. Πρόσφατα είδα το «Birdman». Επειδή έχω φίλους ηθοποιούς, το «έπιασα». Αλλά δεν είδα στο πρόσωπο των άλλων θεατών αυτό το «ουάου!» Μου αρέσει και να μαγειρεύω. Γίνομαι σιγά σιγά καλύτερος με τις συνταγές που μαθαίνω από τη μάνα μου.
Τις ρακές σου πού τις πίνεις στην Αθήνα;
Στον Μανώλη στην Καλλιθέα.
Μας είπαν για τον Χαρούλη
Χρήστος Θηβαίος
«Από την πρώτη στιγμή είδα σε αυτόν έναν γιο μου, έναν μικρό αδερφό μου, έναν εξαιρετικό συνάδελφο. Του αξίζει η θέση που έχει και, εκτός από συγκλονιστικός ερμηνευτής που είναι, θα μας δώσει και δική του δουλειά στο μέλλον. Με τιμάει η φιλία του και θέλω να τον δω ψηλά».
Σταμάτης Κραουνάκης
«Ο Χαρούλης εκπροσωπεί το είδος του ερμηνευτή της ταπεινότητας στη γενιά του. Πάνω από τον εαυτό του βάζει το τραγούδι και γι’ αυτό ο κόσμος τον κρατάει παμψηφεί τόσα χρόνια πρώτο – αθόρυβα! Τον βλέπω στην εξέλιξή του ως έναν ευρύτερο διεθνή μεσογειακό τροβαδούρο!»
Θανάσης Παπακωνσταντίνου
(έγραψε μια μαντινάδα) «Ο Γιάννης έχει τον καημό, έχει και την αψάδα. Να κάνει χρόνους να καεί, και όχι σαν τη λαμπάδα».
Νίκος Πορτοκάλογλου
«Ο Γιάννης είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση μείξης παρελθόντος και μέλλοντος. Μπορεί να ακούγεται σαν “μετεμψύχωση” του Ξυλούρη, αλλά είναι κι ένας αυθεντικός και ανήσυχος δημιουργικός μουσικός, που ψάχνει νέους ήχους και τρόπους σύνθεσης παράδοσης και σύγχρονης μουσικής».
Γιώργος Χατζηγιάννης, Ιδιοκτήτης Μουσικής Σκηνής Χαμάμ
Έχει μια χροιά φωνής που καλύπτει το κενό από την εποχή που χάθηκε ο Ξυλούρης. Ήταν ένα νέο παιδί που αγαπούσε πολύ αυτό που κάνει και το έδειχνε με τις επιλογές του, ήθελε να έχει τους καλύτερους μουσικούς. Τον έχει ανακαλύψει η νεολαία που θέλει να έχει ένα ίνδαλμα. Μου τον σύστησε ο Θηβαίος, μου άρεσε από τις πρώτες πρόβες. Κατάλαβα ότι είναι μεγάλο ταλέντο, το έλεγα σε άλλους τραγουδιστές από την Κρήτη, το πίστευα ότι θα γνωρίσει τη δόξα του Ξυλούρη. Κάναμε αρκετές εμφανίσεις, ήταν sold out για πρώτη φορά στο αθηναϊκό κοινό. Ήταν πολύ σημαντικό το ότι αγκαλιάστηκε αμέσως από τη νεολαία. Το περίεργο της φωνής του είναι σαν να ακούει κάποιος μεγαλύτερο ηλικιακά άτομο.
