Είναι ο δημιουργός της «Νεράιδας», της «Πριγκιπέσσας» και του «Τσιγάρο ατέλειωτο» και διαθέτει το φανατικότερο κοινό απ’ όλους τους ομότεχνούς του. Με αφορμή τις εμφανίσεις του στην Κεντρική Σκηνή του «Σταυρού του Νότου» απ’ την Παρασκευή 23/1, αναζητάμε τους λόγους για τους οποίους ο Σωκράτης Μάλαμας έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο εκπρόσωπο του έντεχνου τραγουδιού.
Είναι ο Έλληνας καλλιτέχνης με την πιο σαφή μπομπντιλανική φυσιογνωμία (μουσικοποιητής, τραγουδοποιός, ερμηνευτής κ.λπ.). Τροβαδούρος/αφηγητής ικανός να κινηθεί σε ασύλληπτους λαβυρίνθους του νου, να «παραμυθιάσει» (με την καλή έννοια) ικανοποιητικά το κοινό του και να κινηθεί αποτελεσματικά ανάμεσα στις έννοιες «άσπρο» και «μαύρο». [Συμπτωματικά, κάποιες λέξεις από αυτές που χρησιμοποιήσαμε αποτελούν τίτλους δίσκων του: «Ασπρόμαυρες ιστορίες», «Παραμύθια», «Λαβύρινθος»].
Είναι μετρ μπαλανταδόρος, έχει μια γνήσια επαφή με τους λαϊκούς δρόμους και είναι καθαρά ροκ περφόρμερ όταν οι συνθήκες – δηλαδή το ιδιαίτερο και προσωπικό του γούστο – το επιτάσσουν.
Έχει μια γνήσια επαφή με την τέχνη του καθώς προέρχεται από μια μακρά προϋπηρεσία σε σκυλάδικα (18 χρόνια, λέει ο ίδιος) και έχει στενούς δεσμούς με την ευρεία μουσική παρέα της Θεσσαλονίκης, που όχι μόνο εφάπτεται αλλά και τέμνει (οριζοντίως, διαγωνίως και καθέτως) εδώ και χρόνια κάθε όψη της παραδοσιακής, λαϊκής και σύγχρονης (ροκ, τζαζ κ.λπ.) αντίληψης και ως εκ τούτου καθορίζει μεγάλο μέρος της μουσικής μας φυσιογνωμίας τις τελευταίες δεκαετίες.
Η μακρά πορεία του Σωκράτη Μάλαμα (που δισκογραφικά ξεκινά το 1989) δείχνει ότι έχει διάρκεια και σταθερότητα χωρίς ιδιαίτερα καλλιτεχνικά σκαμπανεβάσματα. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε δικό του δίσκο, από τις «Ασπρόμαυρες ιστορίες» ως τον «Χάρτη», βρίσκουμε ισχυρά ερείσματα και αφορμές για να μας απασχολούν στα τραγούδια του που δείχνουν να «μιλούν» πέρα από στιγμιαίες «τάσεις» και επικαιρότητες.
Είναι «ιδιοσυγκρασιακός» και αυτό σημαίνει απλώς πως ο Σωκράτης έχει τη δική του, ξεχωριστή καλλιτεχνική ταυτότητα και δεν εντάσσεται εύκολα σε οποιαδήποτε υφιστάμενη αισθητική ετικέτα. Ο Μάλαμας είναι ο Μάλαμας με οποιονδήποτε κι αν τραγουδάει – με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη ή με τον Βασίλη Καρρά, με τη Χαρούλα Αλεξίου ή με τον Τζίμη Πανούση!
Τα live προγράμματά του έχουν μια ροή απρόβλεπτη. Ενώ, σε γενικές γραμμές, ο ακροατής έρχεται έτοιμος και ψαγμένος σε σχέση με το τι θα ακούσει, ο Σωκράτης Μάλαμας μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατρέψει τα αναμενόμενα και να αλλάξει το κλίμα με ανάλογες μικρές εκπλήξεις. Πάντα όμως θα επανέλθει στα «καλύτερά του», στις «μεγάλες επιτυχίες του», σ’ αυτά που «ξέρει ο κόσμος» χωρίς να χάσει τίποτα από τη δυναμική της εκφραστικής του ποιότητας.
Τα προγράμματά του υπερβαίνουν το γεμάτο τετράωρο, συνήθως περιέχουν τα «άπαντά» του (όπως και αν το εννοεί κανείς αυτό) και το κοινό του, που ανανεώνεται συνεχώς όλα αυτά τα 25 plus χρόνια και παραμένει νεανικό και πολυπληθές, γνωρίζει πολύ καλά το songbook του. Πιο συγκεκριμένα, θα κουραστεί κανείς να μετράει τα τραγούδια του Σωκράτη που τα ξέρει πολύ καλά ο κόσμος και τα τραγουδάει (πάντα) μαζί του. Είναι κάποιες δεκάδες – και προφανώς ο Μάλαμας κατέχει την πρώτη θέση σ’ αυτό το άθλημα: το να γνωρίζουν δηλαδή οι fans τόσο καλά και τόσα πολλά από τα τραγούδια του.
Τα γεμάτα θέατρα και οι υπερπλήρεις χώροι στους οποίους εμφανίζεται δείχνουν ότι ο Μάλαμας έχει ένα από τα πιο ισχυρά –αν όχι το πιο ισχυρό– cult following που έχει καλλιτέχνης στη χώρα μας.
Την περασμένη χρονιά μας απασχόλησε με δύο δίσκους. Στον προσωπικό του, τον «Χάρτη» που κυκλοφόρησε από τη δική του εταιρεία Αρτύς, έχοντας μια ισχυρή ποιητική βάση στους στίχους (κυρίως του Γιώργου Κλεφτογιώργου, ο οποίος υπογράφει τα περισσότερα τραγούδια), ο Σωκράτης αξιοποιεί για μια ακόμη φορά τις ιδιόμορφες –και πλατιές εκφραστικά– «rock» μουσικές του προσεγγίσεις και σε κάνει να νιώθεις πως τα τραγούδια του μπορούν να σε ακολουθούν στις βόλτες και στις δικές σου στιγμές και να σου ψιθυρίζουν στ’ αυτί^ έχοντας, φυσικά, πολλά να σου πουν... Πέτυχε διάνα μάλιστα επιλέγοντας την Ελένη Βιτάλη ως την πιο ταιριαστή guest για να ερμηνεύσει το «Στις παρελάσεις». Δεύτερη δισκογραφική παρουσία, ο ατμοσφαιρικός και περίτεχνος κύκλος τραγουδιών «Πρώτες λέξεις», μια all-star σύναξη που κυκλοφόρησε στην εκπνοή του 2014 από τη Feelgood Records, καθώς τη μουσική υπογράφει ο Θέμης Καραμουρατίδης και τους στίχους ο Οδυσσέας Ιωάννου. Σ’ αυτόν το δίσκο, ο δικός του –παλιότερος– μύθος συναντά έναν καινούργιο, τη Νατάσσα Μποφίλιου, και η αυστηρή φωνή του την πιο λυρική δική της: τραγουδούν ντουέτο το «Ποτάμι», της κάνει δεύτερη φωνή στο νεο-παραδοσιακό «Ανάποδα», ενώ ερμηνεύει άλλα τέσσερα τραγούδια.
Η «Πριγκιπέσσα», ίσως η μεγαλύτερη crossover λαϊκή επιτυχία του καιρού μας, περνάει με κλειστά μάτια στη ροή οποιουδήποτε μουσικού προγράμματος. Όσες δισκογραφημένες ή live επανεκτελέσεις κι αν έχει γνωρίσει (από άκρως τιμητικές έως… κακοποιητικές), είναι αξεπέραστη στη δική του ερμηνεία που πρωτακούσαμε το 2000 στο δίσκο «Ο φύλακας κι ο βασιλιάς».
Ακούστε το δίσκο «Πρώτες λέξεις» (Feelgood Records) σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη, στίχους Οδυσσέα Ιωάννου και ερμηνευτές τον Σωκράτη Μάλαμα και τη Νατάσσα Μποφίλιου:
