Πώς η Ute Lemper εκφράζει μια συνολική πορεία του έντεχνου τραγουδιού εδώ κι έναν αιώνα

Η Γερμανίδα ντίβα επιστρέφει για μια μοναδική παράσταση με τίτλο «Last Tango in Berlin» στο Μέγαρο Μουσικής. Εικόνες μιας τέχνης που διατηρεί μοναδικές μουσικές και ποιητικές ποιότητες μέσα στο χρόνο^ και με κάποιον τρόπο, πιστό στο σήμερα, εκφράζει μια συνολική πορεία του έντεχνου τραγουδιού εδώ κι έναν αιώνα...

Για άλλη μία φορά η Ute Lemper βρίσκεται ανάμεσά μας για να κάνει πάνω στη σκηνή το δικό της σόου, που δεν είναι παρά ένα προσωπικό ταξίδι στο χώρο του κλασικού τραγουδιού ο οποίος περικλείεται στο γενικό τίτλο «cabaret». Είναι τα τραγούδια που ξεκινούν από τον Weill ή τον Eisler και τον Brecht τα οποία δίνουν την πιο εναργή εικόνα μιας ζοφερής πραγματικότητας, για να προχωρήσουν σε συναισθηματικές μουσικές δραματουργίες που μας είναι γνωστές από την Piaf και τον Brel και να μεταπηδήσουν στους ερωτικούς χείμαρρους του Astor Piazzolla και του Pablo Neruda.

Η Ute Lemper είναι μία από τις λίγες σύγχρονες performers που μπορούν να αποδώσουν αλλά και να μεταδώσουν με ακρίβεια και πειστικότητα –για τα σημερινά στάνταρντ– τόσο την πολιτική όσο και την αισθητική φύση του βερολινέζικου καμπαρέ.

Είναι γιατί η Γερμανίδα ερμηνεύτρια συνήθιζε πάντα να καλλιεργεί τη συνολική της τέχνη χωρίς να περιορίζεται σε ευδιά­κριτα αισθητικά όρια και φρόντιζε να επεκτείνει συνεχώς τους ορίζοντες της τέχνης της. Σπουδαία σαντέζα –αληθινό κράμα δημιουργικής τραγουδίστριας, χορεύτριας και ηθοποιού–, μέσα από μια εκτενή δισκογραφία και αναρίθμητες παραστάσεις επί σκηνής η Ute Lemper αγκαλιάζει το actual πολιτικο­κοινωνικό τραγούδι του 20ού αιώνα –μέχρι τις μέρες μας– στην πραγματική του ουσία, διερμηνεύοντας εποχές περίεργες και μυστήριες, που εκτείνονται από τη Marlene Dietrich μέχρι την Edith Piaf και από εκεί στον Scott Walker και τον Nick Cave.

Αυτό που πάντα μας δίνει να ακούμε –και θα ακούσουμε και στο Μέγαρο Μουσικής στις 26/5– είναι ο προσωπικός της κόσμος. Εδώ του δίνει το όνομα «Last Tango in Berlin» (απλώς για να συνεννοούμαστε!) και τον υλοποιεί για ακόμη μία φορά με το δικό της απαράμιλλο πάθος. Αυτή είναι μια ιδιότητα­ που τη χαρακτηρίζει και δεν λέει να ξεθωριάσει­. Παίζει­ πάντα με την ίδια δημιουργικότητα σε μια ευρεία γκάμα, από τον Michael Nyman μέχρι τον Elvis Costello, ή οτιδήποτε άλλο στο ενδιάμεσο ερμηνεύει ή γράφει. Μην ξεχνάμε πως, εκτός από εκπληκτική ερμηνεύτρια, η Ute Lemper είναι κι εξαιρετική συνθέτιδα, με πιο πρόσφατη δουλειά της το άλμπουμ «Forever: The Love Poems of Pablo Neruda».  

Αυτό που δείχνει με την τέχνη και την περφόρμανς της είναι οι διαδρομές και οι διασυνδέσεις του έντεχνου urban τραγουδιού μέσα στο χρόνο, που στην τέχνη (όπως και στο όνειρο) έχει την πολυτέλεια να κινείται μη γραμμικά, να πηγαίνει μπρος-πίσω και να εκφράζει ποικιλόμορφες ανθρώπινες ανάγκες. Έτσι, εκτός από την τεράστια μπρεχτική πηγή και την κληρονομιά της από τη Marlene Dietrich ή τη Lotte Lenya, η Lemper αντλεί ένα σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου της από το γαλλικό chanson και το χειρίζεται με μεγάλη άνεση τραγουδώντας Piaf, Prevert, Kosma, Gainsbourg, Brel κ.ά., ενώ φτάνει (κυρίως με το άλμπουμ της «Punishing Kiss») να το (επ)εκτείνει μέχρι το σήμερα, με τον Tom Waits και τον Elvis Costello.

Ίσως γιατί­ στις πολυποίκιλες εκδοχές του το new wave διατηρεί ένα διαχρονικά σταθερό και άφθαρτο χαρακτήρα, ανάλογο με αυτόν που παρήγαγε η αισθητική της εποχής της Βαϊμάρης. Η ίδια έχει δηλώσει παλιότερα: «Ένα μεγάλο μέρος της μουσικής μου πορείας επηρεάζεται άμεσα από την τέχνη που δημιουργήθηκε στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Αυτή μπορεί να αναφέρεται σε άλλους φιλοσοφικούς και πολιτισμικούς ορίζοντες, σε άλλα πολιτικά θέματα και άλλες εποχές, που όμως δεν διαφέρουν πολύ από το σήμερα. Η λαγνεία και η αναρχία της Βαϊμάρης είναι κάτι που θα ζει για πάντα. τουλάχιστον πάνω στη σκηνή». Αυτή η αισθητική της Ute Lemper περνάει­ και στη δική της συνθετική γραφή όπου –επηρεασμένη από την ποιότητα και την πολλαπλότητα των πρωτογενών καλλιτεχνικών της πηγών– προικίζει με τη γοητεία του κλασικού τα τραγούδια και το προσωπικό της storytelling. Το «Last Tango in Berlin», η παράσταση που θα παρακολουθήσουμε στο Μέγαρο Μουσικής στις 26/5, αντικατοπτρίζει συνολικά την καλλιτεχνική της ταυτότητα.