«Οθέλος»: Ηλεκτρισμένος Βέρντι στο Ηρώδειο

Ο «Οθέλος» του Βέρντι αποτελεί τη δεύτερη καλοκαιρινή πρόταση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για το Φεστιβάλ Αθηνών. Η συγκλονιστική όπερα ανεβαίνει στο Ηρώδειο για τέσσερις παραστάσεις (27, 29-31 Ιουλίου), σε σκηνοθεσία Γιάννη Κόκκου και μουσική διεύθυνση Μύρωνα Μιχαηλίδη, ενώ στον πρωταγωνιστικό ρόλο εναλλάσσονται ο Σέρβος Ζόραν Τοντόροβιτς και ο Ιταλός Αντονέλο Παλόμπι.

Η Αλεξία Βουλγαρίδου και ο Δημήτρης Πλατανιάς ερμηνεύουν τους ρόλους της Δυσδαιμόνας και του Ιάγου

Μετά τον περσινό θαυμάσιο «Ιπτάμενο Ολλανδό», ο διεθνώς καταξιωμένος Έλληνας σκηνοθέτης Γιάννης Κόκκος επιστρέφει στη Λυρική και στο ρωμαϊκό Ωδείο με μια νέα παραγωγή του «Οθέλου» του Βέρντι, προτείνοντας μια βαθιά ψυχολογική ανάγνωση της διάσημης όπερας. Ακολουθώντας την αφήγηση του ομώνυμου σαιξπηρικού έργου, η ιστορία του «Οθέλου» είναι, πράγματι, γεμάτη έντονες αντιθέσεις και βίαια συναισθήματα. Παρά τις ξεχωριστές ικανότητες και τη γενναιότητά του που τον έκαναν στρατηγό μιας υπερδύναμης, της «γαληνοτάτης» Δημοκρατίας της Βενετίας, ο δυνατός μαύρος στρατιώτης βιώνει την ανασφάλεια της καταγωγής και των «πιστεύω» του, με αποτέλεσμα να χειραγωγηθεί εύκολα από δόλιους αντιπάλους και να οδηγηθεί στην κόλαση της καταστροφής.

Η δράση εκτυλίσσεται στην Κύπρο το 15ο αιώνα και εστιάζει στην εκδίκηση του Ιάγου, ο οποίος είναι σημαιοφόρος στην υπηρεσία του Οθέλου. Ο Ιάγος μισεί τον μαύρο κυβερνήτη του νησιού, επειδή τον παρέκαμψε και έδωσε προαγωγή στον Κάσιο. Ο Ιάγος δολοπλοκεί προκειμένου να πείσει τον Οθέλο ότι η σύζυγός του Δυσδαιμόνα τον απατά με τον Κάσιο. Πέφτοντας στην παγίδα και θολωμένος απ’ τη ζήλια, ο Οθέλος στραγγαλίζει την αθώα Δυσδαιμόνα, αλλά αυτοκτονεί όταν η πλεκτάνη αποκαλύπτεται.
Εκτός από τη σκηνοθεσία, ο Γιάννης Κόκκος, που έχει παρουσιάσει τις πάντοτε καλαίσθητες δουλειές του στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης, ενώ οι σταθεροί συνοδοιπόροι του Αν Μπλανκάρ και Μίχαελ Μπάουερ έχουν αναλάβει αντίστοιχα τη δραματουργική επιμέλεια και τους φωτισμούς.

Ο Βέρντι συνέθεσε την αριστουργηματική όπερα στα 74 του, αποδίδοντας την τραγική ιστορία του Οθέλου με μουσική σπάνιας ομορφιάς. Η άλλοτε χειμαρρώδης και ορμητική άλλοτε διαυγής και ανάλαφρη μουσική ακολουθεί τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων χωρίς να χάνει ούτε στιγμή τον ηλεκτρισμό της, διακρίνεται δε για την πλούσια ενορχήστρωσή της. Η ιδιοφυής μουσική γλώσσα του Ιταλού συνθέτη δένει θαυμαστά, σε ένα άρρηκτο σύνολο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, τα μελωδικά κομμάτια με τη δραματικότητα του Σαίξπηρ και τη δύναμη του ποιητικού κειμένου του Μπόιτο, ενώ οι εξαίσιες άριες, τα ντουέτα και τα χορωδιακά μέρη κρατούν τον θεατή σε κατάσταση συνεχούς εγρήγορσης μέχρι το φινάλε.
Εξίσου εντυπωσιάζει η υποδειγματική οικονομία των εκφραστικών μέσων: μία και μόνο μουσική φράση αρκεί να σκιαγραφήσει τον ηρωισμό και την εκρηκτική προσωπικότητα του Οθέλου, το άσβεστο μίσος του Ιάγου, την αγνότητα και την καλοπιστία της Δυσδαιμόνας. Λίγα μουσικά μέτρα αποδίδουν με τρομακτική δύναμη την καταιγίδα που μαίνεται τόσο στη θάλασσα όσο και στην ψυχή του κεντρικού ήρωα, ο οποίος θα καταποντιστεί από το βάθρο της δόξας, παραδομένος στην παράφορη ζήλια του. Ο Μύρων Μιχαηλίδης θα διευθύνει τα σύνολα (Ορχήστρα-Χορωδία) της ΕΛΣ, η οποία –όπως συμβαίνει πάγια στις θερινές παραγωγές της– προτείνει μια διπλή διανομή από καταξιωμένους Έλληνες και ξένους τραγουδιστές. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, έναν από τους απαιτητικότερους του ρεπερτορίου για δραματικό τενόρο, εναλλάσσονται ο Σέρβος Ζόραν Τοντόροβιτς και ο Ιταλός Αντονέλο Παλόμπι.
Τον σκοτεινό Ιάγο ενσαρκώνουν ο Γεωργιανός βαρύτονος Γκεόργκε Γκαγκνίτζε και ο ιδιαίτερα αγαπητός στο αθηναϊκό κοινό Δημήτρης Πλατανιάς. Οι εκλεκτές διεθνούς φήμης λυρικές υψίφωνοι Αλεξία Βουλγαρίδου και Τσέλια Κοστέα θα ερμηνεύσουν τον σπάνιας ευαισθησίας ρόλο της άτυχης Δυσδαιμόνας. Τέλος, οι τενόροι Δήμος Φλεμοτόμος και Γιάννης Χριστόπουλος θα αποδώσουν εναλλάξ το ρόλο του Κάσιου, ενώ οι μεσόφωνοι Αντιγόνη Παπούλκα και Ινές Ζήκου αυτόν της Αιμιλίας.