Κεφάτη «Νυχτερίδα» στα ανέφελα (;) ελληνικά ‘60s

Πολλές συζητήσεις προκάλεσε η νέα παραγωγή της «Νυχτερίδας» του Γιόχαν Στράους του νεώτερου που ανέβασε η Εθνική Λυρική Σκηνή κατά την αποκριάτικη περίοδο. Σε μια εποχή που η οπερέτα επανήλθε στη μόδα και τα πλήθη συρρέουν στις παραστάσεις αυτού του ανάλαφρου πλην απαιτητικού είδους, αρκετές συνεντεύξεις του σκηνοθέτη Αλέξανδρου Ευκλείδη ανέδειξαν την αποστροφή του προς κάθε απόπειρα παραδοσιακής αναβίωσής της.

Σκηνή από τον χορό του πρίγκιπα/πρέσβη Ορλόφσκι στην Β’ Πράξη της «Νυχτερίδας» του Γιόχαν Στράους του νεότερου που ανέβηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή: στο κέντρο ο Δημήτρης Πακσόγλου (Άϊζενστάιν) και η Έλενα Κελεσίδη (Ροζαλίντα)

Εμμένοντας με συνέπεια στο μοντέρνο χειρισμό της θεματικής της με αναγωγές στην ελληνική ιστορία, ο ειδικευμένος στο μουσικό θέατρο σκηνοθέτης μετέφερε τη δράση από την αυτοκρατορική Βιέννη στην αστική Αθήνα λίγο πριν το απριλιανό πραξικόπημα του 1967. Η πρότασή του, παρά τις όποιες υπερβολές της (κυρίως σε σχέση με τις «σοβιετικές» πινελιές), ήταν καλά γειωμένη στα -νέα- ιστορικά συμφραζόμενα και διέθετε χιούμορ. Απέφυγε δε εύστοχα οποιονδήποτε «πολιτικό» επισχολιασμό, εστιάζοντας ορθά σε ανατροπές καταστάσεων και σκιαγράφηση χαρακτήρων.
Η τόσο καθοριστική στην οπερέτα νοσταλγία αξιοποίησε εν προκειμένω τη γοητεία που ασκούν ακόμη στη μέση ελληνική οικογένεια τα εγχώρια κινηματογραφικά μιούζικαλς των ‘60s, ενώ η άτακτη αστική τάξη της υπέρκομψης αυτοκρατορικής Βιέννης υποκαταστάθηκε από την κουτοπόνηρη ομόλογή της στην ανέμελη Αθήνα, που -ας μην ξεχνάμε- πιάστηκε και αυτή εξ απήνης την 21η Απριλίου!
Το κέφι και η ζωντάνια της παράστασης διασφαλίσθηκαν σημαντικά από την ουσιαστική θεατρική διδασκαλία των μονωδών που μπήκαν χωρίς πρόβλημα στο πετσί των ρόλων τους. Η καλόγουστα κιτσάτη οπτικοποίησή της δικαιώθηκε από τα λειτουργικά σκηνικά του Σωτήρη Στέλιου και τα εκπληκτικά πολύχρωμα κοστούμια της Αλεξίας Θεοδωράκη, η σπουδαία δουλειά της οποίας αποτέλεσε αληθινή πραγματεία για τη μόδα της εποχής! Επίσης, η κρίσιμη σύζευξη μουσικής-λόγου επιτεύχθηκε μέσα από την έξοχα αιχμηρή, νέα μετάφραση του Δημήτρη Δημόπουλου.
Βέβαια, η παράσταση δεν απογειώθηκε σε κανένα σημείο, ίσως λόγω και της δυσκολίας να προκληθεί γέλιο, ένσταση που ίσχυε, πάντως, εξίσου (αν όχι περισσότερο!) και για κάθε προγενέστερο ανέβασμα του βιεννέζικου αριστουργήματος στην ΕΛΣ.

Σκηνή από την Γ’ Πράξη της «Νυχτερίδας» του Γιόχαν Στράους του νεότερου που ανέβηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Στα θετικά της βραδιάς που παρακολουθήσαμε (5/3) προσμετρώνται ο ρυθμός της και η επιτυχημένη υπόκριση του συνόλου της διανομής. Μεγάλο στοίχημα εξακολουθεί να παραμένει, οπωσδήποτε, η εύρεση των κατάλληλων ερμηνευτών που να κινούνται με όμοια άνεση σε πρόζα, κίνηση/χορό και οπερατικό τραγούδι, όπως απαιτεί η οπερέτα, κάτι που διέθεταν μόνο ο Δρ Φάλκε του βαρύτονου Χάρη Ανδριανού και η δραματουργικά καίρια Ίντα της μεσοφώνου Λυδίας Αγγελοπούλου.
Από τους πρωταγωνιστές, κορυφαίος σκηνικά ήταν ο τενόρος Δημήτρης Πακσόγλου που σκιαγράφησε έναν απολαυστικό Άϊζενστάϊν, θυμίζοντας -άκρως ταιριαστά!- τον Λάμπρο Κωνσταντάρα. Πικάντικη η Αντέλα της υψιφώνου Βασιλικής Καραγιάννη, πειστικότατη η “grande dame” Ροζαλίντα της υψιφώνου Έλενας Κελεσίδη. Όμως, σε αμιγώς φωνητικό επίπεδο οι εντυπώσεις μετριάσθηκαν από την έλλειψη γλυκύτερου ηχοχρώματος του πρώτου, την σταδιακή απομείωση σε ευκαμψία και σταθερότητα της δεύτερης, το έντονο βιμπράτο της τρίτης...
Από τους λοιπούς ξεχώρισαν ο ενδιαφέρων πρέσβης/ πρίγκιπας Ορλόφσκι της μεσοφώνου Έλενας Μαραγκού, ο καλοτραγουδισμένος Άλφρεντ του τενόρου Νίκου Στεφάνου, ο έγκυρος Φρανκ του τενόρου Σταμάτη Μπερή και ο χαριτωμένος Δρ Μπλιντ του τενόρου Δημήτρη Ναλμπάντη.
Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε η στιλιζαρισμένη και ρυθμομελωδικά σφριγηλή μουσική διεύθυνση της Ζωής Τσόκανου, που συντόνισε άψογα τους μονωδούς και την -εκ νέου αξιόπιστη- Χορωδία. Χρειάζεται, βέβαια, περισσότερη δουλειά και μεγαλύτερη φροντίδα σε λεπτομέρειες (κλιμάκωση ταχυτήτων, αναπνοές μεταξύ μουσικών φράσεων, εναλλαγές μεταξύ ηδονικής νωχέλειας και χορευτικού βηματισμού) για να αποδοθεί ιδανικά η αφρώδης και μελαγχολική συνάμα μουσική του Στράους. Η Μαρία Κουσουνή χορογράφησε, τέλος, ευφάνταστα τις -όχι απολύτως πειθαρχημένες- μπαλετικές μονομαχίες (Σοβιετικών και Γάλλων χορευτών) που κάλυψαν εξ ολοκλήρου το -μάλλον υποτονικό- γκαλά του Ορλόφσκι.

Επόμενες παραστάσεις: 23, 24, 25 Απριλίου 2014. 4, 7, 14 Μαΐου 2014. Προπώληση εισιτηρίων: Ταμεία ΘΕΑΤΡΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑ, Ακαδημίας 59-61, Αθήνα, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο,
Τρίτη – Κυριακή: 09.00–21.00 & Δευτέρα: 09.00-16.00, Τηλ. πωλήσεις 210 3662100 / Ομαδικά εισιτήρια: 210 3711342. Ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr