Γιατί η Αθήνα δεν ήταν ποτέ προορισμός για τα Χριστούγεννα και τι προτεραιότητες πρέπει να θέσει η πόλη για την τουριστική της προβολή και προώθηση; Επαγγελματίες από το χώρο του marketing, του τουρισμού, της εστίασης και του πολιτισμού καταθέτουν στο «α» σκέψεις και ιδέες.
Μανόλης Ψαρρός, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων Toposophy που ειδικεύεται στο destination marketing.
Ο θεσμός των Χριστουγέννων είτε ως εορταστική περίοδος είτε ως θρησκευτικό γεγονός έχει πολύ διαφορετική σημασία για τις κοινωνίες των δυτικών χωρών από αυτή που έχει για τις νότιες χώρες. Ως εκ τούτου η κουλτούρα που έχει χτιστεί γύρω από αυτό έχει βοηθήσει πάρα πολύ να αναπτυχθούν σ’ αυτές τις χώρες προορισμοί που στις αντιλήψεις των επισκεπτών είναι πολύ πιο ελκυστικοί. Προφανώς βέβαια ο προορισμός διαμορφώνεται και από τις κλιματολογικές συνθήκες. Όπως λοιπόν θα επιλέξουμε τον ευρωπαϊκό νότο κατά την θερινή περίοδο, χωρίς απαραίτητα να έχει καλύτερες υποδομές ή καλύτερο marketing από μια βορινή χώρα, έτσι αντιστοίχως λειτουργεί και κατά τη χειμερινή περίοδο.
Από εκεί και πέρα βέβαια, οι ελληνικοί προορισμοί και η Αθήνα ως αστικός προορισμός, έχει αδυναμία σε επίπεδο προϊοντικής ανάπτυξης και δεν θα εστιάσω μόνο στα Χριστούγεννα. Αν διέθετε τους κατάλληλους πόρους η τοπική αυτοδιοίκηση για να έχει μία πραγματικά ανταγωνιστική στρατηγική - γιατί είναι και θέμα πόρων -, σε επίπεδο στρατηγικής προτεραιότητας δεν θα ήταν τα Χριστούγεννα εκείνο στο οποίο θα έπρεπε να επενδύσει. Υπάρχουν άλλα συγκεκριμένα brands, όπως ο αθηναϊκός μαραθώνιος ή ακόμα και το ελληνικό ορθόδοξο Πάσχα που σε διαφοροποιούν σε επίπεδο marketing και θα σε καθιστούσαν πολύ πιο ανταγωνιστικό ως προς την προσέλκυση τουριστικών κοινών από το να προσπαθήσεις να ανταγωνιστείς προορισμούς που εδώ και δεκαετίες θεωρούνται πολύ πιο διαδεδομένοι από εσένα κατά την περίοδο των Χριστουγέννων.
Η Αθήνα είναι ένας από τους ελάχιστους city break προορισμούς στην Ευρώπη ο οποίος δεν έχει αυτονομία, δηλαδή δεν είναι αυτό που ορίζουμε ως τελικό προορισμό. Η πλειοψηφία των τουριστών που έρχονται την αντιμετωπίζουν κατά βάση ως ενδιάμεσο σταθμό για άλλους προορισμούς στο εσωτερικό της χώρας. Αυτό έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το ότι ο εσωτερικός ανταγωνισμός που έχει η Αθήνα (π.χ. τα ελληνικά νησιά) δεν συναντάται σε πολλές άλλες χώρες. Για τους Άγγλους και τους Σκανδιναβούς η Αθήνα είναι ένας προορισμός 4 ωρών. Επιπλέον, οι γειτονικές χώρες δεν είναι εύρωστες οικονομικά για να τροφοδοτούν την πόλη με επισκέπτες σε πολλές διαφορετικές περιόδους μέσα στο έτος και όχι μόνο κατά την καλοκαιρινή. Άρα ξεκινάμε με αρκετές αδυναμίες ως προορισμός. Αντί λοιπόν να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε κάποια πράγματα που θα χρειαστούν πολύ μεγάλη κατανομή πόρων, πρέπει να επενδύσουμε εκεί που έχουμε κάποιες δυνατότητες.
Η Αθήνα θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως ένας προορισμός που έχει ήπιους χειμώνες, γιατί επί της ουσίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με εξαίρεση 2 μήνες, έχει καλοκαιρία. Άρα μπορεί να μην είναι ο παραδοσιακός χριστουγεννιάτικος προορισμός, αλλά ο επισκέπτης μπορεί τους υπόλοιπους χειμερινούς μήνες να βιώσει το αστικό περιβάλλον της Αθήνας και τις επιλογές που έχει να του δώσει χωρίς να χρειάζεται να βρίσκεται μονίμως κλεισμένος σε εσωτερικούς χώρους.
Θεωρώ ότι το μεγαλύτερο στοίχημα για την Αθήνα τουριστικά είναι η καθιέρωσή της ως ενός αυτοτελούς ελληνικού αστικού προορισμού και όχι ως ενός ενδιάμεσου σταθμού για τα ελληνικά νησιά. Αυτό είναι στρατηγικά το μεγάλο πρόβλημα που διαχρονικά αντιμετωπίζει. Αυτό σημαίνει ότι από εκεί που ήσουν προορισμός των 4-5 μηνών, θα πρέπει σταδιακά να δημιουργήσεις μια προοδευτική ανάπτυξη. Η λογική δεν είναι προορισμοί που λειτουργούν 45-60 ημέρες μετά βίας να γίνουν δωδεκάμηνοι. Όταν ένας προορισμός έχει τουριστική κίνηση 60 ημερών, το ζήτημα είναι να καταφέρει μέσα από πολλές προσπάθειες ανάπτυξης των σχετικών υποδομών που απαιτούνται να προσθέσει άλλες 30 ημέρες στη σεζόν του. Ενδεχομένως με μια συνεπή στρατηγική τριετίας το διάστημα αυτό να γίνει 4 μήνες και ενδεχομένως στο τέλος να φτάσει στους 6. Ένας προορισμός που έχει καθιερωθεί στις τουριστικές αγορές ως εποχιακός δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα μέσα σε μία σεζόν.
Ο προϋπολογισμός που έχει το Μόναχο μόνο για τον μήνα της χριστουγεννιάτικης περιόδου ξεπερνά σχεδόν τον δικό μας εθνικό προϋπολογισμό τουριστικής προβολής! Δηλαδή ένας ήδη καθιερωμένος χειμερινός-χριστουγεννιάτικος προορισμός, σε μια χώρα που έχει 80 εκατομμύρια πληθυσμό άρα και δεδομένες ροές τουριστών, επενδύει πολύ περισσότερα από αυτά που επενδύεις εσύ. Αντί λοιπόν να προσπαθήσουμε να ανταγωνιστούμε αυτό, δεν θα ήταν πιο σοφό να εστιάσουμε στο γιατί π.χ. χάνουμε περισσότερες ροές τουριστών αυτή τη στιγμή από το Βελιγράδι, τη Σόφια, την Κωνσταντινούπολη;
Οι στόχοι που θα ιεραρχούσα για την τουριστική τοποθέτηση και προβολή της Αθήνας Το πρώτο και το βασικό είναι να υπάρχουν ουσιαστικές συνεργίες μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, αντίστοιχες αυτών που επικρατούν στους ξένους προορισμούς. Να αντληθεί η απαραίτητη τεχνογνωσία σε αυτό το επίπεδο αλλά να διέπεται και από το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο. Ο λόγος που δεν είναι ισχυροί οι τοπικοί προορισμοί στην Ελλάδα είναι γιατί η τοπική αυτοδιοίκηση δεν έχει τους κατάλληλους πόρους και τις κατάλληλες αρμοδιότητες. Ξεκινά λοιπόν πολύ πιο πριν από το marketing. Υπάρχουν θέματα θεσμικότητας, νομοθετικού πλαισίου τα οποία πρέπει να διευθετηθούν ώστε στη συνέχεια ένας φορέας που θα είχε τα κατάλληλα εργαλεία να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μια σωστή στρατηγική marketing.
Χρειάζεται έρευνα και καταγραφή των τουριστικών δεδομένων, πράγμα που στην Ελλάδα δεν συμβαίνει –η χώρα είναι η μόνη που δεν έχει δορυφόρο λογαριασμό άρα δεν μπορούμε να μετρήσουμε τις πραγματικές επιπτώσεις της τουριστικής οικονομίας. Με τα δεδομένα αυτά μετά θα χαράξουμε τη σωστή στρατηγική και τους στόχους μας οι οποίοι άλλοι θα έχουν να κάνουν με τη στόχευση συγκεκριμένων αγορών, άλλοι με την ανάπτυξη συγκεκριμένων προϊόντων. Και μετά πάμε στα στάδια εφαρμογής αυτών και επίσης στην καταμέτρηση των επιδόσεων, ώστε την επόμενη χρονική περίοδο να μπορούμε να κάνουμε τις όποιες διορθώσεις. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν βελτιωμένες ενέργειες σε επίπεδο προϊοντικής ανάπτυξης για τα Χριστούγεννα αλλά και για το τουριστικό προϊόν στο σύνολό του.
Η Αθήνα είναι ένας προορισμός ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει ένα αρκετά πλούσιο πολιτιστικό περιβάλλον, ακόμα και μέσα στα χρόνια της κρίσης, το οποίο όμως δεν είναι μεταφράσιμο και ευπώλητο, αν θέλετε, στον ξένο επισκέπτη. Με εξαίρεση δύο ή τρία πολύ μεγάλα γεγονότα, όπως το Φεστιβάλ Αθηνών, πολλά άλλα από τα πολιτιστικά γεγονότα που οργανώνονται στην πόλη προωθούνται μόνο για το εγχώριο κοινό, δεν οργανώνονται ποτέ για αγγλόφωνο κοινό ή δεν έχουν την κατάλληλη αγγλόφωνη ή πολυγλωσσική πληροφορία για να προωθηθούν εγκαίρως είτε διαδικτυακά είτε offline σε κοινά ενδιαφέροντος. Δεν συγκαταλέγονται σε τουριστικά πακέτα, άρα οι tour operators δεν προωθούν τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις τις οποίες θα μπορούσε ένας επισκέπτης να συνδυάσει στην επίσκεψή του και ενδεχομένως να επιμηκύνει την παραμονή του στην πόλη λόγω ενός event. Οι αρχές, οι φορείς της πόλης χρειάζεται να φροντίσουν σε συγκεκριμένες περιόδους να υπάρχουν συγκεκριμένες εκδηλώσεις, καλά τοποθετημένες χρονικά, να υπάρχει σωστή προβολή τους και η υπόλοιπη υποδομή της πόλης να εναρμονίζεται γύρω από αυτές.
Το πολιτισμικό προϊόν διαθέτει η Αθήνα πραγματικά τη διαφοροποιεί από οποιοδήποτε άλλο αστικό προορισμό θα μπορούσες να τη συγκρίνεις. Μετά και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η πόλη απέκτησε τις απαραίτητες υποδομές να δεχτεί μεγάλες ροές επισκεπτών. Το δίκτυο των δημοσίων συγκοινωνιών είναι επαρκές, η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων κατέστησε την πόλη τουριστικά επισκέψιμη και θα έλεγα ότι παρά τις πληγές της κρίσης σε επίπεδο κακής δημοσιότητας ή ακόμα και υποβάθμισης κάποιων υποδομών, η αφύπνιση που έφερε κυρίως στα νεότερα στρώματα της κοινωνίας, ο τρόπος που επιλέγουν να κινούνται και να λειτουργούν μέσα στην πόλη, καταστούν την Αθήνα μια πόλη ζωντανή στο κέντρο. Αυτό είναι κάτι που βιώνουν και οι ξένοι επισκέπτες. Ήταν πολύ ενδιαφέρον το feedback που λάβαμε από τους εκατοντάδες bloggers οι συμμετείχαν πρόσφατα στη διεθνή συνάντηση bloggers και δημοσιογράφων τουρισμού TBEX που έγινε εδώ. Έδωσαν μια πόλη η οποία, παρά τα προβλήματά της, είναι ζωντανή, ευχάριστη, ο κόσμος είναι φιλόξενος και πλέον έχει και μια πολύ μεγάλη ποικιλία τουριστικών προϊόντων να αναδείξει.
Τα δυνατά χαρτιά λοιπόν της Αθήνας που πρέπει να προωθηθούν είναι το σαφώς αναβαθμισμένο πολιτισμικό στοιχείο, οι κλιματολογικές συνθήκες που της επιτρέπουν να είναι ελκυστικός προορισμός σε πολύ μεγαλύτερη χρονική διάρκεια εντός του έτους από πολλούς ανταγωνιστικούς προορισμούς και φυσικά η πρόσβασή της στη θάλασσα. Η Αθήνα είναι η μόνη πρωτεύουσα στην Ευρώπη με 12-15 γαλάζιες σημαίες σε ετήσια βάση, περισσότερες από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Είναι μια πόλη δίπλα στη θάλασσα και αυτό είναι ένα κομμάτι σημαντικό του τουριστικού προϊόντος της που δεν έχει αναδειχθεί επαρκώς.
Σε ότι αφορά την προώθηση του χριστουγεννιάτικου-γιορτινού προφίλ της πόλης: βασική είναι η ανάπτυξη των απαραίτητων προϊόντων. Να υπάρχει μία σειρά εκδηλώσεων σε μεγάλη χρονική έκταση οι οποίες να δίνουν λόγο στον επισκέπτη να έρθει για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Επίσης αυτό να έχει προωθηθεί εγκαίρως στο διεθνές κοινό: και στο μεμονωμένο επισκέπτη που κυρίως τον στοχεύεις μέσω του Διαδικτύου, και σ’ αυτόν που επιλέγει να ταξιδέψει οργανωμένα και πρέπει να βλέπει αυτά τα πακέτα να προωθούνται μέσα από τους tour operators και τα ταξιδιωτικά γραφεία. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι η ελληνική τουριστική αγορά θα πρέπει να αποδεχτεί την Αθήνα ή και τους άλλους ελληνικούς προορισμούς ως χριστουγεννιάτικους προορισμούς και να «πακετοποιήσει» αυτό το προϊόν με τρόπους τέτοιους που να είναι εμπορεύσιμο.
Θεωρώ πάντως ότι αν θέλαμε η Αθήνα να ενισχύσει το τουριστικό της προφίλ γι’ αυτή την περίοδο, θα έπρεπε κατά βάση να το ενισχύσει σε επίπεδο εγχώριου τουρισμού. Αυτός είναι ένας ορατός και λογικός στόχος. Να καταφέρει μέσα συγκροτημένες ενέργειες να φέρει αυξημένες ροές ή να μειώσει την έξοδο εγχώριων τουριστικών δυνάμεων προς άλλους τουριστικούς προορισμούς. Να κρατήσει τους αθηναίους εντός των τειχών ή για περισσότερες ημέρες από αυτές που σκόπευαν να μείνουν και να αυξήσει τις ροές αυτών που ούτως ή άλλως ήδη επιλέγουν Αθήνα. Από εκεί και πέρα ο δεύτερος στόχος θα ήταν να γίνει η πόλη ελκυστικός χριστουγεννιάτικος προορισμός στους κατοίκους των γειτονικών χωρών που επίσης δεν έχουν ισχυρή πολιτισμική κουλτούρα γύρω από το θεσμό των Χριστουγέννων και ενδεχομένως μια σύντομη απόδραση στην Αθήνα να τους ήταν πιο θελκτική από το να παρέμεναν στις δικές τους πόλεις.
Αλέξανδρος Βασιλικός (πρόεδρος Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής & Αργοσαρωνικού)
Ο Τουρισμός της Αθήνας ακολουθούσε το παραδοσιακό μοντέλο του ελληνικού τουρισμού με μια εποχικότητα κίνησης από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο. Διαχρονικά οι «καλοί» μήνες της Αθήνας ήταν την άνοιξη και το φθινόπωρο, επιπλέον ο συνεδριακός-επαγγελματικός τουρισμός κάλυπτε τους υπόλοιπους μήνες. Ως εκ τούτου δεν υπήρξε ξεκάθαρη στήριξη και προβολή του προορισμού, ως τώρα, που να στοχεύει σε μορφές όπως το city-break, οι διακοπές των Χριστουγέννων ή το shopping κ.ά. προωθώντας παράλληλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πρωτεύουσας (όπως ο αρχαιολογικός πλούτος, η σύγχρονη πολιτιστική και καλλιτεχνική δραστηριότητα και φυσικά ο καλός καιρός με δυνατότητα ως και για χειμωνιάτικες εξορμήσεις στα νησιά του Αργοσαρωνικού για παράδειγμα. Οι χριστουγεννιάτικες αγορές και εκδηλώσεις στις διεθνείς πρωτεύουσες, όπως η Βιέννη ή το Λονδίνο, έχουν καθιερωθεί στο πέρασμα του χρόνου μέσα από συνεπείς διοργανώσεις, εντυπωσιακές ιδέες, σωστή προβολή και έγκαιρο προγραμματισμό. Χρειάζεται γενικότερα σχέδιο, επιμονή, υπομονή, δουλειά και συνεργασία για να χτιστεί και να παγιωθεί ένα νέο προφίλ της Αθήνας ως χριστουγεννιάτικου προορισμού.
Από πλευράς των μελών της ΕΞΑΑΑ μπορώ να πω ότι τα ξενοδοχεία της Αθήνας λειτουργούν με ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα όσον αφορά στις υπηρεσίες που προσφέρουν στους επισκέπτες τους, αυτές τις ιδιαίτερες γιορτινές ημέρες και για λόγους ανταγωνισμού είναι πάντα «εντός κλίματος».
Μια ματιά στο website της Ένωσης, όπου συγκεντρώνουμε όλες τις εκδηλώσεις και τις προσφορές για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά θα σας δείξει ότι τα ξενοδοχεία της πόλης προσφέρουν άκρως δελεαστικά πακέτα για όλη την περίοδο των γιορτών τόσο για τον Έλληνα όσο και το ξένο επισκέπτη. Επιπλέον με τον γιορτινό τους διάκοσμο χαρίζουν, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης, τη γιορτινή λάμψη που πολλές φορές λείπει, ενώ προβλέπουν γιορτές κι εκδηλώσεις ιδιαίτερα για τα παιδιά στο πλαίσιο των εορτών.
Οι προσπάθειες της Ένωσης για την προβολή του προορισμού είναι συνεχείς. Μέσα από ένα ευρύ δίκτυο συνεργατών που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στοχεύουμε όχι μόνο στο re-branding του προορισμού Αθήνα γενικά αλλά και ειδικά σε διαφορετικές κατηγορίες κοινού, τόσο όσον αφορά στις εμπειρίες που αναζητούν όσο και τις χώρες προέλευσής τους.
Μέσα από fam-trips με τουριστικούς πράκτορες απ’ όλη την Ευρώπη και press-trips με δημοσιογράφους και ταξιδιωτικούς συντάκτες απ’ όλο τον κόσμο, καταφέραμε ως τώρα να αναδείξουμε την Αθήνα ως σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, ως παραθαλάσσια πρωτεύουσα με παραλιακό μέτωπο το οποίο φέρει χαρακτηριστικά «ριβιέρας» αλλά και ως νησιωτική πρωτεύουσα λόγω της στενής σύνδεση της με τα νησιά του Αργοσαρωνικού. Η ενίσχυση της γιορτινής επισκεψιμότητας δεν μπορεί να γίνει μόνο από ένα κλάδο, δεν αρκούν οι ξενοδόχοι, ούτε και οι λοιποί αρκούν όταν δρουν μόνοι τους… Πρέπει όλοι μαζί να συνεργαστούμε σε κοινό πλάνο χωρίς επικαλύψεις, συντονισμένα και στοχευμένα για την προβολή της πόλης είτε την περίοδο των εορτών είτε σε άλλες εποχές του χρόνου. Ο Δήμος, τα εμπορικά καταστήματα, τα ταξιδιωτικά γραφεία, τα ξενοδοχεία και οι βασικοί φορείς των επαγγελματιών στην πόλη μας θα πρέπει να κινηθούν σε κοινή βάση όπως και η πρόταση προς τον επισκέπτη θα πρέπει να είναι κοινή, προκειμένου να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που θα κάνουν την Αθήνα ελκυστικό χριστουγεννιάτικο προορισμό.
Οι τιμές των αθηναϊκών ξενοδοχείων διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και ελπίζουμε πως μέσα στο γενικότερο κλίμα ανάκαμψης θα υπάρξει φέτος μια θετικότερη ατμόσφαιρα στη ζήτηση για την Αθήνα και στις κρατήσεις την περίοδο των εορτών. Για την φετινή εορταστική περίοδο παρατηρούμε ήδη μια σχετική κίνηση από το εξωτερικό, σε σχέση με πέρυσι, η αύξηση ωστόσο δεν αναμένεται εντυπωσιακή ούτε έχουν παρατηρηθεί σημαντικές αλλαγές αγορών.
Τάσος Ιωαννίδης (ιδιοκτήτης των City Bistro και City Bar, των εστιατορίων Matsuhisa Athens & Mykonos και του ξενοδοχείου Belvedere Mykonos)
Η Αθήνα δεν ήταν ποτέ προορισμός για τα Χριστούγεννα γιατί είναι πεθαμένη τουριστικά από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο. Έχει επικρατήσει στη συνείδηση του κοινού ότι είναι ένας ανοιξιάτικος-καλοκαιρινός προορισμός. Αυτή την εποχή, ο κόσμος πηγαίνει σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπου αισθάνεται τη γιορτινή ατμόσφαιρα, κάτι που στην Αθήνα δεν υπάρχει, αν και γίνονται προσπάθειες. Αν υπήρχε όμως τουρισμός γενικότερα τη χειμερινή περίοδο θα ήταν λιγότερη η προσπάθεια για να φέρουμε τον κόσμο στην Αθήνα και τα Χριστούγεννα. Σπούδασα στο εξωτερικό και θυμάμαι, όταν πριν από 10-15 χρόνια επέστρεφα στην Αθήνα για τις γιορτές, είχε μια πιο γιορτινή ατμόσφαιρα. Τα τελευταία 6-7 χρόνια έχει πέσει η ενέργεια της πόλης. Από τη Δευτέρα έως την Πέμπτη ο κόσμος δεν βγαίνει όπως παλιότερα, έχει πέσει το vibe, παρόλο που ανοίγουν όλο και περισσότερα εστιατόρια.
Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της επιμήκυνσης της τουριστικής σεζόν, για την περίοδο Νοεμβρίου-Μαρτίου.
Δεν υπάρχει λόγος η Αθήνα να είναι στο μυαλό των ταξιδιωτών μόνο για το διάστημα Απρίλιος-Οκτώβριος. Αυτό πρέπει να ξεπεραστεί συνολικά. Να γίνει κεντρικά μια καμπάνια για να μπει στο μυαλό των επισκεπτών ότι η Αθήνα δεν είναι μόνο καλοκαιρινός προορισμός. Να δείχνει τη Βουλιαγμένη το χειμώνα που έχει 20 βαθμούς θερμοκρασία. Ποιος προορισμός στην Ευρώπη έχει αυτό το προφίλ; Πολλοί ταξιδεύουν το φθινόπωρο από την Ελβετία και τη Γερμανία στο Ντουμπάι γιατί έχει καλό καιρό. Τον Οκτώβριο στην Ελλάδα δεν έχει καλό καιρό; Βλέπετε πόσος κόσμος έρχεται στο Μαραθώνιο της Αθήνας ή στις συναυλίες που γίνονται στο Ηρώδειο. Χρειάζεται ένας συνδυασμός προωθητικών ενεργειών και μεγάλων events για να προσελκύσουν τον κόσμο.
Σε ότι αφορά τα Χριστούγεννα χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για τη δημιουργία γιορτινής ατμόσφαιρας και εκδηλώσεις που να ενισχύουν αυτή την αίσθηση, στοχευμένες και σε μεγαλύτερη κλίμακα. Όταν υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά στο Κάπρι στην Ιταλία και όταν πηγαίνεις στη Μύκονο και τη Σαντορίνη από Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο θεωρείς ότι είναι… παραμεθόριος, αυτό λέει πολλά για το ότι η αντιμετώπιση του τουρισμού στην Ελλάδα. Αν γίνει η Αθήνα προορισμός και για το χειμώνα, ενδεχομένως θα ενισχυθούν και κάποιοι καλοκαιρινοί προορισμοί.
Στον κλάδο μας (των ξενοδοχείων και των εστιατορίων) πιστεύω ότι χρειάζεται περισσότερη επικοινωνία και συνεργασία για να τονίσουμε το προφίλ της Αθήνας. Σε συνεργασία με τον δήμο, θα μπορούσαμε λ.χ. να διοργανώσουμε ένα γαστρονομικό φεστιβάλ, μια γαστρονομική εβδομάδα στις αρχές Δεκεμβρίου.
Να φέρουμε δέκα διεθνώς γνωστούς σεφ και αυτό να επικοινωνηθεί ευρωπαϊκά. Όπως το Madrid Fusion που γίνεται στη Μαδρίτη.
Θα ήθελα να δω μια πιο καλή γιορτινή ενέργεια στην Αθήνα, να μπορείς να νιώσεις κι εδώ το κοσμοπολίτικο χριστουγεννιάτικο feeling που υπάρχει στις ευρωπαϊκές πόλεις. Το καλοκαίρι που υπάρχουν τουρίστες αυτό παρασύρει την πόλη. Η γιορτινή ατμόσφαιρα δημιουργείται από την ανάμειξη, τη συνάντηση ντόπιων και επισκεπτών.
Τιμ Ανανιάδης (γενικός διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρεταννία)
Η κίνηση στο ξενοδοχείο για τις γιορτές διαμορφώνεται λίγο καλύτερα από πέρσι. Η πελατεία που είχαμε παραδοσιακά τα Χριστούγεννα ήταν κυρίως ελληνική και κυπριακή, και για τα εστιατόρια και για τα δωμάτια. Δεν είναι βέβαια στο ρυθμό που ήταν παλιότερα αλλά έχει μια ανοδική πορεία. Αυτό που μας λείπει βέβαια είναι ο πελάτης του εξωτερικού. Αυτός που θα ερχόταν στην Αθήνα έχει πράγματα να κάνει, απλώς η πόλη δεν έχει τη φήμη χριστουγεννιάτικου προορισμού. Αν κοιτάξουμε την τελευταία πενταετία: το 2009 άρχισε να μειώνεται το ενδιαφέρον από τις βασικές μας αγορές. Αυτό όμως έχει αρχίσει να επανέρχεται σιγά σιγά.
Το προφίλ των (ξένων) επισκεπτών μας για τις γιορτές έχει αλλάξει λιγάκι. Οι περισσότεροι προέρχονται από την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή - δεν πρόκειται για Άραβες, αλλά για Ευρωπαίους και Αμερικανούς που μένουν εκεί και έρχονται στην Αθήνα για τις γιορτές. Επειδή τα Χριστούγεννα είναι οικογενειακή γιορτή, τους ενδιαφέρει περισσότερο να έρθουν για την Πρωτοχρονιά, το διάστημα πριν τα Χριστούγεννα ή μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Είναι μια καινούργια αγορά που διαμορφώνεται την τελευταία πενταετία. Συνήθως τους ενδιαφέρει να υπάρχει κάτι να τους κρατήσει απασχολημένους την ημέρα και το βράδυ να έχουν τη δυνατότητα για ρεβεγιόν και διασκέδαση εκτός ξενοδοχείου, κάτι που ευτυχώς το έχουμε στην Ελλάδα. Αυτό που εμείς προωθούμε στους βορειοευρωπαίους είναι ότι η Αθήνα έχει ήπιο καιρό, οπότε ξεφεύγουν λιγάκι από το βαρύ χειμώνα και ταυτόχρονα μπορούν να κάνουν τις αγορές τους, να δουν τα μουσεία. Οι πελάτες πάλι από τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία έχουν την ευκαιρία να ζήσουν την εορταστική ατμόσφαιρα που δεν έχουν στις χώρες τους και είμαστε και ο πιο κοντινός τους προορισμός.
Η Αθήνα δεν έχει προωθηθεί ως προορισμός του Σαββατοκύριακου, του long weekend. Για να καταφέρει να μπει στο χάρτη των πόλεων που θα σκεφτόταν κάποιος για την εορταστική περίοδο θα πρέπει πρώτα να κυνηγήσουμε αυτό. Επίσης, για να προσελκύσουμε το κοινό των επισκεπτών για τα Χριστούγεννα θα πρέπει να καθιερώσουμε ειδικές εκδηλώσεις που θα γίνονται κάθε χρόνο. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει βέβαια μια προσπάθεια αλλά δεν είναι αρκετή και μη ξεχνάτε ότι ο ανταγωνισμός μας είναι πολύ ισχυρός και καθιερωμένος, είναι όλα τα μεγαθήρια της Ευρώπης. Πρέπει ταυτόχρονα να φροντίσουμε και το κομμάτι της προώθησης της πόλης ως προορισμού για το Σαββατοκύριακο και το θέμα των ειδικών εκδηλώσεων, όχι μόνο για τα Χριστούγεννα, αλλά και για το φθινόπωρο και την άνοιξη. Η Αθήνα είναι μια πόλη την οποία επισκέπτεται κάποιος για 1 με 3 ημέρες για να δει τα αξιοθέατα όταν έρχεται στην Ελλάδα για τα νησιά. Χρειάζεται λοιπόν η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Το συζητάμε για χρόνια, γίνονται προσπάθειες, αλλά θα πάρει χρόνο.
Ίσως να υπήρχε μια λανθασμένη σκέψη ότι προωθούμε ως προορισμό την Ελλάδα και όχι συγκεκριμένες πόλεις, κάτι το οποίο γίνεται επί χρόνια σε Ευρώπη και Αμερική.
Δεν έχει ευθύνη μόνο το υπουργείο αλλά και οι φορείς του τουρισμού. Ως Starwood κάνουμε προώθηση των ξενοδοχείων μας εδώ και χρόνια μέσα από weekend rates. Είναι για μας ένα μέρος της προώθησης, αλλά δεν φτάνει. Έγινε συνειδητό τα τελευταία χρόνια ότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση ως προορισμοί από τα νησιά. Έχουν δυνατότητες να προσεγγίσουν τον ταξιδιώτη του Σαββατοκύριακου. Για να προσελκύσεις τον πελάτη για τις γιορτές πρέπει να του δώσεις ως κίνητρο και ειδικές τιμές. Εμείς ήδη από τον Σεπτέμβριο προωθούμε ειδικά πακέτα για τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, τα οποία πέρα από τη διαμονή περιλαμβάνουν και άλλα προϊόντα – π.χ. spa, δώρα για τις γιορτές, τα ρεβεγιόν, εισιτήρια για τους αρχαιολογικούς χώρους. Ειδικά πακέτα σε καλή σχέση ποιότητας-τιμής που περιλαμβάνουν πράγματα τα οποία ενδιαφέρουν τον πελάτη που θα έρθει για γιορτές.
Για τις γιορτές το ύφος της «Μεγάλης Βρεταννίας» είναι τελείως διαφορετικό. Το αισθάνεσαι από τη στιγμή που πλησιάζεις το ξενοδοχείο και το βλέπεις στολισμένο, αλλά και όταν μπαίνεις στους κοινόχρηστους χώρους και στα δωμάτια. Έχουμε σχετική διακόσμηση, λαμπιόνια και δέντρα παντού, στα παράθυρα, στο στέγαστρο της εισόδου και φέτος αποφασίσαμε αυτό να είναι πιο έντονο γιατί πιστεύουμε ότι χρειάζεται για την ψυχολογία του Έλληνα. Στα εστιατόρια του ξενοδοχείου θα βρείτε εορταστικά μενού, ενώ στο GB Corner έχουμε δημιουργήσει ένα γιορτινό κατάστημα με διάφορα προϊόντα (κουραμπιέδες, δίπλες, μελομακάρονα, σοκολατάκια, δώρα με το λογότυπο του ξενοδοχείου ή και ειδικά δώρα για τις γιορτές). Θέλουμε να δώσουμε στον επισκέπτη-πελάτη μας επιλογές και να αισθανθεί την ατμόσφαιρα της γιορτής. εορταστική ατμόσφαιρα.
Γιώργος Μουστάκας (εταιρεία παραγωγής εκδηλώσεων Λάβρυς)
Η Αθήνα και η Ελλάδα είναι αδύναμες ως θεματικός-πολιτιστικός τουριστικός προορισμός και αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο η χώρα θα έπρεπε να έχει επενδύσει. Ο πολιτιστικός τουρισμός δημιουργεί αφορμές για επίσκεψη σ’ έναν τόπο ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί και συμπληρωματικά με την έννοια ότι κάποιος που έρχεται στην πόλη για οποιοδήποτε άλλο σκοπό μπορεί να διαθέσει ένα μέρος από το χρόνο του για να παρακολουθήσει και μια εκδήλωση. Η Ελλάδα δεν έχει επενδύσει στη σύγχρονη δημιουργία, δεν την έχουμε προβάλλει και εξάγει ενώ ταυτόχρονα τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί και οι μετακλήσεις. Επίσης, όλα τα μεγάλα θεάματα τα φέρνουμε το καλοκαίρι.
Πέρσι είχαμε στο Μέγαρο Μουσικής για μισό μήνα την Σιλβί Γκιγιέμ. Περίπου ένα 30% των εισιτηρίων δεν ήταν από την Αθήνα. Τα 2/3 αυτών των κρατήσεων ήταν από την ελληνική περιφέρεια και το 1/3, ένα 10% του συνόλου, ήταν από χώρες του εξωτερικού (οι μισοί από γειτονικές χώρες και οι άλλοι μισοί από τη Σουηδία, τη Γαλλία, τη Ρωσία). Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα κοινό που είτε ταξιδεύει γι’ αυτό το λόγο και επιλέγει τον προορισμό που θα επισκεφθεί με βάση καθαρά το πολιτιστικό προϊόν είτε σκόπευε να έρθει στην πόλη και έκλεισε και τα εισιτήριά του για την παράσταση από τη χώρα προέλευσής του.
Τα Χριστούγεννα αυτή η πόλη έχει δύο προβλήματα: Δεν έχει μια ζωντανή και λαμπερή αγορά λόγω της κρίσης. Λείπουν όμως και οι μεγάλες λαμπερές παραστάσεις. Έρχονται παραγωγές δεύτερης γραμμής και μονοδιάστατα πράγματα. Πέρσι στην Αθήνα θα έβλεπες επτά προγράμματα με μπαλέτα, δεν υπήρχε κάτι που να είχε να κάνει με ακροβατικά, μιμική, εκδηλώσεις που να έχουν σχέση με τις γιορτές (π.χ. μία χορωδία από τη Βιέννη). Από την μια λοιπόν θα έπρεπε οι τοπικοί φορείς π.χ. η Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, να εντάξουν στον προγραμματισμό τους θεματικές που να ταιριάζουν με αυτές τις μέρες, να υπάρξει συντονισμένη τοπική παραγωγή στο πνεύμα των Χριστουγέννων.
Τα τελευταία χρόνια βέβαια έχει καλυτερεύσει μεν η εικόνα, αλλά δεν εστιάζουμε τόσο πολύ στα θεάματα των Χριστουγέννων. Θα πρέπει όμως και οι παραγωγοί να αρχίσουν να ρισκάρουν μετακαλώντας σημαντικά θεάματα με γιορτινή ατμόσφαιρα. Υπάρχει όμως και εδώ ένα πρόβλημα: επειδή έρχονται πολλά φθηνά θεάματα, που λόγω και της κρίσης είναι πιο εύκολο να προσελκύσουν τον κόσμο, υπάρχει και ένας περίεργος ανταγωνισμός. Δίπλα στις παραστάσεις της Σβετλάνα Ζαχάροβα που φέραμε εμείς φέτος έχουμε υποτιθέμενα μεγάλα μπαλέτα με το 1/5 της τιμής. Επιπλέον αυτές οι εκδηλώσεις θα πρέπει να μπορούν να προβάλλονται σαν πακέτο από το Υπουργείο Τουρισμού από πολύ νωρίς για να βάλουν την Αθήνα στον οδικό χάρτη των ταξιδιωτών.
Για να καθιερωθεί η πόλη ως γιορτινός προορισμός, τα Χριστούγεννα νομίζω ότι πρέπει να εστιάσουμε σε οικογενειακά θεάματα (θέατρο, χορό, μουσική, τσίρκο), για να μπορεί κάποιος να πάει με τα παιδιά του. Σε μια καλή κατεύθυνση θα ήταν να δημιουργηθεί μέσα στον Δεκέμβριο ένα φεστιβάλ με οικογενειακά θεάματα σε κλειστούς και ανοιχτούς χώρους. Οι Έλληνες πάνε να δούνε ποδόσφαιρο με βροχή αλλά σε μια συναυλία με ψιλόβροχο ζητάνε τα λεφτά τους πίσω. Καιρός είναι να αποκτήσουμε την κουλτούρα του ανοιχτού χώρου ακόμα και το χειμώνα. Τα Χριστούγεννα ως περίοδος έχουν τεράστια δυναμική απλά δεν εκμεταλλευόμαστε τόσο πολύ την έννοια επισκέπτης. Από πέρσι η Λάβρυς έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το υπουργείο τουρισμού προκειμένου να υπάρξει στήριξη των εκδηλώσεών μας μέσω των δικών τους διαύλων προβολής – π.χ. στις πύλες εισόδου της χώρας, στην ιστοσελίδα του υπουργείου, στα γραφεία του ΕΟΤ διεθνώς. Δεν ζητήσαμε οικονομική βοήθεια αλλά να εντάξουν την έννοια πολιτιστικό δρώμενο σε έναν προορισμό. Η προβολή της πολιτιστικής ατζέντας της Αθήνας στο εξωτερικό είναι μια πολύ καινούργια ιστορία. Τώρα αρχίζει το υπουργείο να σκέφτεται ότι πρέπει να προβάλλει τις εκδηλώσεις που γίνονται. Νομίζω ότι έχουν να γίνουν πολλά ακόμα.
Ηλίας Βλαχάκης (γενικός γραμματέας Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, δημοτικός σύμβουλος στον δήμο Αθήνας με αρμοδιότητα για θέματα ιστορικού κέντρου).
Από την επαγγελματική μου ενασχόληση στο εμπόριο είναι εμφανής μια ανάταση στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας, τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο. Από την άνοιξη είναι αισθητή η παρουσία των ξένων επισκεπτών στο κέντρο της πόλης, ενώ επίσης παρατηρούμε ότι ανοίγουν μαγαζιά, και café και εμπορικά. Σε επίπεδο εμπορικών χρήσεων υπάρχει μια τάση το κέντρο να παραμένει γεμάτο, η Σόλωνος ξαναγεμίζει, το ίδιο και η Καρνεάδου και η Καψάλη. Υπάρχει δηλαδή πάλι το γέμισμα του μικρού κύκλου και το ξεκίνημα των ενοικιάσεων στον ευρύτερο. Επίσης βλέπεις κόσμο τη νύχτα να βγαίνει από τα θέατρα και τα σινεμά στο κέντρο. Δεν είναι η ερημιά που βλέπαμε μετά τον Δεκέμβριο του 2012.
Τα Χριστούγεννα για μένα είναι στόχος. Επιμονή μας είναι η Αθήνα να είναι στολισμένη και να είναι προορισμός. Τα Σαββατοκύριακα των γιορτών που τα καταστήματα παραμένουν ανοιχτά δίνουν ευκαιρία να οργανώσουμε εκδηλώσεις, αλλά χρειάζεται αυτό να γίνεται έγκαιρα. Πρέπει να έχουν μπει σε ένα καλεντάρι ένα χρόνο πριν, πράγμα το οποίο τώρα προσπαθούμε να κάνουμε για του χρόνου σε συνεργασία με τουριστικούς φορείς, πράκτορες και ξενοδόχους. Η Αθήνα είναι ένας τόπος που τα μουσεία στο κέντρο μπορεί να είναι ανοιχτά έως τις 9 το βράδυ, γιατί μόνο έτσι θα ζωντανέψει το κέντρο και θα είναι προορισμός, δεν έχει να κάνει μόνο με τα μαγαζιά. Χρειάζεται βέβαια να έχουμε ένα σύνολο τουριστικών προϊόντων που θα παρέχουν δυνατότητα για επισκέψεις σε μουσεία, εκδηλώσεις σύγχρονου πολιτισμού, αλλά και για βραδινές εξόδους για ποτό.
Δεν υπήρξε ποτέ πρωτοβουλία να είναι η Αθήνα προορισμός για τα Χριστούγεννα, αυτό έχει μπει στο τραπέζι τα τελευταία δύο χρόνια.
Το στοίχημα είναι να γίνει η πόλη προορισμός για ολόκληρο το χρόνο γιατί έχει να δώσει περισσότερα από άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Είναι φιλική και ως προς το κλίμα και για τους νέους ανθρώπους, καθώς είναι πιο προσιτή οικονομικά σε σχέση με πόλεις του εξωτερικού, αλλά και ως κλίμακα. Είναι απλή στη λειτουργία της, δεν είναι κρυμμένη, είναι μια ανοιχτή και ανθρώπινη πόλη.
Πρέπει να πιστέψουμε στη δυνατότητα αυτής της πόλης και να την ξαναγαπήσουμε, τουλάχιστον οι παραγωγικοί φορείς. Αν την κοιτάμε με μιζέρια και απαξίωση δεν πρόκειται ποτέ να γίνει κάτι. Για να χτίσει η Αθήνα το γιορτινό της προφίλ και να εξελιχθεί σε γιορτινό ταξιδιωτικό προορισμό νομίζω ότι πρέπει να μπει στόχος ότι θα κάνουμε αυτό, να μπουν προτεραιότητες και να θεσμοθετήσουμε εγκαίρως, να οργανώσουμε εγκαίρως και όχι τελευταία στιγμή. Η ανάπτυξη βέβαια χρειάζεται και τα ηλεκτρονικά μέσα: δεν επιτρέπεται να μην υπάρχει μια εφαρμογή που να μπορείς να δεις τα μαγαζιά του ιστορικού κέντρου και τα στοιχεία των μουσείων (π.χ. ότι το Ιλίου Μέλαθρον ήταν το σπίτι του Σλίμαν και το έχτισε ο Τσίλερ). Γιατί Αθήνα δεν είναι μόνο η Ακρόπολη. Χρειάζεται σαφώς να μπει η σύγχρονη τεχνολογία και στην προώθηση του προϊόντος και στη διευκόλυνση του επισκέπτη μες στην πόλη.
Σιγά σιγά ως Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών αρχίζουμε και δικτυώνουμε δρόμους. Τα καταστήματα σε συνεργασία με το δήμο αναλαμβάνουν το δημόσιο χώρο που έχουν γύρω τους. Αυτό έγινε στην Πανδρόσου, στην αγίου μάρκου και προσπαθούμε να το κάνουμε και στην Κανάρη (την οποία θα φωτίσουν για τις γιορτές οι καταστηματάρχες) και στη γειτονιά της Κάνιγγος που είναι δύσκολη περιοχή – μέσα από το πρόγραμμα Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου το οποίο τρέχει ο ΕΣΑ σε συνεργασία με το δήμο Αθηναίων. Δεν μπορεί να σταματάει το μαγαζί μου στην πόρτα μου, πρέπει να φροντίζω και τον χώρο απέξω.
