Πώς δουλεύουν στο CSI; Υπάρχει το τρενάκι του Χάρι Πότερ; Οι επιστήμονες μας ανοίγουν και φέτος τα… χαρτιά τους τόσο στη δημοφιλέστατη Βραδιά του Ερευνητή στις 26/9 όσο και σε τρεις εβδομαδιαίες προ-εκδηλώσεις. Ετοιμαστείτε για ταξίδια γνώσης από τους ωκεανούς στα άστρα!
Τα νούμερα (πάνω από 8.000 άτομα) και το μποτιλιάρισμα θα παρέπεμπαν ίσως σε φεστιβάλ. Αλλά όσοι ανηφόρισαν στην Αγία Παρασκευή πέρυσι την τελευταία Παρασκευή του Σεπτεμβρίου δεν κατευθύνονταν σε κάποια πολυσυζητημένη παράσταση ή συναυλία. έκαναν ουρές στα εργαστήρια του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και αναζητούσαν μια θέση στα διασκεδαστικά πειράματα για παιδιά. Ούτε οι διοργανωτές της Βραδιάς του Ερευνητή δεν πίστευαν την κοσμοσυρροή. «Οι επισκέπτες είχαν δελεαστεί με την ιδέα ότι θα δουν τον πυρηνικό αντιδραστήρα και τον επιταχυντή και θα μιλήσουν με τους ερευνητές», μας ανέφερε ο διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής Γιώργος Φανουράκης.
Η ενημέρωση, άλλωστε, είναι ο στόχος αυτού του ευρωπαϊκού θεσμού «για το τι συμβαίνει στην έρευνα και το πώς είναι οι ερευνητές γενικότερα. Είναι κανονικοί άνθρωποι, είναι περίεργα όντα κλεισμένα στα εργαστήριά τους; Αυτό που κάνουν είναι χρήσιμο στην κοινωνία; Να αντιληφθεί το ευρύ κοινό την αναγκαιότητα της έρευνας και της επιστημονικής γνώσης που εφαρμόζεται σε ό,τι κάνουμε στη ζωή μας». Από την παρατήρηση των άστρων μέχρι την εικονική περιήγηση στις ελληνικές θάλασσες και από το κέντρο του ατόμου στην καρδιά του κυττάρου, στις 26/9 «η έρευνα σε ταξιδεύει παντού», σύμφωνα με το σύνθημά τους. Εξάλλου, τη διοργάνωση υπογράφουν επιπλέον το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας Αθηνά, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και ο μη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός οργανισμός SciCo. Φέτος οι εκδηλώσεις απλώνονται σε όλο τον Δημόκριτο και περιλαμβάνουν ξεναγήσεις στα εργαστήρια, παραστάσεις και συζητήσεις σε τρέχοντα ερευνητικά ζητήματα, διαδραστικά πειράματα, κινητό πλανητάριο, ακόμη και συναυλία με τη συμμετοχή ερευνητών/καλλιτεχνών.
Στα οπωσδήποτε το πρόγραμμα στο αμφιθέατρο, για να μάθουμε σε απευθείας σύνδεση με το CERN πώς εξελίσσεται το πείραμα CAST για τη διερεύνηση ύπαρξης σωματιδίων σκοτεινής ύλης, να «δούμε» το σύμπαν μέσα από τα μάτια ενός αστροναύτη, να ακούσουμε κορυφαίους ερευνητές ζωντανά από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και να «μπούμε» στον κόσμο του CSI χάρη στην παράσταση του famelab. Τα πιτσιρίκια, πάλι, θα φτιάξουν αρωματικές μπάλες μπάνιου και τρελόμπαλες, ενώ θα ανακαλύψουν και πώς «πετάνε» τα υπερσύγχρονα τρένα-βολίδα και τι συμβαίνει όταν βυθίζεται ένα λουλούδι σε υγρό άζωτο. Σε μια υπαίθρια διαδρομή 200 μ. θα απλώνονται τα περίπτερα ερευνητικών κέντρων, ενώ στην έκθεση καινοτομίας στη βιβλιοθήκη θα εκτίθενται επιτεύγματα της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας της τελευταίας δεκαετίας.
Η περιήγηση υπόσχεται πολλά και ιντριγκαδόρικα: συνομιλίες με ρομπότ, γνωριμία με το βαθυσκάφος του ΕΛΚΕΘΕ, το ηλεκτρικό αυτοκίνητο και το τηλεκατευθυνόμενο αεροπλανάκι που έφτιαξαν φοιτητές του Πολυτεχνείου και άλλες ανακαλύψεις: τι αέρα αναπνέουμε στην Αθήνα ή πώς «διαβάζουμε» τους σεισμούς. Τέλος, οργανώνεται κι ένα ντιμπέιτ στο οποίο επιστήμονες θα παρουσιάσουν το πεδίο έρευνάς τους, θα δεχτούν ερωτήσεις και τελικά το κοινό θα ψηφίσει την καλύτερη επιστήμη για την κοινωνία.
Ωστόσο, μέχρι τη Βραδιά του Ερευνητή θα έχει και… προθέρμανση μέσα από τρεις προ-εκδηλώσεις. Στις 6/9 το ιστορικό τηλεσκόπιο Δωρίδη του Εθνικού Αστεροσκοπείου στο Θησείο προσφέρει αστρο-παρατηρήσεις σε όλους, ενώ μια ξεναγός θα σας συστήσει τον πέριξ αρχαιολογικό χώρο και την πανάρχαια σύνδεσή του με την επιστήμη (βλ. ηλιοσκόπιο του Μέτωνα). Στις 12/9 το ΕΙΕ «σερβίρει» πειράματα φυσικοχημείας, παρουσιάσεις για τον εγκέφαλο, παιχνίδια με βάση την αρχαία τεχνολογία και παράσταση stand up science. Στις 19/9, πάλι, τη σκυτάλη παίρνει το Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης Αθηνά με τη δραστηριότητα Hackathon για μαθητές.
«Τι μας χρειάζεται η έρευνα στην Ελλάδα και μάλιστα σε περίοδο κρίσης;» αναρωτήθηκε ο κ. Φανουράκης, μια απορία που τίθεται σταθερά στους ερευνητές. «Αν δεν κάνεις έρευνα, χάνεις τη γνώση που θα σε οδηγήσει στην τεχνολογική ανάπτυξη και πρόοδο. Ο προϋπολογισμός που δόθηκε στον Δημόκριτο για του χρόνου είναι το 1/3 αυτού που είχαμε πριν από την κρίση. Δεν φτάνει ούτε για τους μισθούς! Σκεφτείτε όμως τη Φινλανδία, η οποία ξέφυγε από την κρίση που αντιμετώπισε μέσα στη δεκαετία του ’90 ενισχύοντας την έρευνα στο πεδίο της κινητής τηλεφωνίας».
