Έχει ξενυχτήσει εκατομμύρια ώρες για να ανακαλύψει, να αναδείξει, να προβάλει αλλά και να προσεγγίσει με κριτική ματιά όλους τους ανθρώπους, τους χώρους, τις τάσεις και τις ιδέες του nightlife. Στα 40 χρόνια κυκλοφορίας του, το «αθηνόραμα» έκανε μια ιδεολογική, αισθητική, κοινωνική και οικονομική παρέμβαση στη νυχτερινή διασκέδαση, μοναδική στα δεδομένα του ελληνικού Τύπου, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Η πρώτη μου επαφή με το «α» ήταν αυτή του αναγνώστη τη δεκαετία του ’90. Θυμάμαι ακόμη καθαρά ένα βράδυ να διαβάζουμε ενθουσιασμένοι με την παρέα με την οποία κλαμπάραμε ένα θέμα για όλες τις αξιόλογες ομάδες κινητών parties, από τα Jungle της «αυτού εξοχότητος» Χρήστου Καλοπήτα μέχρι τους «νεο-ρόκερ» Pure, με τον Χρήστο Ζουγανέλη («ναι, ναι, ναι, ο ανιψιός του γνωστού Γιάννη», αναφωνεί ο Γιάννης Σεμιτέκολος) ανάμεσά τους. Όλες οι πληροφορίες, τα tips, τα trivia και το παρασκήνιο ήταν στο χέρι μας, γραμμένα ατακαριστά, ουσιαστικά και με χιούμορ, ώστε να ξέρουμε πώς να κινηθούμε στην πόλη!
Σε εποχές χωρίς internet, social media, Facebook events και Google maps, το «α» για μένα, όπως και για χιλιάδες άλλους Αθηναίους που το αγόραζαν ευλαβικά (θεωρώντας ως πρώτη ημέρα της εβδομάδας εκείνη της κυκλοφορίας του περιοδικού!), ήταν το πιο χρηστικό μέσο, όχι μόνο για να ενημερωνόμαστε έγκαιρα και αξιόπιστα αλλά και για να συντονιζόμαστε με την παρέα μας, να συνεννοούμαστε και να σχηματίζουμε συνολική εικόνα των τάσεων και της κινητικότητας στη νυχτερινή διασκέδαση. Πού να το φανταζόμουν ότι πολλά χρόνια αργότερα, ως δημοσιογράφος πλέον του περιοδικού, θα ειδικευόμουν στο συγκεκριμένο ρεπορτάζ!
Από τη θέση του συντάκτη του nightlife πλέον απέκτησα αυτό το μοναδικό «αθηνοραματικό» know how: μπήκα στο τριπάκι να ψάχνω, να ανακαλύπτω, να γκρουπάρω την πληροφορία, να κριτικάρω και να ξετρυπώνω ό,τι πιο ενδιαφέρον και καινούργιο συμβαίνει στην πόλη – από μια υποσχόμενη φωνή μέχρι ένα δημιουργικό μπαρ κι έναν ανερχόμενο DJ. Όταν μου ζητήθηκε, λοιπόν, να γράψω αυτό το θέμα, χώθηκα με τα μπούνια στο αρχείο και μίλησα με παλιούς συντάκτες (από αυτούς που διάβαζα μικρός!), με τον επί τρεις σχεδόν δεκαετίες αρχισυντάκτη του section Νίκο Τσάκαλο, που έχει κάνει παροιμιώδη νυχτοπερπατήματα, αλλά και με την Άννη, που αν κι έπρεπε να είναι νωρίς την επόμενη ημέρα στο γραφείο, έχει γράψει χιλιάδες χιλιόμετρα νυχτερινής διασκέδασης. Με όλους θυμηθήκαμε μεγάλα σχήματα, καταπληκτικές νύχτες και αστεία περιστατικά, συμπληρώνοντας έτσι το παζλ της αλληλένδετης σχέσης του «α» με τη νυχτερινή διασκέδαση.
Το «α» μεγάλωσε με τα ονόματα του ελληνικού μουσικού star system που έμελλε να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο, μιλούσε μαζί τους και τους έβαζε δύσκολα στις συνεντεύξεις, μάθαινε πρώτο τα σχέδια, τις σκέψεις και τις καλλιτεχνικές επιθυμίες τους. Παρακολουθούσε όμως αδιάλειπτα και κάθε επιχειρηματικό βήμα: μέσα από τις δημοσιογραφικές στήλες του υποστήριζε τολμηρά για την εποχή τους εγχειρήματα, που γέμιζαν τους συντάκτες αισιοδοξία για την εξέλιξη του αθηναϊκού nightlife.
Όταν αντιλαμβανόταν ότι το πράγμα έχει αρχίσει να κουράζει, πρότεινε στους επιχειρηματίες μετ’ επιτάσεως να ακολουθήσουν διαφορετικό δρόμο, εγκαταλείποντας τα μονοπρόσωπα σχήματα με βεντέτες και δοκιμάζοντας μείξεις ειδών. χειροκρότησε ένθερμα νέες προτάσεις όπως η συμμετοχή ανθρώπων από τον ευρύτερο καλλιτεχνικό χώρο στη δημιουργία προγραμμάτων – ενθουσιάστηκε με τις «Λεωφόρους» του Ανδρέα Βουτσινά και τις σκηνογραφίες του Μανώλη Παντελιδάκη, καθιερώνοντας μάλιστα τον όρο «μουσική παράσταση».
Ουσιαστικά το «α» παρακινούσε διαρκώς τους επιχειρηματίες της νυχτερινής διασκέδασης να βελτιωθούν. Το σημαντικότερο ήταν ότι αντιμετώπισε το nightlife μέσα από μια πρωτόγνωρη για τον Τύπο κριτική ματιά, καταγράφοντας όλες τις θετικές και αρνητικές πλευρές του.
Και το έκανε κιόλας από το πρώτο τεύχος! Σίγουρα πρωτοφανής για εκείνη την εποχή, αλλά χαρακτηριστική της διαχρονικής προσέγγισής του στο nightlife είναι η παρουσίαση δύο νυχτερινών προγραμμάτων. Τον Οκτώβριο του 1976 η Δήμητρα Σακελλάρη αναμεταδίδει από το «Κύτταρο» ότι «το τραγούδι του Κώστα Τουρνά, με λεπτό χιούμορ κι ευγένεια, συνδυάζεται με σκηνές από Μίκυ Μάους» και «πολύ καλή η Λήδα, τραγουδάει μόνη της Σαββόπουλο, ενώ με τον Ρόμπερτ Ουίλιαμς δίνουν μια τρυφερή νότα». Ο Δ. Κωνσταντίνου χαρακτηρίζει «επιτυχημένη προσπάθεια» το πρόγραμμα στον «Ζυγό», αναφέρει ότι «η Βίκυ Μοσχολιού κυριαρχεί στο πάλκο ακόμη και όταν λείπει από τη σκηνή» και παρατηρεί ότι στο ντουέτο Γαλάνη - Μοσχολιού «η φωνή της Γαλάνη μας θύμισε λίγο τη Νινή Ζαχά».
Στον οδηγό του πρώτου τεύχους του «α» τα νυχτερινά κέντρα είναι χωρισμένα σε κοσμικά κέντρα, κοσμικές ταβέρνες, μπουζούκια, καμπαρέ, χορευτικά, μπουάτ και ντισκοτέκ. Ο Γιώργος Μαρίνος («απολαυστικός ως θεία Κομμουνίτσα», όπως αναφέρεται) εμφανίζεται με τον Βλάση Μπονάτσο στη «Μέδουσα», η Μαρινέλλα και οι αδερφοί Τζαβάρα στο «Zoom», ο Μανώλης Μητσιάς, η Μαρίζα Κωχ και η Τάνια Τσανακλίδου στο «Θεμέλιο», ο Γιάννης Ντουνιάς και η Μάγια Μελάγια στο «Cin-Cin» της Ζωοδόχου Πηγής, ο Πάνος Γαβαλάς και η Καίτη Ντάλη στο «Πανόραμα» της Αχαρνών, και… το ντουέτο πατινάζ Μίρκα και Μίλκο στο καμπαρέ «Κοπακαμπάνα» της Όθωνος.
Ο οδηγός των νυχτερινών κέντρων θα ήταν στο εξής βασικό στοιχείο των σελίδων του nightlife. Στην αρχή κάθε σεζόν, έπειτα από σχολαστικές συσκέψεις, η έμπειρη ομάδα του «α» έβαζε στο τραπέζι όλες τις τάσεις για να δημιουργήσει νέες κατηγορίες, να καταργήσει άλλες και να μετακινήσει νυχτερινά μαγαζιά που είχαν αλλάξει προφίλ. Ήταν μάλιστα τόσο εύστοχες οι κατηγοριοποιήσεις των οδηγών μας, ώστε τις υιοθετούσαν οι επιχειρηματίες για να αυτοπροσδιοριστούν στην επικοινωνία τους (σε μαρκίζες, cartes de visite και δελτία Τύπου).
To «α» κυκλοφόρησε σε μια εποχή που οι συνήθειες διασκέδασης προσδιορίζονταν σαφώς από την κοινωνική τάξη και την οικονομική κατάσταση. Η καλή κοινωνία, τα golden boys και girls της εποχής, σύχναζαν στο Κολωνάκι, αντάλλασσαν φιλοφρονήσεις με εκπροσώπους του star system της εποχής στην «Αθηναία» του Αργύρη Παπαργυρόπουλου ή έκλειναν τραπέζι στα exclusive «Εννιάρια» στο Στάδιο. Αυτά ήταν απρόσιτα για την πλειονότητα του κόσμου, που πολλές φορές δεν γνώριζε τι υπάρχει μερικά τετράγωνα παρακάτω.
Η σημαντική κοινωνική παρέμβαση του «α» ήταν ότι αποκάλυψε στα μάτια των Αθηναίων πού μπορούσαν να διασκεδάσουν σε ολόκληρη την πόλη, από τα πιο μικρά μπαράκια μέχρι τα πιο φαντασμαγορικά προγράμματα πίστας. Δημιούργησε έτσι ένα τεράστιο νέο κοινό που άρχισε να κυκλοφορεί παντού – οι επιχειρηματίες πανευτυχείς έβλεπαν τα μαγαζιά τους να γεμίζουν, σε οποιαδήποτε περιοχή κι αν βρίσκονταν.
Συνέβαλε επίσης τα μέγιστα στην αποκέντρωση της νυχτερινής διασκέδασης (που ακολουθούσε τη μονότονη πορεία Κολωνάκι το χειμώνα, παραλιακή το καλοκαίρι), ανακαλύπτοντας και αναδεικνύοντας από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας τους off Broadway μουσικές σκηνές όπως ο «Σταυρός του Νότου» και το «Δίπλα στο Ποτάμι». Ήταν τόσες πολλές οι νέες ιδέες, οι προτάσεις και οι ανακαλύψεις του «α», ώστε οποιοσδήποτε μπορούσε να βρει ένα μαγαζί της αρεσκείας του για να διασκεδάσει αλλά και να δοκιμάσει κάτι καινούργιο. κάπως έτσι γεννήθηκε και το διαφημιστικό σλόγκαν που άφησε εποχή: «αθηνόραμα: κλείνει σπίτια»!
Το «α» έδωσε κύρος και ποιότητα στο ρεπορτάζ του nightlife, ζώντας πάντα με κριτική ματιά από κοντά τη νυχτερινή διασκέδαση. Δημιουργώντας μια δυναμική γενιά δημοσιογράφων, οι οποίοι κυκλοφορούσαν με τις κεραίες τεντωμένες σε όλα τα ερεθίσματα, μυριζόταν τις νέες τάσεις, κατέθετε με θάρρος και θράσος την άποψή του για όλα, στηλίτευε την αντιγραφή επιτυχημένων projects μεταξύ μαγαζιών, προέβλεπε και προειδοποιούσε έγκαιρα για την πτώση και τον κορεσμό μιας πιάτσας.
Με παρατηρητικότητα, know how που προερχόταν από ατελείωτες ώρες ξενυχτιού κι ευρεία οπτική γωνία, που ξέφευγε από τα εγχώρια δεδομένα χάρη στα κοσμοπολίτικα ερεθίσματα των δημοσιογράφων του, το «α» αναδείκνυε ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει η νυχτερινή διασκέδαση.
Βγάλαμε στο προσκήνιο τους επιχειρηματίες-leaders, όπως ο Ηλίας Μαροσούλης, ο Γιάννης Παπαθεοχάρης, ο Βασίλης Κοντόπουλος, ο Τάκης Γιγουρτάκης, ο Μάκης Σαλιάρης, ο Λάκης Ραπτάκης ή η οικογένεια Ρίμπα, με τους οποίους ανοίξαμε εποικοδομητικό διάλογο μέσα από τις σελίδες μας. Παρουσιάσαμε πρώτοι απ’ όλους τραγουδιστές όπως ο Αντώνης Ρέμος (πολύ προτού μεγαλουργήσει στις «Χάντρες» με τον Λάμπη Λιβιεράτο και τη Νατάσα Θεοδωρίδου), ο Γιάννης Πλούταρχος (που πολύ αργότερα έκανε στέκι του για πολλές σεζόν το «Posidonio»), η Πέγκυ Ζήνα και ο Πάνος Μουζουράκης (τον παρουσιάσαμε ως άλλον... Ίγκι Ποπ στον «Σταυρό»). Αρνηθήκαμε να μπούμε στο μέσο της ανούσιας διαμάχης μεταξύ εμπορικού και ποιοτικού, αντιμετωπίζοντας κάθε είδος με τη σοβαρότητα που του αξίζει.
Γεννήσαμε μέσα από τις σελίδες μας την ιδέα για μια διασκέδαση που δεν βασιζόταν αναγκαστικά σε μεγάλες φίρμες, αλλά έδινε στα μπουζούκια πιο στιλάτο ύφος και party feeling (κάπως έτσι δημιουργήθηκαν το «Romeo» και το «Deppy’s Magyar»). Σταθήκαμε από την αρχή στο πλευρό της νέας γενιάς του έντεχνου τραγουδιού (Γιάννης Χαρούλης, Νατάσσα Μποφίλιου, Κωστής Μαραβέγιας, Ελεωνόρα Ζουγανέλη).
Περνώντας στον πολύχρωμο χώρο του clubbing, το «α» χόρεψε κάτω από τις ντισκομπάλες της «Σαν Λορέντσο», της «Barbarella» και της «Αυτοκίνησης». πέρασε τη σκληρή πόρτα του Άρη Δαβαράκη στο «Εργοστάσιο» («Ο Τάσος Μελετόπουλος και ο Τάκης Τσαντίλης που χειρίζονται τα πικάπ έπαιξαν μια σειρά από “χάι” κομμάτια που δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμα στην Ελλάδα», έγραφε ο Αλκίνοος Μπουνιάς το 1984). παρασύρθηκε από τη φρενίτιδα των rave parties στα ’90s (το «+Soda» χαρακτηρίζεται club για όσους «σκέφτονται παγκόσμια, διασκεδάζουν παγκόσμια, δεν είναι μάζα, έχουν άποψη»). κοιτούσε τα αεροπλάνα να προσγειώνονται από τα καθίσματα πιλοτηρίου στο «Αεροδρόμιο». αγκάλιασε συνολικά τη μόδα του clubbing, είτε στην πιο ιδιαίτερη έκφρασή του (στο διονυσιακό «El Pecado») είτε στην πιο κοσμική εκδοχή του (στα μαγαζιά της ομάδας του «Mercedes»), βγάζοντας ακόμη και ειδικές εκδόσεις για το clubbing στα μέσα του 2000. αγάπησε την πιάτσα πίσω από το «Hilton» στα ’80s-’90s (το φοβερό ροκάδικο «Memphis», το «Sui Generis», το «Public» και το «No Name» με τη φοβερή περσόνα Θέκλα). κουρεύτηκε στο κομμωτήριο του απόλυτα εναλλακτικού «Decadence». αρνήθηκε, τέλος, να δεχτεί ότι το αθηναϊκό clubbing πέθανε, καταγράφοντας τη μεταμόρφωσή του το 2015.
Το «α» αφουγκράστηκε έγκαιρα την έκρηξη του fine drinking, ακολουθώντας σε όλα τους τα βήματα τους νέους σταρ της νυχτερινής ψυχαγωγίας, τους δημιουργικούς mixologists, από την μπάρα του «Guru» στην Πλατεία Θεάτρου και του «Baba Au Rum» στα στενά κάτω από το Σύνταγμα μέχρι το διεθνώς βραβευμένο «The Clumsies». Δύο δεκαετίες προτού θεσπίσει πέρυσι τον καινούργιο θεσμό Αθηνόραμα Bar Awards, το «α» δημοσίευε ένα top 10 των bartenders της πόλης, όπου ο Δημήτρης Αντωνιάδης του «Camel» ανέφερε ως αγαπημένο του κοκτέιλ το Μανχάταν και ο Γιάννης Λεουνάκης του «Mercedes» θυμόταν ότι η χειρότερη νύχτα του ήταν το 1993 που μπήκαν τα ΜΑΤ στο «Mercedes-Rex»!
Κοιτάζοντας πίσω σε αυτά τα 40 χρόνια νυχτερινής διασκέδασης, το «α» ήταν ανέκαθεν «παρών» για να ανακαλύψει το καινούργιο, να καταγράψει με κριτική διάθεση τα θετικά και τα αρνητικά, να ενημερώσει με τον πληρέστερο τρόπο και να καθοδηγήσει τους αναγνώστες του. Και συνεχίζει να το κάνει δημοσιογραφώντας ακούραστα (παρά το διαρκές ξενύχτι που, πιστέψτε με, το απολαμβάνουμε!) για καθετί ξεχωριστό και ποιοτικό στη νυχτερινή διασκέδαση.
