Ο πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης μιλάει στα «α» για τη σπιντάτη και περιπετειώδη μαύρη κωμωδία του, η οποία ξεχωρίζει σαν τη μύγα μέσα στα σοβαρά δράματα του ελληνικού σινεμά.
Πώς γυρίζεται μια ταινία «βασισμένη σε αληθινά γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ»;
Υποθέτω χρειάζεται ένας πρόλογος για να το εξηγήσω αυτό. Το 2013 όταν ξεκίνησα να γράφω το σενάριο, μου φάνηκε πολύ αστείο η ταινία που έγραφα να υποτίθεται πως βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, αλλά τελικώς να μην έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ακόμα τότε αγνοούσα πως το «Fargo» είχε προφανώς κάνει το ίδιο πράγμα 20 χρόνια νωρίτερα. Η τηλεοπτική σειρά βγήκε μερικούς μήνες αφού είχα την ιδέα και καθώς γκούγκλαρα για να δω σε ποια γεγονότα είχε βασιστεί, ανακάλυψα με θλίψη πως τόσο η ταινία όσο και η σειρά χρησιμοποιούν αυτό το εύρημα των ψευτό-αληθινών γεγονότων. Για αρκετούς μήνες έκανα διάφορες συζητήσεις για να πετάξω από την ταινία αυτό το tagline, αλλά μετά σκέφτηκα πως άμα εξηγώ κάθε φορά αυτό που έγραψα και παραπάνω ίσως την βγάλω "καθαρή".
Όσο για το πώς γυρίζεται, αυτό που προσπάθησα να κάνω είναι να κλέψω τα πιο έξυπνα στοιχεία του «Fargo» για να επιτύχω αυτή τη σύνδεση. Από το ευφυές κάμεο του Prince στους τίτλους τέλους της μέχρι την κωμικοτραγική τύχη που συνδέει τα γεγονότα και τα plot points που φαινομενικά οδηγούν κάπου, αλλά τελικά δεν καταλήγουν πουθενά, όλα αυτά τα ευρήματα βγήκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην ταινία.
Πως θα χαρακτηρίζατε εσείς ο ίδιος το «Do it Yourself»; Θρίλερ; Περιπέτεια; Κωμωδία;
Με μία λέξη μαυρηκωμωδία. Αλλά υποθέτω κάπου πρέπει να βάλουμε στην εξίσωση και τα meta-, crime, φιλμ νουάρ, περιπέτεια.
Πόσο δύσκολο είναι να γυριστεί μια ταινία είδους στην Ελλάδα; Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η εθνική έλλειψη της συγκεκριμένης κινηματογραφικής κουλτούρας ή η έλλειψη μπάτζετ;
Πρακτικά δεν πιστεύω πως είναι τόσο δύσκολο να γυριστεί. Ο χρόνος και το μεράκι πιστεύω πως ξεπερνάνε τους περιορισμούς του μπάτζετ. Άτομα όπως ο Κρις Ράντανοφ, που εξελίσσουν τα δεδομένα του ελληνικού action cinema, είναι ο λόγος που καταφέραμε τόσα εξαιρετικά stunt. Για όλα τα υπόλοιπα υπάρχει το google. Τώρα όσο αφορά το να είναι και επιτυχημένη η ταινία, υποθέτω πως και τα δύο στοιχεία που αναφέρετε είναι εμπόδιο. Πιστεύω πως ο εκλεπτυσμένος θεατής έχει χάσει την εμπιστοσύνη του σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού σινεμά, και με το δίκιο του. Αντιμετωπιζόμαστε λοιπόν με δυσπιστία. Και μαζί με αυτό, λόγω της έλλειψης μπάτζετ, δεν είναι διόλου απίθανο μια καλή ταινία να θεωρηθεί wannabe φτηνή απομίμηση του Χόλιγουντ.
Νιώθεις πως το «Do it Yourself» αποτελεί τυπικό δείγμα του σύγχρονου ελληνικού σινεμά ή κάτι εντελώς διαφορετικό από την κυρίαρχη αισθητική του; Είναι αυτό το σινεμά μιας «άλλης», καινούριας γενιάς;
Μου φαίνεται πολύ δύσκολο και αλαζονικό να κρίνω κάτι τέτοιο εγώ. Το καλό ελληνικό σινεμά είναι κάτι που θέλουμε όλοι μας. Αν πάρουμε ταινίες είδους έχουν ήδη γυριστεί εξαιρετικές («Τετάρτη 04:45») και αν πάρουμε μαύρες κωμωδίες μπορεί να μην είναι απαραίτητα κινηματογραφικά μαγευτική, αλλά είναι σίγουρα πάρα πολύ αστείες. Όσο για την καινούργια γενιά παγκόσμια, νιώθω ότι πάει προς τον αυτοσαρκασμό. Και δεν μιλάω αυτή τη στιγμή για πιο φεστιβαλικές ταινίες. Σκέψου πόσο μακριά έχουμε φύγει από τον "ρεαλισμό" του Ντε Πάλμα στο «Mission: Impossible» μέχρι και την κωμική διάσταση που έχει το πρόσφατο «Rogue Nation» του ΜακΚουάρι. Νιώθω ότι προς τα εκεί πάμε σαν νέα γενιά, και αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε εμείς με το «DIY». Στα επόμενα χρόνια πιστεύω πως θα δούμε όλο και περισσότερες ρεαλιστικά ειλικρινείς και «γειωτικές» ταινίες. Ταινίες ανήκουν σε έναν κόσμο που οι πρωταγωνιστές βλέπουν και οι ίδιοι ταινίες. Και αυτό γιατί νιώθω πως το suspension of disbelief θα διατηρείται καλύτερα.
Πόσο do it yourself ήταν η παραγωγή και πόσο επηρέασε αυτό το τελικό αποτέλεσμα – από τη διάρκεια των γυρισμάτων ή την προσαρμογή του σεναρίου σε φτηνότερες απαιτήσεις ως τη χρήση ενός ουσιαστικά location;
Κοίτα, ήταν μια παραγωγή με αρκετά χαμηλό μπάτζετ. Είχαμε γύρω στις 20 μέρες γύρισμα, αλλά θέλω να πιστεύω πως αυτό ήταν κάτι που την επηρέασε από λίγο έως καθόλου. Εννοώ ναι, εντάξει (spoiler alert!) δεν έχουμε εκρήξεις, αλλά νιώθω πως η δράση δεν φαίνεται να ανήκει σε DIY παραγωγές, με εξαίρεση λίγες στιγμές. Το σενάριο, όταν δεν το έλέγαν ακόμα «DIY», ήταν πολύ μεγαλύτερο, αλλά από τότε που αποφάσισα να γυρίσω την ταινία μέσα σε έναν μόνο χώρο, κοίταξα 100% να δω πως ότι γράφω είναι εφικτό να γυριστεί με τα μέσα που διαθέτουμε στην Ελλάδα.
Πως έγινε το κάστινγκ του φιλμ, το οποίο περιλαμβάνει πολλά πρωτοκλασάτα ελληνικά ονόματα;
Από την αρχή ήξερα η ταινία πως για να λειτουργήσει χρειάζεται ένα cast ensemble. Σύμφωνα με τον Όλιβερ Στόουν, ο θεατής κάνει πολύ πιο γρήγορα συσχετίσεις αν ξέρει τους ηθοποιούς και δεδομένου ότι η αφήγηση μας είναι αρκετά πυκνή, ήξερα πως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο. Πέραν αυτού, για εμένα υπάρχει τεράστια δυσκολία όταν ζητάς από έναν ηθοποιό να βγάλει σε 2 ώρες μια βραδιά ενός χαρακτήρα που ζει εδώ και 50 χρόνια χωρίς cheesy exposition για την υπόλοιπη ζωή του. Είναι ταλέντο δύσκολα καλλιεργήσιμο, που βλέπουμε σκηνοθέτες όπως ο Μάικλ Μαν να κάνουν με επιτυχία είτε στην «Ένταση», είτε στο «Collateral», και στα commentary των δύο έλεγε κάτι τύπου "just get good fucking actors". Ε, είπα κάτι θα ξέρει…
Πόσες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές αναφορές κουβαλά η ταινία «μέσα» της; Είχατε κάποιες συγκεκριμένες ταινίες ή σειρές στο νου σας όταν γράφατε / σχεδιάζατε / γυρίζατε την ταινία;
Αμέτρητες. Νομίζω ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης σε κάποια φάση είχε τετράδιο που σημείωνε κάθε ταινία που του έλεγα. Το βασικότερο, τόσο προφανές που οριακά δεν χρειάζεται καν να αναφέρεται, είναι το «Breaking Bad» . Το 2013 δεν μπορούσα καν να συνειδητοποιήσω το μέγεθος αυτού του τηλεοπτικού αριστουργήματος. Και το ανθρώπινο fail που είχαν τόσες και τόσες περιπέτειες του Τζέσι και του Γουόλτ, ένιωσα πως είχε κάτι τόσο κοντινό με την ελληνική πραγματικότητα. Άλλες ταινίες που κοίταζα εκείνη την περίοδο ήταν το «Τα Ερείπια είναι Πάντα Θλιμμένα» και το «Brick» , αριστοτεχνικά low budget σκηνοθετικά ντεμπούτα, τα κακώς λιγότερο γνωστά αλλά εκπληκτικά «Μετά τα Μεσάνυχτα» και «Βασιλιάς για Μια Νύχτα» του Σκορτσέζε, ο «Προφήτης» του Οντιάρ, το «RocknRolla» του Γκάι Ρίτσι, το «Thief» του Μάικλ Μαν και τα «Double Indemnity» και «Witness for the Prosecution» του Μπίλι Γουάιλντερ.
Ο πατέρας σας είναι επίσης σκηνοθέτης. Ζητήσατε τη γνώμη του και πόσο μεγάλη ήταν η βοήθειά του;
Πλην του ότι ήταν σκηνοθέτης, είναι και παραγωγός στην ταινία μου, άρα ναι, χωρίς αυτόν η ταινία δεν θα γινόταν! Νομίζω πως του ζήταγα τη γνώμη σχεδόν καθημερινά. Όχι ότι την άκουγα, αλλά αυτό ήταν και το point κάπως. Να ακούσω τι πιστεύει πως είναι σωστό και τελικά να κάνω αυτό που θεωρώ εγώ πιο ταιριαστό στο ύφος και στον τόνο της ταινίας.
Τι ακολουθεί μετά το «Do it Yourself»;
Υπάρχουν διάφορα σχέδια που τρέχουν, αλλά αυτό για το οποίο είμαι ενθουσιασμένος περισσότερο από όλα είναι το σενάριο της δεύτερης μεγάλου μήκους ταινίας μου. Μια μαύρη κωμωδία - μιούζικαλ για μερικούς φαντασμένους επίδοξους τρομοκράτες.
